(Baonghean.vn) Hơn 2 gi đồng h ngi xung trên sông Giăng, tôi đến bn Búng, xã Môn Sơn (Con Cuông) khi tri nhá nhem ti. Khác vi hình dung ca tôi, đây không khói lam chiu, bếp ngui tanh và đám tr ngi ta ca trông ra dòng sông trước mt, nhìn v phía nhng ngn núi cao vút khut tm mt vi lòng ngóng đợi...Đến đây, tôi được nghe tht nhiu chuyn bun v s phn nhng em gái va qua tui trăng tròn đã ly chng, sinh con.


Gp chúng tôi, đám tr ngơ ngác nhìn, mt s thì b chy. Nhưng khi thy tôi đưa máy nh chp thì c đám ùa li, háo hc. Tôi đến gn mt bé gái và hi: "Nhà em gn đây không? Em hc trường nào...?" Em tr li mt mch: "D, em tên là La Hà Vi . Nhà em ngay gn đây thôi, nhà em đông ch em lm, nhưng chưa bng nhà cacác anh, các ch bn này đâu...". Ri Vi đưa tôi v thăm nhà. Ngôi nhà sát bên dòng sông Giăng, tuy nh bé nhưng bên trong được sp đặt rt gn gàng và toát lên v m áp. Vi ch tay đến 2 chiếc giường và góc hc tp ri nói: "Thưa ch, b m em nói đây là tài sn quý nht ca nhà em đó. B em bo giường cho gic ng ngon. Bàn để các con có ch ngi hc bài. Chiếc giường này là ca b m và em trai út, chiếc kia là ca hai ch em".

770612_small_68619.jpg

Hc sinh Trường tiu hc bn Búng xã Môn Sơn (Con Cuông).


Nhng tm giy khen ca Hà Vi t lp 1 đến lp 7 được em treo cn thn trước bàn hc. Chng sách v được xếp đặt ngăn np, gn gàng. Vi là ch c trong mt gia đình có 3 ch em, 2 em sau đều là trai, đang hc lp 3 và mu giáo ln. Vi cũng là hc sinh duy nht ca bn Búng luôn đạt thành tích cao trong hc tp. T lp 1 đến lp 6 em là hc sinh gii ca trường. B m bn bu mưu sinh, ngoài gi lên lp, Vi thay b m trông nom các em và bày cho các em hc bài. Vi còn t tay ct các ch cái dy cho tr em trong bn Búng nhn biết ch cái. bn Búng này, t trước đến nay, Vi là người th hai đạt kết qu cao trong hc tp (sau La Văn Chơi). Được biết, La Văn Chơi là con ca bác trưởng bn, đã hc lên hết cp 3, gi em đang hc thiếu sinh quân Thái Nguyên.Cho đến nay, La Văn Chơi cũng là người duy nht ca bn Búng hc hết cp 3 và đi hc thiếu sinh quân. Vi cho biết thêm: "Nh anh Chơi động viên, nếu không, b m bt em ngh hc để ly chng ri. bn Búng quê em, ly chng, hi v sm lm, nhiu ch ch hơn em my tui mà đã ly chng. Anh Chơi cũng thường dn dò em phi chăm ch hc tp, ri hc lên cp 3, thi đại hc...". Và Vi k tôi nghe nhiu chuyn bun v s phn nhng em gái chưa đến tui trăng tròn đã không được cp sách ti trường, hoc b hc gia chng vì phi ly chng sm...

Bn nh bên sông Giăng có nhiu s phn bun. Mi hc hết lp 3, nhà đi nương đi ry vi b m được 5 năm thì em La Th Cúc đã ly chng khi va tròn 14 tui. Chng ca em là người cùng bn. Cúc là con th ba trong mt gia đình có 6anh, ch em. Anh ch ca Cúc cũng ly v, ly chng t tui 14, 15. Năm nay mi bước sang tui 18, cái tui vi bao ước mơ hoài bão, nhưng trông Cúc như ngoài 30 bi mt nách 3 đứa con. Cuc sng vi nhiu khó khăn, nhưng không thy mt người m tr nào my may lo lng mà bình thn, vô tư và hn nhiên. Cúc là mt ví d. Mc dù chng ca Cúc không chu làm vic, sut ngày theo bn bè ung rượu, lúc v nhà chi bi v con, nhưng em không h thy đó là bun.

