Thỏa thuận khí đốt mới giữa Nga và Ukraine: Giải pháp tình thế

 

 

Thỏa thuận đạt được sau gần 5 giờ đàm phán giữa Bộ trưởng Năng lượng Nga Alexander Novak, Bộ trưởng Năng lượng Ucraina Volodymyr Demchyshyn tại Brussels, Bỉ. Theo thỏa thuận đạt được, Tập đoàn khí đốt Ucraina Naftogaz sẽ trả trước và đặt hàng số lượng khí đốt cần thiết để đảm bảo tiêu dùng trong nước trong tháng 3, cũng như đảm bảo nguồn cung cho châu Âu không bị gián đoạn. Tập đoàn khí đốt Nga Gazprom cam kết sẽ cung cấp đầy đủ theo thỏa thuận. 

 

Căng thẳng mới nhất liên quan đến khí đốt giữa Nga và Ukraine xuất phát từ đe dọa của Nga về việc cắt khí đốt bơm cho Ukraine vào hôm nay 3/3 nếu không nhận được khoản thanh toán trước như thỏa thuận đạt được hồi tháng 10 năm ngoái hay còn gọi là gói khí đốt mùa đông. Cho đến trước khi hai bên đạt được kết quả đàm phán, vấn đề này khiến cho “sợi dây khí đốt” giữa Nga với châu Âu và Ukraine căng như dây đàn. Trong khi giá lạnh vẫn còn đe dọa thì nguy cơ thiếu khí đốt đã khiến không chỉ Ukraine mà một số nước châu Âu như ngồi trên đống lửa, tuy rằng hiện nay châu Âu đã tính đến các phương án chữa cháy khác. 

 

Trên thực tế, căng thẳng mới nhất lần này chủ yếu cũng liên quan đến xung đột tại miền Đông Ukraine. Hồi tuần trước, Ukraine đã cắt cung cấp khí đốt cho các khu vực miền Đông đang nằm dưới sự kiểm soát của lực lượng ly khai. Ngay lập tức, Nga đã phải bơm trực tiếp khí đốt tới khu vực này. Sau đó, Nga cho rằng Ukraine phải thanh toán cho khoản khí đốt đó, nhưng chính quyền Kiev đã phản đối kịch liệt với lập luận rằng công ty Naftogaz của Ukraine không thể cử chuyên gia đo đạc tới một số khu vực biên giới ở miền Đông để xác nhận việc cung cấp khí đốt này. Bởi thế, những số liệu mà cả Nga và Ukraine đưa ra đã không trùng khớp với nhau dẫn đến căng thẳng khí đốt lại trở thành vấn đề nóng trong quan hệ giữa hai bên.

 

Xét trong bối cảnh hiện nay khi các bên vừa ký kết thỏa thuận Minsk lần 2, Nga có lẽ không muốn “làm căng” với Ukraine và châu Âu liên quan đến khí đốt. Trên những điều khoản có thể chấp nhận được, thỏa thuận cung cấp khí đốt mới nhất cho Ukraine còn cho thấy thiện chí của Nga. Trong bối cảnh nền kinh tế đang gặp khó khăn, nguồn thu từ khí đốt bán cho Ukraine và bán cho châu Âu bị gián đoạn sẽ không có lợi cho Nga. Ngoài ra, Nga cũng hiểu rằng, con bài khí đốt dẫu vẫn quan trọng song nó đã không còn là con bài chủ chốt có thể khiến châu Âu và Ukraine “run sợ” như quãng thời gian trước đây nữa. Về phía Ukraine, nguy cơ thiếu khí đốt đang hiện hữu trong khi cái lạnh vẫn chưa kết thúc. Các phương án nhập khẩu khí đốt hóa lỏng từ Na Uy và một số nước khác chưa thể thay thế được khí đốt Nga. Trong bối cảnh ấy, gián đoạn khí đốt lúc này sẽ khiến đất nước Ukraine lâm vào khủng hoảng trầm trọng hơn. Đạt được thỏa thuận với Nga sẽ giúp kéo dài thời gian để Ukraine tìm giải pháp giảm sự phụ thuộc vào khí đốt nhập khẩu từ Nga.

 

Nhìn chung, thỏa thuận vừa ký kết tại Brussels, Bỉ dường như vẫn là giải pháp tình thế mà thôi. Thời hạn Nga cung cấp khí đốt cho Ukraine chỉ là 1 tháng, bên cạnh đó còn các vấn đề chưa ngã ngũ khác như vấn đề cung cấp khí đốt cho miền Đông Ukraine. Do đó, thỏa thuận vừa qua chỉ là một phương pháp “chữa cháy” và hạ nhiệt căng thẳng giữa Nga và Ukraine. Trên thực tế, với những toan tính khác nhau và mâu thuẫn giữa Nga với Ukraine và châu Âu hiện nay, cuộc chiến khí đốt được dự báo sẽ chưa thể đi đến hồi kết.