Chiếc cà vạt và tư duy phản giáo dục

 

Mình chỉ vào chiếc cà vạt trong bức ảnh được các báo đăng và hỏi con bé:

 

- Bim có thích đồng phục trường Bim cũng có cà vạt như thế này không?

 

- Bim thích điệu lắm nhưng đi học, ai cũng mặc đồng phục nên không cần phải làm đỏm quá. Cứ đơn giản thế này sáng ngủ dậy mẹ Bim sẽ không mất nhiều thời gian chuẩn bị, Bim cũng không sợ mải chơi mà làm rơi nơ hay cà vạt cài áo. Quan trọng nhất là, Bim được kết nạp Đội rồi, Bim thích quàng khăn đỏ cơ!

 

Mình gật gù đồng tình với bé Bim, nhưng đồng thời, cũng ngẫm nghĩ về những điều sâu xa hơn là một chiếc cà vạt đơn thuần…

 

Trước tiên, nói về đồng phục cho học sinh tiểu học, mình cho rằng yếu tố gọn gàng, tiện dụng phải được quan tâm hàng đầu. Bởi, ở tuổi này, các em còn rất hiếu động, ham chơi. Một thiết kế đồng phục dù đẹp nhưng quá nhiều chi tiết rườm rà không có chức năng, ý nghĩa thiết thực vừa khiến các em vướng víu trong vận động, vừa gây phiền toái cho phụ huynh, đặc biệt là những người không có nhiều thời gian. Ví dụ, thiết kế váy, cà vạt, nơ ở đồng phục học sinh tiểu học có lẽ chưa thật cần thiết, còn nếu đề cao tính thẩm mỹ thì nên có những phương án thiết kế thoả mãn được cả tính tiện dụng và tính thẩm mỹ. 

 

Chúng ta vẫn thường trầm trồ trước những bộ đồng phục đẹp như mơ của học sinh ở các quốc gia khác trên thế giới. Thực tế, đó chỉ là một bộ phận cực kỳ nhỏ, không mang tính đại diện cao cho đồng phục học sinh của nước bạn. Cụ thể như ở nhiều nước phương Tây, chỉ những trường tư mới thiết kế đồng phục riêng và yêu cầu học sinh mặc đồng phục, còn trường công hầu như không yêu cầu học sinh phải mặc đồng phục đến trường. Yêu cầu duy nhất là ăn mặc gọn gàng, lịch sự, không mặc đồ phản cảm, hở hang thái quá. Để thấy, họ đề cao tính tiện dụng, năng động của trang phục đối với môi trường học đường như thế nào. 

 

Nói như thế không có nghĩa là đồng phục học sinh là không đẹp, không tốt. Bản thân mình từng theo học một trường phổ thông tư thục ở nước ngoài và được mặc đồng phục trường. Nếu như trong các buổi học hàng ngày, đồng phục chỉ đơn giản là áo polo có cổ và quần kaki đen thì vào những ngày lễ của trường, hoặc trong các sự kiện quảng bá về hình ảnh nhà trường, học sinh sẽ được mặc lễ phục với áo vest, sơ mi trắng, quần âu/váy, nam đeo cà vạt và nữ thắt khăn in phù hiệu trường. Tất nhiên, bộ lễ phục đó rất đẹp, nhưng xét về tính tiện dụng thì không thể so với đồng phục thường ngày. 

 

Đối với đồng phục học sinh hay đối với bất kỳ trang phục nào cũng vậy, tính thẩm mỹ bao giờ cũng phải đi kèm với sự tiện lợi, thích ứng với bối cảnh, môi trường xung quanh và bản thân người mặc. Nhưng hơn cả câu chuyện về chiếc cà vạt đồng phục, mình cho rằng điều đáng bàn ở đây là thái độ, phương pháp ứng xử của phụ huynh và nhà trường. Góp ý mang tính xây dựng hay là bôi xấu; tiếp thu ý kiến một cách văn minh, thông minh hay là cố chấp, bảo thủ;… khi mà người lớn đang mải tranh cãi vì một vấn đề không quá to tát thì đứa trẻ vô duyên vô cớ trở thành tâm điểm của dư luận và bị cách biệt ra khỏi trường lớp, bạn bè của mình. Như thế, liệu các em có còn vui khi mang trên mình chiếc áo đồng phục học sinh?