Xứ Nghệ vốn có không ít các bậc hiền tài khoa bảng đã làm rạng rỡ cho truyền thống "Hiếu học và tôn sư trọng đạo", "Khuyến học và quý trọng hiền tài".


Ngày nay con em chúng ta tiếp bước cha ông, viết tiếp trang sử vẻ vang của quê hương, những tài năng trên các lĩnh vực được sinh ra trong các "Gia đình hiếu học", ở khắp các vùng miền, họ đã làm rạng danh cho xứ Nghệ.

Mở đầu tốt đẹp cho các giải quốc tế của xứ Nghệ là Phan Huy Tú, huy chương Bạc môn Toán quốc tế lần thứ 32, tại Vương quốc Thuỵ Điển, vào năm 1991. Những năm tiếp theo hầu như các kỳ thi quốc tế đều có học trò Nghệ An đoạt giải.Năm 1993, Trương Bá Tú, huy chương Bạc môn Toán quốc tế lần thứ 33, tại Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 1997 Nguyễn Cảnh Hào giành huy chương Bạc môn Toán quốc tế tại Achentina. Năm 1999 Hồ Ngọc Kỳ, đoạt huy chương Bạc môn Toán châu Á Thái bình dương, tổ chức tại Việt Nam. Năm 2000 Đào Anh Đức đoạt 2 huy chương Đồng môn Vật lý quốc tế tại Vương quốc Anh và tại Indonexia. Năm 2002 Đào Thanh Hải, huy chương Bạc môn hoá học tại kỳ thi quốc tế lần thứ 34 ở Hà Lan. Năm 2004 Phạm Trọng Trường huy chương Đồng môn Vật lý châu Á Thái bình dương lần thứ 36. Năm 2006, Phan Hữu Thành, huy chương Đồng Olympíc môn Vật lý quốc tế lần thứ 37 tại Xingapo; Lê Hồng Quý, Huy chương Đồng tại kỳ thi Olympíc toán quốc tế lần thứ 47 tổ chức tại Xlô-vê-ni-a. Năm 2007, Nguyễn Tất Nghĩa huy chương Vàng kỳ thi Olympic lần thứ 38 Vật lý quốc tế tại Iran.

Đào Anh Đức, học sinh xứ Nghệ đầu tiên giành 2 tấm huy chương Đồng môn Vật lý vào năm 2000 (kỳ thi vật lý quốc tế tại Vương quốc Anh và kỳ thi vật lý châu Á Thái bình dương tại Indonexia).

Một học sinh nghèo vượt khó, học giỏi quê ở làng Phì Nam, xã Vĩnh Thành, Yên Thành đó là Phạm Trọng Trường, bố là Phạm Trọng Chương, mẹ là Nguyễn Thị Thái, gia đình nông dân nghèo. Năm 2004, Trường đoạt huy chương đồng môn vật lý châu Á Thái bình dương lần thứ 36.

Năm 2006 tại kỳ thi Olympic vật lý quốc tế lần thứ 37 tổ chức tại Xingapo, gồm 80 nước và vùng lãnh thổ tham dự; Đoàn học sinh Việt Nam có 5 em đều đoạt huy chương đồng; trong đó có em Phan Hữu Thành, học sinh lớp 12 trường THPT chuyên Phan Bội Châu, một học sinh nghèo quê ở xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc.

Mở đầu cho giải Vàng các mùa thi học sinh giỏi quốc tế - Nguyễn Tất Nghĩa, học sinh lớp 11 A3 (năm học 2006-2007), trường THPT chuyên Phan Bội Châu, đoạt huy chương Vàng kỳ thi Olympic lần thứ 38 vật lý quốc tế năm 2007 tại Iran, quê em ở xóm 1, xã Hồng Sơn, huyện Đô Lương, em là con thứ 3 trong một gia đình nông dân nghèo.

Em Nguyễn Tất Nghĩa là học sinh thứ 10 của Nghệ An đoạt giải học sinh giỏi quốc tế, và là học sinh đầu tiên của xứ Nghệ đoạt huy chương Vàng; trong đó 5 em đoạt giải môn toán, 4 em đạt giải môn vật lý, 1 em đoạt giải môn hoá học; với tổng sắc 11 huy chương (1 huy chương vàng, 5 huy chương bạc, 5 huy chương đồng).

Các em là niềm tự hào của gia đình, dòng họ và quê hương. Các em xứng đáng được ghi danh vào Văn Miếu Nghệ An.


Thảo Mai