Năm 2021, toàn huyện Kỳ Sơn đã gieo trồng được khoảng 600 ha gừng, đến nay đã ra 5-7 lá. Tuy nhiên, thời điểm tháng 6/2021 đến nay nhiều rẫy gừng ở huyện rẻo cao này đã có hiện tượng gừng bị cháy lá, thối củ và chết hàng loạt.

ban_gung_ky_son5284788_2592021.jpgCán bộ xã Nậm Cắn kiểm tra tình trạng nhiễm bệnh trên các rẫy gừng ở bản Tiền Tiêu. Ảnh: Gia Huy

Tại Văn bản số 66/TTDVNN ngày 4/6/2021 của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Kỳ Sơn gửi UBND các xã trên địa bàn huyện, hiện nay, hàng loạt rẫy gừng ở các xã Nậm Cắn, Huồi Tụ, Na Ngoi... xuất hiện bệnh cháy và bệnh thối gốc rễ gừng với mật độ phổ biến 3-5%, nơi cao 8-10%.

Bệnh cháy lá gừng do nấm fusarium gây nên. Vết bệnh là những vết có hình thoi màu trắng xám có thể liên kết làm cháy cả lá, thường xuất hiện ở đỉnh hoặc mép lá, tạo thành mảng cháy lan rộng vào trong phiến lá. Bệnh nặng có thể làm phần lớn lá gừng bị cháy xác xơ, củ ít và nhỏ. Nấm thường gây hại trong những ngày có độ ẩm cao, ít nắng có mưa và mây mù.

Do nhiễm nấm, vi khuẩn nên cây gừng bị vàng lá, thối gốc, củ và hoa. Ảnh: Ngọc Khánh

Đối với bệnh thối củ có 2 dạng thối khô do nấm và thối củ do vi khuẩn Erwinia carotovora gây ra. Nấm bệnh tấn công phần gốc cây gần mặt đất, phần lớn vết bệnh có xu hướng lan xuống phía gốc làm thối một phần củ. Thối củ do vi khuẩn khác với bệnh thối khô do nấm là củ bị mềm nhũn. Cây bị bệnh lá úa vàng và đổ gục.

Ông Thò Bá Cô - công chức địa chính, nông nghiệp UBND xã cho biết, Nậm Cắn có tổng 157 ha gừng đã gieo trồng với sự tham gia của người dân 6 bản, trong đó nhiều nhất là bản Trường Sơn 58 ha, bản Tiền Tiêu 53 ha. Tuy nhiên, hiện nay nhiều rẫy gừng của người dân trên địa bàn 6 bản có biểu hiện cháy lá, xơ xác, thối rễ, củ đen ước tính khoảng 45ha.

Xã Nậm Cắn có 45/157ha gừng bị chết. Ảnh: Gia Huy

Ước tính thiệt hại do vi khuẩn nấm gây ra cho các rẫy gừng ở Kỳ Sơn khoảng 45,86%, nhiều hộ như gia đình ông Hờ Bá Mạ ở bản Tiền Tiêu đã đầu tư hàng trăm triệu đồng nay đứng trước nguy cơ mất trắng.

Cán bộ Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện đã khảo sát tình trạng này ở nhiều rẫy gừng, hướng dẫn bà con cách phòng trừ dịch bệnh trên cây gừng. Cụ thể, đã hướng dẫn, khuyến cáo người dân vệ sinh nương rẫy sau khi thu hoạch, chọn giống sạch bệnh, không trồng gừng liên tục nhiều năm trên một diện tích.
Trồng với mật độ vừa phải, và khi làm cỏ, chăm sóc cần hạn chế các vết thương trên thân, trên lá, khi phát hiện lá có đốm bệnh, phải ngắt bỏ để hạn chế lây lan. Đồng thời, phun các loại thuốc theo hướng dẫn phù hợp với từng loại bệnh, luân canh cây trồng hợp lý để cắt nguồn bệnh trong đất.
Khi xử lý gừng làm giống cần tách bỏ những phần có dấu hiệu bị thối; dùng thuốc trị nấm Eddy 72WP 50g pha trong 10 lít nước; rồi ngâm gừng giống trong dung dịch thuốc từ 15-30 phút trước khi trồng để loại bỏ nấm bệnh.