(Baonghean.vn) - Kỳ Sơn là một huyện rẻo cao biên giới, khí khậu khắc nghiệt, địa hình hiểm trở, giao thông khó khăn, trình độ dân trí còn hạn chế. Nhưng ở một góc độ khác, Kỳ Sơn còn là một miền đất mang đậm giá trị bản sắc, là tiềm năng phát triển du lịch, triển vọng giúp Kỳ Sơn từng bước vươn lên thoát nghèo.
Nơi đây đồi núi chập chùng, có đường biên tiếp giáp với 3 tỉnh của nước bạn Lào là Xiêng Khoảng, Hủa Phăn và Bô Li Khăm Xay. Kỳ Sơn cũng là nơi hội tụ hai dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để sau một hành trình dài hợp lưu ở huyện Tương Dương, chảy về xuôi thành dòng sông Lam. Vùng đất này có đỉnh Pu Xai Lai Leng được xem là “nóc nhà” của dãy Trường Sơn hùng vĩ. Kỳ Sơn còn có “cổng trời” Mường Lống được mệnh danh là “Sa Pa của xứ Nghệ”. Chưa hết, Kỳ Sơn còn có đỉnh Nậm Cắn, nơi có cửa khẩu quốc tế thông thương với nước bạn Lào cùng phiên chợ vùng biên thắm tình hữu nghị. Trên đỉnh Pu Nhạ Thầu (xã Hữu Kiệm) có một ngôi đền gắn với chiến tích của Đoàn Nhữ Hài, vị Đốc tường thời nhà Trần được triều đình phái vào vùng biên cương miền Tây xứ Nghệ để dẹp giặc Ai Lao, giữ yên bờ cõi. Từ lâu, dải đất biên cương này là nơi cư trú đồng bào các dân tộc Thái, Mông và Khơ mú, mỗi cộng đồng dân tộc luôn có ý thức xây dựng và giữ gìn những nét bản sắc riêng của mình, tạo nên sự thống nhất trong đa dạng. Kỳ Sơn là quê hương của Vừ Chông Pao, người được nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, một thời từng là nỗi khiếp sợ của bọn phỉ Vàng Pao.
Huyện Kỳ Sơn đang trong quá trình xây dựng đề án phát triển ngành “công nghiệp không khói”, có thể tổ chức thành một tua (tour) du lịch hoàn hảo, giúp du khách có đủ những trải nghiệm về cuộc sống nơi biên cương xứ Nghệ.
Lễ hội Đền Pu Nhạ Thầu (xã Hữu Kiệm, Kỳ Sơn)
Từ miền xuôi lên, trước tiên du khách rẽ về xã Nậm Càn, Na Ngoi để “chinh phục” đỉnh Pu Xai Lai Leng với độ cao hơn 2.710 m. Từ đây, có thể quan sát một dải núi rừng bao la, trùng điệp và hùng vĩ cùng những bản làng nằm cheo leo sườn núi. Nơi đây gần như quanh năm mây phủ, con người có cảm giác như đang trôi bồng bềnh trên những lớp mây trắng và chỉ cần với tay lên có thể chạm được cả... trời. Rời Pu Xai Lai Leng, tiếp tục hành trình ngược lên Thị trấn Mường Xén, trên đường ghé lại xã Hữu Kiệm, lên núi Pu Nhạ Thầu để chiêm ngưỡng đền Trần và nghe kể về sự tích khai bản, lập mường cùng công đức Đoàn Nhữ Hài và quân sỹ nhà Trần trong sự nghiệp đánh đuổi giặc ngoại xâm. Từ đỉnh Pu Nhạ Thầu phóng tầm mắt ra xa là những bản làng thấp thoáng trong làn sương sớm bên cạnh dòng Nậm Mộ uốn lượn giữa non ngàn. Lên đây vào mùa Xuân, khi bản làng mở hội, du khách sẽ được thưởng thức câu nhuôn, điệu xuối hòa trong tiếng cồng, tiếng chiêng và tiếng khèn, tiếng pí. Và rồi, cùng mở rộng điệu xòe, nhịp nhàng trong điệu lăm vông quyến rũ. Từ đây, vượt cầu Xốp Nhị sẽ đưa du khách đến với bản Na (xã Hữu Lập), nơi có nghề dệt thổ cẩm nổi tiếng khắp vùng. Các cô gái Thái duyên dáng bên chiếc khung cửi, đôi bàn tay khéo léo dệt nên những tấm thổ cẩm đủ màu sắc và nhiều họa tiết, hoa văn. Du khách có thể mua một chiếc khăn piêu, thắt lưng, túi xách để làm quà lưu niệm. Nếu muốn tìm hiểu phong tục của dân tộc Thái, du khách có thể nghỉ lại bản Na, vì nơi đây còn lưu giữ khá nhiều nét văn hóa đặc sắc.
Lên Thị trấn Mường Xén, du khách sẽ được thưởng thức những món ăn đặc sản của núi rừng như cơm lam, cá mát, cá lăng, lợn đen, gà đen. Ngược theo quốc lộ 7A chừng 20 km du khách sẽ đến Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn. Nếu lên đúng ngày 14 - 15 và 29 - 30 hàng tháng, du khách sẽ được làm thủ tục để sang tham quan chợ biên Đỉnh Đam, cách cửa khẩu chưa đầy 1km. Đây là phiên chợ thắm tình hữu nghị Việt- Lào, nơi giao thương hàng hóa giao lưu văn hóa, trao đổi tâm tình của nhân dân hai nước nằm dọc đường biên. Đặc biệt, đến đây du khách sẽ được thưởng thức món gà quay ăn với xôi nếp Lào, hương vị thơm bùi hẳn sẽ còn đọng mãi. Trở về Mường Xén nghỉ ngơi, hôm sau tiếp tục hành trình lên “cổng trời” Mường Lống. Tại đây, du khách sẽ được trải nghiệm cảm giác ở một địa danh được ví như là “Sa Pa của xứ Nghệ” và khám phá đời sống, phong tục của đồng bào Mông, những chủ nhân của xứ “cổng trời”.
Du thuyền vượt thác Nậm Nơn
Từ Mường Lống, du khách tiếp tục vào khám phá vùng đất cổ Mỹ Lý, dừng chân ở dãy Phá Lếch để khám phá hệ thống hang động kỳ vĩ của tạo hóa. Từ bản Xiềng Tắm, trung tâm xã Mỹ Lý, du khách sẽ đi thuyền ngược dòng Nậm Nơn, ghé vào bản Yên Hòa để chiêm ngưỡng ngọn tháp cổ, một công trình kiến trúc Phật giáo đặc sắc. Tiếp tục ngồi thuyền ngược sông vượt thác, băng ghềnh, du khách sẽ được trải nghiệm cảm giác mạnh giữa núi non trùng điệp. Mỹ Lý còn nổi tiếng bởi món ăn đặc sản từ các loài cá đầu nguồn Nậm Nơn thịt rất thơm, chắc và ngọt. Từ Mỹ Lý, du khách có thể xuôi thuyền xuống khám phá lòng hồ thủy điện bản Vẽ (Tương Dương) và kết thúc một tua du lịch đầy ấn tượng và thú vị...