(Baonghean) - Tính đến nay, toàn tỉnh đã có 33/431 xã hoàn thành 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới (NTM) được UBND tỉnh công nhận. So với cả nước thì Nghệ An vào tốp những tỉnh có phong trào xây dựng NTM nhanh và khá. Vấn đề cần bàn thêm về xây dựng NTM là cần chú trọng chất lượng, tránh làm theo phong trào, chạy theo thành tích.
Tại hội nghị sơ kết, đánh giá 3 năm thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã nói: "Mục tiêu xây dựng NTM là phải nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, nâng cao đời sống nhân dân, quan trọng nhất là phải đưa KHKT vào để phát triển sản xuất nông nghiệp, tăng hiệu quả, tăng sức cạnh tranh, từ đó mới tăng được thu nhập, cải thiện đời sống của nhân dân để người dân giàu lên". Thực tế, các địa phương đã hoàn thành xây dựng NTM thì vấn đề mang tính đột phá trong nông nghiệp như đổi mới cơ cấu cây trồng, cơ cấu vật nuôi, cơ cấu giống trong từng mùa vụ sản xuất theo hướng xây dựng thành vùng, thành những cánh đồng lớn gắn với sản xuất hàng hóa theo mô hình thâm canh, năng suất và chất lượng tốt chưa nổi bật. Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo Trung ương chương trình xây dựng NTM từng nói: "Ngay ở 147 xã được các địa phương công nhận đạt chuẩn NTM, khi thẩm định lại thì cũng còn nhiều bất cập. Số xã đạt chuẩn cao nhưng chưa bền vững, môi trường cảnh quan rất tệ, có xã đạt chuẩn ở tỉnh A mà nhiều tiêu chí còn kém xa chưa đạt chuẩn của tỉnh B. Nói chung từ bệnh thành tích mà ra cả. Xây dựng NTM là để cho người dân có cuộc sống tốt hơn. Cái tốt ở đây không thể chung chung mà phải đo đếm được".
Băn khoăn lớn nhất trong xây dựng NTM là làm thế nào để người dân phải có cuộc sống tốt hơn cả về vật chất lẫn tinh thần. NTM không chỉ là có cơ sở vật chất hạ tầng đầy đủ, khang trang, đẹp đẽ. Vấn đề quan trọng là chất lượng cuộc sống, bề sâu cuộc sống có được cải tiến tốt hơn không? Để thật sự có được bước đột phá trong xây dựng NTM, theo chúng tôi các địa phương cần tập trung mạnh vào 3 lĩnh vực trọng tâm, đó là:
Thứ nhất, tập trung hoàn thành các công trình hạ tầng thiết yếu trên địa bàn thôn, xã. Vấn đề này hầu như các địa phương đều làm cơ bản khá tốt.
Thứ hai, đẩy mạnh nhân rộng các mô hình sản xuất hiệu quả để nâng cao thu nhập bền vững cho nông dân. Đây là vấn đề lớn, mang tính chất then chốt để đánh giá đời sống vật chất của thôn, xã đó có khá lên không, có hơn trước khi xây dựng NTM hay không? Việc nhân rộng các mô hình sản xuất hiệu quả có thể đã có tại địa phương đó và cũng có thể đi học tập ở các địa phương khác về áp dụng cho địa phương mình, đó là: trong chăn nuôi có nhiều mô hình đã đem lại hiệu quả lớn như: mô hình chăn nuôi bò lai Sind từ hộ gia đình đến quy mô trang trại, gia trại; Mô hình chăn nuôi bò thịt vỗ béo quy mô nhỏ đến vừa gắn với hộ gia đình; mô hình chăn nuôi tôm, cá ở vùng thấp trũng, vùng ven biển, vùng gần hồ đập, sông ngòi… Trong trồng trọt có nhiều mô hình nên ứng dụng như: Mô hình có sự liên kết với các doanh nghiệp có kinh doanh lúa gạo, các nhà hàng, đại lý, nhà trường, bệnh viện, khu công nghiệp… để sản xuất lúa gạo hàng hóa chất lượng cao đối với giống lúa AC5, Nàng Hương, Nàng Xuân, Bắc thơm số 7, Nghi Hương, NA2… thành từng cánh đồng lớn, sản phẩm làm ra được tiêu thụ nhanh với giá cao hơn giá lúa gạo bình thường từ 15 - 30%.
Trong lâm nghiệp, mô hình có giá trị thu nhập cao hiện nay là mô hình trồng rừng nguyên liệu gắn với thâm canh để vừa bảo vệ rừng, vừa bảo vệ đất, lại có thu nhập cao cho các địa phương đang có nhiều đất trống, đồi trọc.
Về việc mở rộng và phát triển ngành nghề, nên làm từ quy mô nhỏ đến vừa để rút kinh nghiệm rồi từ đó mà phát triển lớn dần lên như: Nghề trồng nấm hàng hóa ở Yên Thành, nghề mây tre đan ở Nghi Lộc, nghề đồ gỗ thủ công mỹ nghệ, nghề may mặc và cần sự liên kết với các nhà máy để phát triển mạnh mẽ hơn.
Thứ ba, tập trung làm chuyển biến rõ về môi trường cảnh quan nông thôn mới. NTM phải là những xóm, làng, bản xanh, sạch và đẹp, không chỉ là những con đường, xóm làng, mà đồng ruộng cũng phải sạch, không có tình trạng bao bì, chai lọ thuốc BVTV vứt bỏ bừa bãi.
Trên đây là những vấn đề chúng tôi mạnh dạn trao đổi, cùng bàn bạc, thảo luận để chúng ta hướng tới xây dựng NTM thật sự chất lượng, tạo nền tảng bền vững cho phát triển.
Doãn Trí Tuệ
(CTV)