Sau 1 lần hoãn vì bị cáo Phan Xuân Thủy xin vắng mặt, cuối tháng 11 vừa qua, TAND tỉnh Nghệ An mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử các bị cáo nguyên là cán bộ chủ chốt xã Nghĩa Thái về tội “Lạm quyền trong thi hành công vụ". Trong đó bị cáo Phan Xuân Thủy (SN 1959), nguyên Chủ tịch UBND xã; bị cáo Thái Doãn Tồn (SN 1954), nguyên Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã; bị cáo Phan Kim Châu (SN 1963), nguyên cán bộ địa chính xã Nghĩa Thái.

Bán đất trả nợ

Trước năm 2000, trong quá trình xây dựng các công trình, UBND xã Nghĩa Thái có nợ một khoản tiền. Để có tiền trả nợ và xây dựng cơ sở hạ tầng, ông Phan Xuân Thủy lúc đó đang là Chủ tịch UBND xã (giai đoạn 2001-2006) đã chủ động đề xuất chủ trương cho phép UBND xã và các xóm được bán các lô đất nông nghiệp, đất xây dựng cơ sở giáo dục và đào tạo trên địa bàn xã.

Các bị cáo tại phiên tòa. Ảnh: Như Bình
Chủ trương cho phép UBND xã và các xóm bán đất đã được thông qua tại các cuộc họp Đảng ủy, HĐND và giao ban Đảng ủy, UBND xã Nghĩa Thái do ông Thái Doãn Tồn - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã chủ trì và thống nhất. Kết quả điều tra cho thấy, từ năm 2001-2006, UBND xã Nghĩa Thái đã bán 113 lô đất trái thẩm quyền (diện tích 50.909m2), thu hơn 1,1 tỷ đồng. Trong 2 năm 2005-2006, được HĐND nhất trí, 5 xóm bán 30 lô đất (diện tích 18.509m2), thu hơn 270 triệu đồng.

Số tiền thu được từ việc bán đất sử dụng chi trả cho xây dựng cơ sở hạ tầng; thanh toán các khoản nợ, xin nguồn vốn để xây dựng các công trình cho xã (hơn 1,1 tỷ đồng). Hiện đang còn hơn 16 triệu đồng trong tài khoản UBND xã.

Tại phiên tòa, các bị cáo thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng truy tố. Các bị cáo lý giải nguyên nhân phạm tội là do thiếu hiểu biết và nôn nóng trong việc thanh toán các khoản nợ từ thời kỳ trước để lại cũng như xây dựng các công trình thiết yếu nhằm thay đổi diện mạo địa phương.

Người dân đồng loạt xin giảm án cho các bị cáo 

Do đất được giao trái thẩm quyền nên đến thời điểm này các hộ dân chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tại phiên tòa, đại diện các hộ dân đã mua đất mong muốn HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo, đồng thời kiến nghị lên cơ quan có thẩm quyền sớm giải quyết việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho họ. 

Đại diện người dân đề nghị HĐXX xem xét giảm án cho các bị cáo và kiến nghị cấp có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận QSDĐ . Ảnh: Như Bình
Ông Thành Công D. vào thời điểm đó là đại biểu HĐND xã Nghĩa Thái. Ông có mặt tại tòa với tư cách là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. “Vào thời điểm đó, xã Nghĩa Thái nợ nhiều tiền, cơ sở vật chất thiếu thốn, cán bộ xã cũng không có chỗ để làm việc, phải mượn hội trường hợp tác xã. Do đó mới có chủ trương bán đất nông nghiệp. Chúng tôi lúc đó là đại biểu hội đồng đã được bàn bạc và cùng thống nhất về việc thực hiện việc bán đất để trả nợ, lấy kinh phí di dời các khu mộ tại nghĩa trang của đồng bào dân tộc Thanh lấy đất xây trụ sở. Tòa án không xử tội tôi nhưng lương tâm chúng tôi tự xử tội mình. Bản thân tôi cũng cho UBND xã vay tiền, đến nay vẫn chưa được trả.  Khoản nợ xã vay tôi, tôi không đòi nữa. Các cán bộ này dù làm sai nhưng là vì lợi ích chung. Bởi vậy, chúng tôi mong HĐXX xem xét giảm nhẹ tội cho họ”, phát biểu gan ruột của vị cựu đại biểu HĐND xã nhận được những tràng pháo tay hưởng ứng của hàng trăm hộ dân có mặt tại phiên tòa.

Đại diện UBND huyện Tân Kỳ với tư cách là bị hại trong vụ án cho biết, việc làm của các bị cáo là vì công việc chung, không vì vụ lợi cho bản thân, do vậy UBND huyện Tân Kỳ không yêu cầu các bị cáo bồi thường thiệt hại, đồng thời mong HĐXX xem xét giảm án cho các bị cáo. Về số lô đất mà người dân đã mua hiện UBND  huyện không đủ thẩm quyền để giải quyết. UBND huyện Tân Kỳ đã có văn bản kiến nghị UBND cấp tỉnh và Trung ương xem xét giải quyết nguyện vọng của các hộ dân đã nộp tiền mua đất.

Phân hóa vai trò của từng bị cáo trong vụ án, HĐXX tuyên phạt Phan Xuân Thủy và Thái Doãn Tồn mỗi bị cáo 24 tháng tù giam; bị cáo Phan Kim Châu 15 tháng tù nhưng cho hưởng án treo. Các mức án này đều thấp hơn mức án mà đại diện Viện KSND tỉnh đề nghị.