Phóng viên: Thưa đồng chí! Được biết liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản để thực hiện. Vậy, xin đồng chí cho biết lý do vì sao UBND tỉnh ban hành quyết định mới này?
Đồng chí Hoàng Quốc Việt:Đúng như vậy! Liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phục vụ các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh, trên cơ sởLuật Đất đai năm 2013, thời gian qua, UBND tỉnh đã ban hành các văn bản để triển khai thực hiện. Như Quyết định số 54/2014/QĐ-UBND, ngày 19/8/2014; tiếp đó là Quyết định số 58/2015/QĐ-UBND, ngày 13/10/2015; Quyết định số 39/2018/QĐ-UBND, ngày 10/9/2018 (sửa đổi, bổ sung một số điều Quyết định và sửa đổi, bổ sung một số điều tại Quyết định số 58/2015/QĐ-UBND); Quyết định số 40/2018/QĐ-UBND, ngày 25/9/2018.
Theo đó, việc thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để giải phóng mặt bằng các dự án thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất thời gian qua trên địa bàn tỉnh đã được thực hiện theo các quy định hiện hành trong từng thời điểm; đảm bảo khách quan, công khai, minh bạch, cơ bản tạo sự đồng thuận cao trong Nhân dân, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư triển khai các công trình, dự án, thúc đẩy thu hút đầu tư và phát triển chung của tỉnh.
Tuy nhiên, ngày 18/12/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 148/2020/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai. Trước đó, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 51/2020/NĐ-CP ngày 21/4/2020 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 14/2014/NĐ-CP, ngày 26/02/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thu hành Luật Điện lực về an toàn điện (trong đó có một số nội dung liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng các dự án điện). Do vậy, một số quy định hiện hành của UBND tỉnh không phù hợp với thực tiễn, cần thiết phải sửa đổi, điều chỉnh cho phù hợp.
Mặt khác, công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn tỉnh thời gian qua, giữa quy định và thực tiễn vẫn còn một số bất cập, khó khăn, ảnh hưởng đến quyền lợi của người bị thu hồi đất, làm khó khăn cho các cơ quan chức năng thực hiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng.
Từ những căn cứ nêu trên, trên cơ sở chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu, trình UBND tỉnh bàn hành văn bản thi hành thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của UBND tỉnh. Ngày 14/2/2022, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 24/2022/QĐ-UBND quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh (thay thế các quy định hiện hành, đồng thời bãi bỏ Quyết định số 74/2017/QĐ-UBND của UBND tỉnh). Quy định này đảm bảo tốt hơn quyền lợi của người bị hồi đất và tái định cư.
Phóng viên:Xin đồng chí cho biết một số điểm mới quan trọng trongQuyết định số 24/2022/QĐ-UBNDcủa UBND tỉnh?
Đồngchí Hoàng Quốc Việt: Quyết định số 24/2022/QĐ-UBND của UBND tỉnh sửa đổi, điều chỉnh quy định về bồi thường thiệt hại do hạn chế khả năng sử dụng đất thuộc hành lang an toàn khi xây dựng công trình có hành lang bảo vệ; quy định về bồi thường, hỗ trợ về nhà ở và công trình bị ảnh hưởng bởi hành lang công trình điện; quy định về hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất.
Ngoài ra còn bổ sung quy định về chính sách bồi thường, hỗ trợ đối với người có công với cách mạng được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê; quy định về bồi thường, hỗ trợ do di chuyển mồ mả; bồi thường đối với cây trồng, vật nuôi là thủy sản; quy định việc bồi thường, hỗ trợ trong trường hợp đơn vị thi công mượn đất để sử dụng tạm thời trong quá trình thi công công trình.
Quyết định này cũng bổ sung việc xác định diện tích và loại đất được bồi thường đối với trường hợp Nhà nước thu hồi một phần thửa đất có vườn, ao; xử lý đối với phần diện tích còn lại trong trường hợp Nhà nước thu hồi một phần diện tích thửa đất ở có vườn, ao.
Quy định rõ về chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở trường hợp hộ gia đình có nhiều thế hệ, nhiều cặp vợ chồng cùng chung sống trên thửa đất ở thu hồi.
