(Baonghean) - Những ai có điều kiện đi khắp các bản làng miền núi, vùng cao nghệ an đều khẳng định bản Xiềng Tắm, xã Mỹ Lý (Kỳ Sơn) thuộc hàng đẹp nhất. Điều này cũng được khẳng định qua một số công trình nghiên cứu địa lý địa phương. Khi lần đầu đặt chân đến nơi đây, chúng tôi cũng đã thật sự ngỡ ngàng trước vẻ thơ mộng và quyến rũ của Xiềng Tắm.
Theo những người chuyên nghiên cứu về văn hóa dân tộc Thái, thời phong kiến, Xiềng Tắm là chỗ cư trú của quan lại địa phương, là trung tâm hành chính của cả một vùng rộng lớn. Và bất cứ địa danh nào bắt đầu bằng chữ “Xiềng” hoặc “Xiêng” (như Xiềng Lằm, Xiềng Líp, Xiềng Nứa, Xiêng Thù, Xiêng My...) đều thế. Nếu đúng vậy thì các vị quan lang, phìa- tạo ngày xưa thật sự có con mắt tinh tường và am hiểu về phong thủy khi lựa chọn vùng đất này để định cư.
Dãy núi đang sừng sững trải dài đến đây bỗng dưng lượn một đường cong tạo thành hình bán nguyệt, rồi để lại một thung lũng tương đối bằng phẳng, thật lý tưởng cho việc khai bản, lập mường. Hai bên phải, trái và phía sau được núi bao bọc, chở che; trước mặt là dòng Nậm Nơn trong xanh uốn lượn. Điều đáng nói là dòng Nậm Nơn xưa nay nổi tiếng lắm thác, nhiều ghềnh nhưng khi qua Xiềng Tắm lại rất đỗi hiền hòa, thơ mộng. Vẻ cổ kính của Xiềng Tắm được điểm tô bởi những cây cổ thụ tỏa bóng sum suê và những rặng dừa xanh tươi cao vút. Màu ngói, màu tôn đỏ tươi trên những mái nhà sàn thấp thoáng trong màn sương mờ ảo của núi rừng gợi nên một bức tranh vừa hoang sơ, vừa ấm áp.
Và dòng sông còn ưu đãi cho người dân Xiềng Tắm một bãi cát rộng rãi, bằng phẳng, rất thuận tiện cho sinh hoạt và lưu thông. Đây là nơi để hàng chục con thuyền về gối bãi sau hành trình xuôi ngược Nậm Nơn. Đây cũng là nơi để bà con dân bản quây quần tắm rửa, giặt giũ. Lũ trẻ thường ra đây hò reo, chơi đùa trên cát mịn. Phong cảnh gợi nên sự thanh bình, trù phú của một bản làng biên giới. Từ xưa, phụ nữ Mỹ nổi tiếng xinh đẹp, nhờ được tắm gội dòng nước Nậm Nơn ở phía thượng nguồn. Theo quan niệm của đồng bào vùng cao, con nước đầu nguồn thường mang tính thiêng và sự tinh khiết. Phụ nữ Mỹ Lý đẹp còn bởi siêng năng, chăm chỉ lao động sản xuất; hết nương rẫy rồi đến dệt vải, thêu thùa, chài cá... Có thể nói, con gái Xiềng Tắm tiêu biểu cho vẻ đẹp của con gái Mỹ Lý nói chung. Vì thế, cưới được cô gái Xiềng Tắm về làm vợ luôn là niềm mơ ước của các chàng trai khắp các bản làng.
