Lần đầu tiên, nhà văn Nga vĩ đại Lev Tolstoi đến với bạn đọc Việt Nam như một nhà tư tưởng trong tuyển tập “Đường sống – Văn thư nghị luận chọn lọc” mới được NXB Tri Thức xuất bản, nhân kỷ niệm 100 năm ngày mất của đại văn hào. Triển lãm sách ảnh về Lev Tolstoi ở Việt Nam và Hội thảo “Lev Tolstoi-nhà tư tưởng” cũng đã được tổ chức tại Đại học Hà Nội chiều 8/12.
Lev Tolstoi là một trong những danh nhân lớn nhất của nước Nga, kết hợp trong mình một con người đạo đức, một nghệ sĩ thiên tài, một nhà tư tưởng lớn, ngay khi còn sống đã đạt tới vinh quang trước đó chưa từng có đối với một tác giả. Các tác phẩm của ông thuộc nhiều thể loại, được dịch và đọc say mê khắp thế giới và mang lại tác động nghệ thuật, xã hội, tư tưởng rộng lớn suốt hơn 100 năm qua.
Triển lãm sách ảnh về Lev Tolstoi.
Năm 2010, cả loài người tiến bộ kỷ niệm 100 năm ngày mất ông. Cho đến nay, các trước tác văn chương của Tolstoi đã được dịch khá đầy đủ ra tiếng Việt và được người Việt Nam ưa thích. Nhưng chưa có tác phẩm triết học, chính luận nào của ông, không kể thư từ, nhật ký…, được biết đến ở nước ta. Trong khi đó, đây lại là một phần hết sức quan trọng trong di sản của Tolstoi, được cả thế giới rất trân trọng và đã được dịch ra nhiều thứ tiếng. Cuốn tuyển tập “Đường sống-Văn thư nghị luận chọn lọc” đã đáp ứng được lỗ hổng thiếu hụt này trong việc giới thiệu nhà tư tưởng Lev Tolstoi.
Nói về hành trình làm cuốn sách dày 1300 trang này, PGS-TS Phạm Vĩnh Cư - người tuyển chọn, dịch, giới thiệu và chú giải sách, chia sẻ: Không mấy người, kể cả người Nga, hiểu về Tolstoi như một nhà tư tưởng, trong khi ngay lúc đương thời, đã từng có người ví ông như Phật Đà, Ki tô, Khổng Tử hay Socrate. Những tác phẩm văn học của ông có thể được in đi in lại với hàng triệu bản, nhưng những trước tác về triết học, về tư tưởng của ông thì thậm chí còn bị coi là phản động và chỉ được in với số lượng khiêm tốn vài trăm bản. Nhân kỷ niệm 100 năm ngày mất của ông, sau một tháng tìm kiếm tư liệu tại Nga, với sự cộng tác của nhiều người ái mộ Lev Tolstoi, cuốn “Đường sống-Văn thư nghị luận chọn lọc” được ra đời hi vọng sẽ phần nào thoả mãn những bạn đọc vốn yêu mến, khâm phục ông mà chưa thật sự hiểu hết về ông.
Đặc biệt, trong các vấn đề về giáo dục học, đạo đức học, khoa học được đề cập ở cuốn sách này, triết lý giáo dục với lòng yêu thương đã được Lev Tolstoi đề cập trở đi trở lại trong nhiều bài viết. Như NGUT Vũ Thế Khôi cho biết: ông đã kiên trì thực hành triết lý giáo dục này tại ngôi trường Jasnaja Poliana do ông sáng lập và trực tiếp giảng dạy cho con em nông dân trong điền trang của ông. Ông cũng dành 14 năm để viết cuốn sách giáo khoa Vỡ lòng và khi hoàn thành nó, ông coi như mình đã có thể nhắm mắt được rồi.
Hội thảo về nhà tư tưởng Lev Tolstoi còn tiếp tục diễn ra trong ngày 9-12-2010 với nhiều tham luận quan trọng khác của nhiều nhà văn, dịch giả, nhà nghiên cứu Việt Nam. Và tại Hội trường 53 Nguyễn Du Hà Nội chiều 17-12-2010 sẽ có seminar về quan niệm của Lev Tolstoi về Thượng đế và đạo đức của loài người.