Nhận định quan hệ giữa Mỹ với đồng minh, Trung Quốc và Việt Nam dưới thời Joe Biden

Tổng thống đắc cử Joe Biden, vợ và các thành viên của gia đình, cùng với Phó tổng thống đắc cử Kamala Harris và chồng trên sân khấu mừng chiến thắng vào tối 7/11 (sáng 8/11, giờ Việt Nam). Ảnh: AP

Việc thứ hai ông Biden sẽ phải làm là củng cố lại mối đoàn kếtcủa nước Mỹ. Ông đã từng tuyên bố rằng: Hợp tác với nhau vì nước Mỹ, hợp tác để phát triển, chia rẽ là chết. Ông cũng sẽ tìm cách khắc phục khủng hoảng chính trị và sự mất lòng tin của người dân Mỹ hiện nay.

PV:Dư luận quan tâm nhất là vấn đề quan hệ Mỹ với Trung Quốc dưới thời ông Biden, Thiếu tướng có thể dự báo mối quan hệ này 4 năm tới như thế nào?

Tuy nhiên chính xuất phát từ chính sách của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã làm cho hai đảng Dân chủ và Cộng hòa có nhận thức thống nhất về Trung Quốc. Sự vi phạm luật pháp quốc tế, xâm phạm lợi ích của các quốc gia khác của Trung Quốc đã thức tỉnh giới tinh hoa Mỹ, và cũng chính Mỹ đã có thay đổi chính sách đối với Trung Quốc. Từ năm 2010 tại Hà Nội, Ngoại trưởng Mỹ khi đó là bà Hilary Clinton đã tuyên bố rằng, tranh chấp trên Biển Đông liên quan trực tiếp đến lợi ích quốc gia của Mỹ. Sau đó, chính quyền Obama đã xoay trục quan hệ sang khu vực châu Á Thái Bình Dương.

Dưới thời Donald Trump đã thông qua các văn bản, văn kiện chính thức của nhà nước, như: Chiến lược An ninh quốc gia của Mỹ năm 2017, Chiến lược quốc phòng tháng Giêng năm 2018; Chiến lược Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương năm 2019… Trong các văn bản chính thức của Mỹ đều xác định Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh chủ yếu. Đó cũng là nhận thức chung của hai đảng Dân chủ và Cộng hòa, cho nên mối quan hệ giữa Mỹ - Trung không bao giờ trở lại thời vàng son như trước. 

Từ nay về sau mối quan hệ của hai cường quốc nàyvẫn là sự cạnh tranh trên các phương diện chính trị, kinh tế, ngoại giao và cả quốc phòng, an ninh. Nhưng theo tôi ông Biden sẽ chọn một phương pháp tiếp cận, các thao tác về chính sách khác với ông Donald Trump. Ông ta sẽ không đặt nặng vấn đề kinh tế nhưng cũng sẽ triển khai các chính sách đồng bộ hơn nhiều.

PV:Ông Biden đắc cử Tổng thống Mỹ, dư luận Việt Nam cũng rất quan tâm đến mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ thời gian tới đây. Thiếu tướng có nhận định gì?

Thiếu tướng Lê Văn Cương:Muốn đánh giá mối quan hệ Việt Nam - Mỹ dưới thời Tổng thống Joe Biden như thế nào thì về mặt khoa học chúng ta phải xuất phát từ lợi ích của Mỹỳ và Việt Nam. Việt Nam của chúng ta có lợi ích lớn khi thúc đẩy, làm sâu sắc thêm mối quan hệ với Mỹ trên các phương diện kinh tế, khoa học công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, ngoại giao. Thậm chí cả về an ninh quốc phòng chúng ta cũng cần hợp tác với Mỹ. Ngược lại phía Mỹ cũng có lợi ích rất lớn khi thúc đẩy, làm sâu sắc thêm mối quan hệ với Việt Nam. Mỹ cần Việt Nam trong việc giải quyết những vấn đề khu vực và toàn cầu của Mỹ.

Khi nói đến quan hệ Việt - Mỹ dưới thời tổng thống nào chúng ta đều căn cứ vào lợi ích. Và lợi ích này của cả hai quốc gia sẽ ít thay đổi dưới thời ông Joe Biden. Mối quan hệ bang giao của hai đất nước cũng sẽ không thay đổi. Theo tôi trong 4 năm tới đây quan hệ Việt Nam - Mỹ - mối quan hệ từng được thiết lập cách đây 25 năm sẽ tiếp tục được củng cố sâu sắc và toàn diện hơn.

Chỉ có điều khác là mỗi tổng thống có một chính sách khác nhau. Ông Donald Trump có chính sách với Việt Nam khác ông Joe Biden. Điều này mang tính bề mặt chiến thuật, mang tính tình huống chứ không phải bản chất thay đổi ở tầng sâu của mối quan hệ. Những thay đổi này thường xuyên xảy ra ở các mối quan hệ đối ngoại quốc tế, khi ai đó mới lên nắm quyền. Tôi tin rằng dưới thời Tổng thống Biden, mối quan hệ Việt Nam - Mỹ sẽ tiếp tục được duy trì, được củng cố làm sâu sắc thêm.