Quy định xử lý đối với trường hợp hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi toàn bộ đất ở, đất vườn ao gắn liền với đất ở có diện tích đất ở bị thu hồi lớn hơn diện tích ở được giao đất tái định cư, tăng một số mức hỗ trợ cho người dân để bù đắp phần nào khó khăn do bị ảnh hưởng khi thu hồi đất...
Phóng viên: Như đồng chí trao đổi ở trên, thực tiễn công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để phục vụ các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh thời gian qua đặt ra một số khó khăn. Vậy, Quyết định số 24/2022/QĐ-UBND của UBND tỉnh giải quyết được những vấn đề đáng quan tâm nào, thưa đồng chí?
Đồng chí Hoàng Quốc Việt: Quyết định số 24/2022/QĐ-UBND của UBND tỉnh ban hành với mục tiêu giải quyết những vấn đề mà cơ sở còn vướng mắc lâu nay nhưng cũng đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn của tỉnh và quy định pháp luật hiện hành, dễ triển khai và áp dụng. Một trong những vấn đề vướng mắc lớn nhất của các địa phương có các dự án, công trình trọng điểm là vấn đề bố trí tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở, đất vườn cùng thửa, gắn liền với đất ở.
Chính vấn đề này cũng là nguyên nhân dẫn đến phát sinh nhiều đơn thư tại các địa phương và gửi đến Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND tỉnh thời gian qua. Ví dụ có gia đình bị thu hồi diện tích đất ở lớn nhưng chỉ được bố trí 1 lô đất tái định cư; hoặc có gia đình có nhiều thế hệ, nhiều cặp vợ chồng cùng chung sống trên thửa đất ở khi bị thu hồi đất chưa được bố trí đủ đất ở để đáp ứng nhu cầu tái định cư, trường hợp hộ gia đình chung quyền sử dụng đất nhưng chưa có quy định cụ thể về vấn đề tái định cư…
Do đó, Quyết định số 24/2022/QĐ-UBND của UBND tỉnh (tại khoản 2 Điều 7) đã quy định cụ thể các trường hợp này như: Đối với hộ gia đình bị thu hồi đất và các đối tượng đủ điều kiện tách hộ, đang sống chung trên thửa đất bị thu hồi, không có đất ở, nhà ở tại địa bàn phường, xã, thị trấn nơi có đất thu hồi thì khi Nhà nước thu hồi đất được giao mỗi hộ một (01) lô đất và tổng diện tích đất giao cho tất cả các đối tượng (kể cả chủ hộ và các đối tượng đủ điều kiện tách hộ) không vượt quá diện tích thu hồi đất ở, đất vườn, ao cùng thửa đất, gắn liền đất ở bị thu hồi.
Trường hợp diện tích thu hồi dưới 2 lần hạn mức giao đất ở tối đa tại địa phương thì chủ hộ và các đối tượng đủ điều kiện tách hộ được giao không quá 02 (hai) lô đất tái định cư (diện tích mỗi lô đất không quá hạn mức giao đất).
Quy định này nhằm đảm bảo quyền lợi đối với các hộ gia đình bị thu hồi diện tích đất ở, đất vườn lớn (đất có nguồn gốc cha ông để lại) và cũng không gây áp lực cho cấp huyện khi xây dựng khu tái định cư đối với các hộ bị thu hồi ít đất ở nhưng có nhiều thế hệ trong gia đình cùng sinh sống.
Ngoài ra, đối với các hộ có chung quyền sử dụng đất (không thuộc đối tượng đủ điều kiện tách hộ như nêu ở trên) thì được xem xét giao đất tái định cư cho các đồng sử dụng tương ứng với diện tích đất ở bị thu hồi hoặc xem xét từng trường hợp cụ thể việc bồi thường bằng giao đất ở có thu tiền sử dụng đất phù hợp với điều kiện thực tế và quỹ đất ở của địa phương, đồng thời diện tích được giao không vượt quá diện tích đất ở bị thu hồi.
Phóng viên: Xin chân thành cảm ơn đồng chí!