(Baonghean) - Theo Quốc lộ 7 ngược dòng Lam giang đến Eo Vực Bồng, huyện Con Cuông mời du khách dừng chân ngắm cảnh sơn thuỷ hữu tình, rồi từ đó rẽ vào bản Pha thuộc xã Yên Khê, lên dãy núi thăm thẳm Nàng Màn (hang Nàng Màn) gắn liền một truyền thuyết hấp dẫn. Toàn cảnh của hang được kiến tạo tự nhiên, nhiều họa tiết lộng lẫy từ những nhũ đá muôn màu như một cung điện, nhiệt độ ở đây luôn ổn định, mùa Đông thì ấm, mùa Hè thì mát.
Truyền thuyết kể lại rằng "Ngày xưa có một bản ở dưới chân núi này, một gia đình giàu có, quyền thế, sinh được cô con gái, nàng vừa đẹp, vừa hát hay. Nàng đẹp người, đẹp nết, dân bản ai cũng thương yêu, mặc dù bị cha mẹ "cấm cung" nàng vẫn tìm cách cùng vui chơi với bạn bè, thế rồi nàng đã yêu một chàng trai bản. Bị cha mẹ ngăn cấm, không cho nàng ra tiếp xúc với bên ngoài. Nàng phải sống chết trong cái hang u tối ấy, dân bản nhiều người rất thương nàng, muốn cứu nàng, nhưng ai cũng sợ bị vạ lây, đành ngậm ngùi trong dạ. "Tiếng lành đồn xa, tiếng dữ đồn xa" tin ấy đến tai Ngọc Hoàng, Ngọc Hoàng bèn sai Nam Tào, Bắc Đẩu chọn một số người nhà trời có hoa tay giỏi xuống sắp xếp, xây dựng lại cái hang động ấy cho thật đẹp, thật lộng lẫy, để cho Nàng Màn - một cô gái chung thuỷ, dũng cảm, trọn tình với người mình yêu.
Sau những ngày sống trong hang tối, vừa đói rét, vừa sợ hãi, vừa lo lắng cho người yêu sống chết ra sao... nàng ngủ thiếp đi. Khi tỉnh dậy nàng thấy ánh mặt trời dọi thẳng vào, trong hang được sắp xếp trang trí rất đẹp. Trên vòm sườn có cảnh rồng bay, phượng múa, những tấm lụa đá dịu dàng giăng lên, có giường đá nằm, có bàn, có ghế, có những bức hoạ đồ mọc từ những thành hang nhô ra, và có cả những mảng đá khi gõ vào đó ngân lên những âm thanh kỳ ảo, giúp nàng xua đi những nỗi bất hạnh của mình. Sau đó nàng đã sinh con và cả 2 cùng hóa đá. Hình khối hai mẹ con ôm nhau, mặt đứa con ngước nhìn qua khoảng lộ thiên lên trời. Còn mẹ (Nàng Màn), mắt hướng về cửa hang chính, nhìn xuống làng bản Yên Khê với một nét mặt đầy khát vọng...
T.B (Tổng hợp)