Cúc còn nói: " đây nhiu nhà như thế mà. Nhiu khi b chng nt, chng cho cái bt tai, nhưng sau đó li thương ngay, quen ri". Trước đây, khi đang hc lp 3, Cúc đã là bông hoa ca mái trường gia bn b núi rng bn Búng, bi em múa rt đẹp. Năm em hc lp 4, trong mt ln biu din tiết mc múa chào mng năm hc mi đã làm bao nhiêu chàng trai tui 15 ca bn để ý, trong đó có chng Cúc bây gi. Tú (chng Cúc) hơn Cúc 7 tui nhưng suy nghĩ còn rt tr con,làm vic gì cũng không đến nơi đến chn. Đang chăn nuôi bò thì bán r bò chuyn sang lái xung máy, lái xung được ít tháng li b xung, tt c cũng vì nghin rượu. Ông bà ni, ngoi mi nhà có 7 đến 8 người con nên không kham ni cuc sng ca v chng Cúc, đành b mc!


Hoàn cnh ca Nhân không ging như Cúc, 15 tui ly v, Nhân còn lo chăm ch làm ăn, ngày ngày đi ra sui tìm cá, v vào rng hái lượm, con cái gi cho ông bà ni, ti đón v nhà. Do ít tui nên c hai v chng Nhân không biết chăm con, con cái m lên m xung, tri lnh mà c hai v chng vn đưa con ra sui tm. Được biết, b m Nhân cũng có ti 9 người con. Em út ca Nhân năm nay 2 tui, bng đúng tui con ca Nhân bây gi.


Hu hết cuc sng ca các gia đình "nhí" đây sng bng hái lượm,bt cá khe sui và trong năm có 2 mùa kiếm được chút tin, đó là mùa mt o­ng (t tháng 5- tháng 8) và mùa măng. Riêng mùa măng thì c bn kéo nhau vào rng c tháng mi v, nhà ca khoá li, con cái theo b m vào rng dng lán để , chính vì vy, tr em đây thường b hc gia chng.


Nhng năm gn đây, nh đồn Biên phòng Môn Sơn vn động, giúp đồng bào khai hoang được 6 ha lúa nước, hướng dn chăn nuôi nên hàng năm còn có go để ăn, tránh ăn khoai, ăn rau rng thay cơm. Nhn thc cũngđỡ hơn trước. Tuy nhiên, do cuc sng đang khó khăn, hu hết t bn này sang bn kiach có mt cách duy nht là đi xung, chính vì thế mà mi giao lưu, hc hi kinh nghim bên ngoài còn hn chế. Nhn thc còn hn chế nên con cái ch cn hc lên lp 3, lp 4 biết ch là hi v, g chng. Đó cũng là nguyên nhân dn đến tp tc tr em mi 14, 15 tui đã lp gia đình.


Đượ
c biết, ph n đây đều thuc din mù ch. Đồn Biên phòng Môn Sơn phi cm bn để xoá mù cho ch em. Câu chuyn ban ngày dy ch cho con, ti đến xoá mù cho b m không còn xa l bn Búng này. Và, mt trăn tr na, đó là đến nay hu hết các cp v chng bn Búng không ai đi đăng ký kết hôn.


Mt tri đã khut núi t lâu, trong mt s mái nhà bn Búng mi lp lòe ánh đèn. Nhiu căn nhà vang lên tiếng khóc, tiếng tr nh đòi ăn cơm vì đói bng, bi t sáng đến ti nhiu em ch mi được mt vt cơm lót d.


Chia tay bn Búng, tôi mang nng ni bun và trăn tr. Liu mai này đám con tr tôi đã gp, các em có phi ly chng khi chưa đến tui trăng tròn?


Thu Hương