Thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, từ tháng 1 đến ngày 15/5/2019, doanh nghiệp Việt Nam đã nhập hơn 23 tấn tôm hùm đất còn vỏ, dạng đông lạnh, tăng đột biến so với cả năm 2018 với trị giá khai báo hải quan hơn 82.800 USD. Cảng Cát Lái (TP HCM) là đầu mối nhập khẩu chủ yếu lượng tôm hùm đất hấp, đông lạnh về Việt Nam.
Theo đó, mỗi kg tôm hùm đất loại đông lạnh nhập về Việt Nam có giá gần 90.000 đồng, rẻ hơn 4-6 lần so với giá bán lẻ đến tay người tiêu dùng. Hiện, trên các chợ online, tôm hùm đất được rao bán với giá 350.000 - 700.000 đồng một kg.
Chia sẻ với PV, một đơn vị từng nhập khẩu tôm hùm đất cho hay, thực tế giá nhập loại này vào Việt Nam còn rẻ hơn nhiều, có thời điểm chỉ 40.000-70.000 đồng một kg. Với những đơn vị nhập lậu, họ dễ dàng kiếm lời nhiều hơn khi không phải chịu thuế nhập khẩu.
Cũng theo báo cáo của Tổng cục Hải quan, năm 2018, cả nước cũng nhập hơn 10 tấn tôm hùm đất loại đông lạnh, giá trị khai báo hải quan là hơn 10.000 USD. Cơ quan này khẳng định, vẫn chưa ghi nhân việc nhập khẩu chính ngạch tôm hùm đất còn sống vào Việt Nam từ năm 2018 đến nay. Do đó, toàn bộ số lượng tôm hùm sống đang bán tràn lan tại Việt Nam là hàng nhập lậu.
Năm 2018, cả nước nhập hơn 46 tấn tôm hùm các loại, trị giá hơn 222.000 USD; trung bình mức giá khai báo của doanh nghiệp chỉ 110.000 đồng một kg.
5 tháng đầu năm, lượng nhập đạt 30,3 tấn, với trị giá 132.600 USD.
Trước đó, khảo sát trên địa bàn TP HCM và Hà Nội cho thấy, tôm hùm đất được nhập khẩu dưới dạng sống được bày bán tràn lan tại các cửa hàng và điểm kinh doanh trên mạng. Mới đây, lực lượng hải quan và biên phòng Lào Cai đã bắt giữ 7 vụ, thu 945 kg tôm hùm đất tại cửa khẩu tỉnh này. Số tang vật bị tiêu hủy ngay sau đó.
Cũng chính vì nhập lậu tràn lan không rõ nguồn gốc nên vừa qua Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tổng cục quản lý thị trường, Tổng cục Hải quan cũng đã lệnh cho các cục, chi cục quản lý liên quan tăng cường kiểm soát, cắm chốt ở các cửa khẩu, lối mòn, lối mở khu vực biên giới để ngăn chặn tôm hùm đất nhập lậu vào Việt Nam.
Tôm hùm đất là nhóm sinh vật ngoại lai, phá hoại mùa màng, thường đào hang, làm hỏng đê điều. Vì là giống ăn tạp, nên tôm hùm đất có khả năng thích nghi tốt với môi trường, dẫn tới có thể phát tán mầm dịch bệnh nấm tôm, virus gây bệnh đốm trắng cho tôm cũng như một số loài ký sinh trùng. Từ năm 2011, loài tôm này được đưa vào danh mục sinh vật ngoại lai cấm nhập khẩu, cấm phát triển.
Cách đây 2 năm, ở tỉnh Đồng Tháp, một Việt kiều đưa tôm càng đỏ về làm du lịch, nhờ nông dân địa phương đưa vào nuôi khu vực quy mô 2 ha nhưng sau đó chúng tràn ra phá hết, tiêu diệt cả những con cá to bằng ngón tay. Sự việc sau đó đã được ngăn chặn nhưng gần đây, tôm càng đỏ xuất hiện trở lại dưới dạng thương mại và được nhập ồ ạt vào Việt Nam với số lượng tăng mạnh.