Chi phí thu gom, xử lý rác mới đáp ứng được 49%
Giá tối đa thu gom, vận chuyển rác thải hiện nay trên địa bàn tỉnh Nghệ An được nêu rõ trong Quyết định số 74/2016/QĐ-UBND ngày 20/12/2016. Theo đó, hộ gia đình không tham gia kinh doanh tại các phường trên TP. Vinh là 8.000 đồng/khẩu/tháng, các xã trên địa bàn thành phố là 6.000 đồng/khẩu/tháng. Các phường thuộc thị xã và thị trấn các huyện là 5.000 đồng/khẩu và các xã còn lại trên địa bàn tỉnh là 4.000 đồng/khẩu/tháng. Đối với các hộ tham gia sản xuất, kinh doanh dịch vụ trên 155.000 đồng/hộ/tháng tùy vào quy mô, sử dụng nhân lực…
Theo báo cáo của Sở Tài chính, tổng chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh Nghệ An hiện nay phải chi trả là 157,2 tỷ đồng/năm. Tuy nhiên, số tiền thu được từ giá dịch vụ thu gom, vận chuyển theo quy định hàng năm mới đạt 77,5 tỷ đồng. Như vậy ngân sách Nhà nước phải bù đắp khá lớn.
Đến thời điểm hiện nay cho thấy tại một số địa phương mặc dù đã áp dụng theo khung giá tối đa được quy định tại Quyết định số 74/2016, đồng thời hàng năm ngân sách tỉnh đều bố trí kinh phí sự nghiệp môi trường, nhưng so với nhu cầu kinh phí để thực hiện việc thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải tại một số địa phương mới chỉ đáp ứng được 49% tổng nhu cầu.
Tại thị xã Cửa Lò, tổng khối lượng rác thải trên địa bàn hơn 18.000 tấn/năm, được xử lý bằng chôn lấp tại Nhà máy xử lý rác thải Nghi Yên. Giá dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải hiện chỉ đáp ứng được 22,1% tổng nhu cầu.
Đặc thù là thị xã du lịch vấn đề rác thải luôn được thị xã quan tâm. Việc tăng giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải là cần thiết.
Quỳnh Lưu cũng là địa phương có tổng kinh phí cho thu gom xử lý rác thải lớn với 11,8 tỷ đồng/năm. Phương thức xử lý rác thải chủ yếu được tập kết tại các bãi rác xã và thực hiện xử lý theo phương thức chôn lấp.
Lượng rác thải trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu là rất lớn, ước tính có khoảng 100 tấn/ngày. Mức thu dịch vụ rác thải hiện nay mới chỉ đáp ứng được chi phí thu gom, vận chuyển rác, còn chi phí xử lý rác thải hiện đang thiếu. Huyện đang đề xuất mức tăng 30% - 50% với giá hiện tại) để đảm bảo kinh phí xử lý rác triệt để.
Tại huyện Nghi Lộc, hiện có 28/30 xã thị ký hợp đồng với 2 công ty môi trường để thu gom rác định kỳ với tần suất từ 1 - 3 lần/tuần (tùy vào hợp đồng ký kết của từng xã). 2 địa phương không ký kết với công ty môi trường mà đứng ra tự thu gom, xử lý rác là xã Nghi Công Bắc và Nghi Công Nam.
Lý giải về việc không ký hợp đồng với công ty môi trường, ông Nguyễn Văn Lý - Chủ tịch UBND xã Nghi Công Bắc chia sẻ: Trước đây, xã có chủ trương mỗi gia đình xây dựng một hố xử lý rác riêng để các hộ tự xử lý, cộng với việc đường sá xa xôi nên chúng tôi không ký hợp đồng với công ty môi trường.
Thành phố Vinh là địa phương có tổng kinh phí thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải lớn nhất tỉnh với 60,7 tỷ đồng/năm (chiếm 38,2% tổng kinh phí toàn tỉnh).
Quan điểm nhất quán của thành phố là phải tăng kinh phí thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải. Cần tăng giá mạnh hơn đối với các cơ sở sản xuất, các ngành đặc thù, có nguy cơ ô nhiễm cao, các hàng quán kinh doanh ăn uống, bia rượu...
Sự cần thiết ban hành khung phí tối đa
Trong những năm gần đây, dân số toàn tỉnh Nghệ An ngày càng gia tăng, nhu cầu sinh hoạt của người dân cũng ngày càng tăng cao kéo theo lượng rác thải sinh hoạt cũng tăng nhanh, trong lúc hạ tầng xử lý rác chưa đáp ứng dẫn đến quá tải và chi phí xử lý rác thải cũng tăng cao.
Qua khảo sát, hiện nay lượng rác thải của các hộ gia đình tăng đột biến so với số liệu điều tra trước đây (khu vực thành phố Vinh, thị xã Cửa Lò lượng rác bình quân hơn 0,6 - 0,7 kg/khẩu/ngày, huyện Hưng Nguyên, huyện Quỳnh Lưu khoảng 0,4 kg/khẩu/ngày); tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt trên toàn tỉnh phát sinh khoảng 2.443,8 tấn/ngày (tại đô thị là 1.879,95 tấn/ngày, khu vực nông thôn khoảng 563,85 tấn/ngày), trong đó lượng rác thải thu gom đạt 1.974 tấn/ngày (khoảng 80,79%).
Xuất phát từ các nội dung nói trên, để đảm bảo bền vững trong công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải thì việc ban hành quy định giá tiêu thụ tối đa dịch vụ xử lý rác thải sinh hoạt sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước trên địa bàn tỉnh là hết sức cần thiết.