70 năm qua, hòa cùng dòng chảy lịch sử, ngành Công Thương Nghệ An đã trải qua nhiều lần tách - nhập bộ máy. Nhưng, dù ở bất cứ giai đoạn nào, với tên gọi có thể không giống nhau, Công Thương vẫn là đơn vị đa ngành, đa lĩnh vực, tiên phong, khẳng định vị trí quan trọng trong nền kinh tế đất nước, tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Các thế hệ cán bộ, công nhân, viên chức và người lao động ngành Công Thương Nghệ An đã hoàn thành tốt nhiệm vụ, đóng góp tích cực vào sự nghiệp thống nhất, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xứng đáng với vai trò quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa và công cuộc phát triển kinh tế của tỉnh.
Đặc biệt, giai đoạn 2008 - 2020 gần đây, trong bối cảnh bắt đầu thực hiện cam kết về gia nhập WTO với nhiều cơ hội, thách thức, song phát huy thành tựu đạt được, ngành Công Thương tiếp tục phấn đấu và nhiều chỉ tiêu kinh tế thuộc ngành đạt mức tăng trưởng khá.
Công nghiệp chuyển dịch đúng hướng
Năm 2020, mặc dù chịu tác động của đại dịch Covid-19, nhưng công nghiệp Nghệ An vẫn đạt tăng trưởng ở mức cao so với nhiều địa phương khác trong cả nước, chỉ số IIP năm 2020 đạt 6,36%. Trong đó, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng trưởng bình quân 16,90%, đóng góp cao nhất vào mức tăng trưởng của toàn ngành công nghiệp; ngành khai khoáng tăng 1,21%; sản xuất và phân phối điện tăng 22,41%; cung cấp và xử lý nước thải, rác thải tăng 13,80%.
Theo đánh giá, sản xuất công nghiệp giai đoạn 2008-2020 tăng trưởng cao hơn mức bình quân chung của cả nước và khu vực. Cơ cấu công nghiệp tiếp tục chuyển dịch đúng hướng, tỷ trọng công nghiệp - xây dựng trong tổng sản phẩm xã hội của tỉnh (GRDP) tăng từ 24,5% năm 2011 lên 33,5% năm 2020. Cơ cấu nội ngành có sự chuyển dịch tích cực theo hướng tăng nhanh tỷ trọng công nghiệp chế biến chế tạo, giảm dần công nghiệp khai khoáng.
Hoạt động thu hút đầu tư có nhiều khởi sắc, đã thu hút được một số tập đoàn và dự án có quy mô lớn, có tác động mạnh đến nền kinh tế cả tỉnh, là tiền đề quan trọng để thu hút các nhà đầu tư vào Nghệ An. Hệ thống cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư, hỗ trợ đầu tư phát triển công nghiệp, hạ tầng, chính sách hỗ trợ phát triển tiểu thủ công nghiệp, làng nghề được xây dựng và ban hành đầy đủ và ngày càng đồng bộ có tác dụng khuyến khích, thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư sản xuất, kinh doanh.
Thương mại, xuất khẩu sôi động
Giai đoạn 2008 - 2020 hoạt động thương mạidiễn ra rất sôi động, hàng hóa lưu thông trên thị trường phong phú, đa dạng, công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát thị trường được tăng cường. Qua đó, đóng góp vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội, kết nối sản xuất và tiêu dùng, tác động tích cực tới quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh.
Tính chung giai đoạn 2010-2020, tổng mức bán lẻ hàng hóa theo giá hiện hành đạt 338.899 tỷ đồng, bình quân mỗi năm tăng 15,77%. Doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2020 ước đạt 7.422,1 tỷ đồng, dịch vụ khác năm 2020 ước đạt 5.988,9 tỷ đồng.
Toàn tỉnh Nghệ An hiện có trên 5.000 doanh nghiệp, 55.000 hộ kinh doanh thường xuyên trong 298 chợ, 23 siêu thị, trên 65.719 cửa hàng, ki-ốt đảm bảo cung ứng đầy đủ nhu cầu tiêu dùng và phát triển kinh tế. Công tác xúc tiến thương mại, khuyến khích tiêu dùng và mở rộng thị trường hàng nội địa, thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đạt hiệu quả.
Lĩnh vực xuất khẩu đã có những đóng góp đáng kể vào chuyển đổi cơ cấu kinh tế trên địa bàn tỉnh. Tổng kim ngạch xuất khẩu trên địa bàn tỉnh có bước tăng trưởng đáng kể từ 386,3 triệu USD năm 2010 lên 1.110 triệu USD năm 2020, đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 9,8%/năm, trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa năm 2010 đạt 168 triệu USD, đến năm 2020 đạt 810 triệu USD. Ngành đã chủ động xây dựng chiến lược kinh doanh lâu dài với các đối tác, cùng với nhiều giải pháp khác... giúp một số mặt hàng xuất khẩu giữ được ổn định và tăng trưởng. Đến hết năm 2020, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã xuất khẩu hàng hóa sang thị trường 130 nước, vùng lãnh thổ, đây là sự nỗ lực lớn của ngành, cũng như các doanh nghiệp tham gia xuất khẩu trên địa bàn tỉnh.
Mục tiêu trở thành tỉnh khá
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quan tâm chỉ đạo sâu sát, kịp thời của Chính phủ, ngành Công Thương luôn giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, quản lý bao trùm nhiều lĩnh vực, có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển, hội nhập quốc tế của đất nước cũng như chăm lo đời sống cho nhân dân.
Lĩnh vực công nghiệp: Chú trọng phát triển một số ngành công nghiệp chế biến, chế tạo có hàm lượng khoa học - công nghệ, ứng dụng công nghệ cao. Phát triển công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp xanh, tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường. Hình thành cơ sở sản xuất công nghiệp có quy mô lớn, chế biến sâu gắn với chuỗi giá trị trong khu kinh tế, khu công nghiệp. Thu hút đầu tư các dự án năng lượng tái tạo, thân thiện môi trường; phát triển hạ tầng cung cấp điện phù hợp với quy hoạch và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
Phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm, thủy sản, thực phẩm và đồ uống gắn với vùng nguyên liệu để hình thành chuỗi giá trị sản phẩm khép kín. Phát triển công nghiệp dược phẩm để khai thác tiềm năng nguồn nguyên liệu dược khu vực miền Tây Nghệ An. Phát triển công nghiệp khai khoáng theo hướng tăng cường ứng dụng công nghệ cao, chế biến sâu nhằm nâng cao hệ số thu hồi khoáng sản và hiệu quả sử dụng tài nguyên khoáng sản.