Xác định rõ tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá truyền thống trong giai đoạn hiện nay, Quỳ Hợp đã sớm đề ra các chủ trương, giải pháp nhằm tạo nên sự nhất quán trong quá trình chỉ đạo. 
Cùng với những giá trị văn hoá vật thể, những giá trị văn hoá phi vật thể được đặc biệt quan tâm bảo tồn, gìn giữ và đang thực sự "sống" giữa cộng đồng. Không phải ngẫu nhiên mà xã vùng sâu như Châu Lý, vượt lên những khó khăn ngân sách hạn hẹp, hơn 10 năm nay duy trì hội xuân truyền thống. Để trong không khí đầm ấm đầu năm người dân nơi đây lại hội tụ đua tài ở các môn thể thao truyền thống như ném còn, kéo co, đi cà kheo, chơi đu, bắn nỏ, đẩy gậy... Đêm hội xuân, những làn diệu dân ca Nghệ An, câu suối, câu lăm, tiếng khèn, tiếng pí cùng hoà ngân vang vọng núi rừng. Xã Châu Cường nỗ lực khôi phục Lễ hội Mường Ham, để người dân mường gần mường xa lặn lội tìm về thành kính dâng nén tâm nhang trước bàn thờ Tạo Mường, Tạo Nọi, vượt hàng trăm bậc đá lên với động Nang Ni. Cùng với thời gian, ngày hội truyền thống 19/4 huyện đã được định hình. Hàng năm, vào dịp này, đồng bào các dân tộc anh em trong huyện lại náo nức về vui hội, đua tài. Khách về vui hội sẽ được thưởng thức những canh bồi, chèo pịa, thịt chua, gỏi cá, hò mọc, cơm lam... mang hương vị rất riêng của núi, của rừng. Thông qua những hoạt động văn nghệ quần chúng được tổ chức thường xuyên tại khắp các xã thị, vốn dân ca, dân nhạc, dân vũ không thể mai một. Những làn điệu suối, lăm, nhuôn... của dân tộc Thái; dạ ời, tập tình tập tang, đu đu điềng điềng... của dân tộc Thổ; câu hò, điệu ví dân ca Nghệ An... góp nên bức tranh đa sắc làm phong phú đời sống tinh thần, đáp ứng nhu cầu sáng tạo và hưởng thụ văn hoá của nhân dân.
Không dừng lại ở đó, năm 2003, Câu lạc bộ Văn học nghệ thuật huyện đã được thành lập, tập hợp những cây viết, những hạt nhân văn hoá văn nghệ trên địa bàn. Đến nay, Câu lạc bộ đã cho ra mắt 12 số tập san Văn hoá Văn nghệ mang đậm dấu ấn về mảnh đất con người Quỳ Hợp. Câu lạc bộ chữ Thái cũng đã được ra đời tại xã Châu Cường, con chữ của mường có "đất" hồi sinh, con em trong vùng bên cạnh học chữ phổ thông đã quen dần với những Lai Tay, Lai Xứ. Câu lạc bộ Văn hoá dân gian dân tộc Thái- Bản Vi (xã Bắc Sơn), Câu lạc bộ Văn hoá dân gian dân tộc Thổ- Làng Mó (xã Nghĩa Xuân) đã được thành lập, các nghệ nhân của bản, của mường cùng say sưa sưu tầm "vốn xưa" - nét bản sắc văn hoá của ông cha để truyền lại cho lớp trẻ hôm nay, để mai này dù đi khắp bốn phương trời cháu con vẫn không quên nguồn cội và "vốn xưa" sẽ mãi còn đây với bản, với mường.
Cao Duy Thái