(Baonghean) - Hiện đang là cao điểm của mùa thu gom, xuất khẩu lạc. Năm nay, thị trường xuất khẩu lạc hiện có nhiều dấu hiệu khởi sắc. Giá cả ổn định, đầu ra phong phú hơn với sự tham gia của đối tác Thái Lan.
Diễn Thịnh (Diễn Châu) từ lâu có tiếng về nghề “xáo lạc”. Hiện toàn xã có 2.000 hộ thì 1.500 hộ làm nghề buôn bán, xuất khẩu lạc. Về Diễn Thịnh những ngày này, thương nhân phía Bắc, Thái Lan từng đoàn tìm về đặt hàng. Vốn là đất lạc của huyện, tỉnh, không chỉ xoay xở đầu ra cho sản phẩm của mình, cứ vào mùa là bà con toả đi khắp mọi nơi trong tỉnh, cả Hà Tĩnh, Quảng Bình để thu gom lạc về cho các đại lý xay xát, tuyển lựa và bán cho các thương nhân xuất khẩu. Trong cái nắng hè oi ả, 3h chiều nhưng trên đường vào xóm 16, Diễn Thịnh, nhà nào cũng ngổn ngang những lạc, tiếng máy xay ầm ào.
Vào gia đình anh Phan Ngọc An, hơn 10 người già trẻ gái trai, người nào việc nấy. Anh An đang xay lạc cho biết, gia đình theo nghề này đã lâu, riêng năm nay phải nói là giá lạc được. Từ đầu mùa đến nay, gia đình đã thu gom, xuất bán cho doanh nghiệp Phan Bốn trên địa bàn xã gần 30 tấn lạc nhân. Ngoài làm nông, nghề hàng xáo cũng tạo điều kiện cho gia đình nuôi mấy đứa con ăn học, có đồng ra đồng vào những lúc nông nhàn.
Được biết, ngay từ đầu mùa thu hoạch các thương nhân biên giới phía Bắc đã vào Nghệ An khảo sát thu mua đã làm cho thị trường lạc trở nên sôi động hơn so với các năm trước, theo đó giá lạc cũng cao hơn. Các thương nhân phía Bắc thu mua gần như tất cả các loại lạc từ lạc tươi đến lạc khô, từ loại tốt nhất đến loại kém nhất (dùng cho chăn nuôi gia súc), từ lạc nhân đến lạc vỏ. Cũng ngay từ đầu vụ đã có doanh nghiệp ngoại tỉnh thu mua lạc nhân để xuất khẩu sang Thái Lan với chất lượng cao hơn nên đã có sự cạnh tranh với các thương nhân phía bắc.
Năm nay ngay từ đầu vụ các tư thương đã gom lạc tươi với số lượng lớn vận chuyển đi tiêu thụ ở các tỉnh phía bắc, bình quân mỗi ngày có khoảng 50 - 60 tấn lạc vỏ tươi được thu mua với giá tương đối thống nhất từ 11.000 đến 12.000 đ/kg (đầu vụ) đến gần cuối vụ thu hoạch chất lượng tốt hơn giá lạc tươi cũng được đẩy lên từ 11.500 - 12.500 tùy loại (cùng kỳ năm 2014 là 10.000 - 10.500 đồng/kg).
Ông Phạm Ngọc Thắng - Giám đốc doanh nghiệp Sỹ Thắng - Doanh nghiệp chuyên kinh doanh hàng nông sản trên địa bàn Diễn Châu cho biết: “Bắt đầu từ giữa tháng 5 việc thu mua lạc vỏ và lạc nhân đã được các tư thương chuyên kinh doanh lạc triển khai với giá thu mua tương đối đồng đều và ổn định: Lạc vỏ từ 22.000 - 23.000 đồng (cao hơn so với cùng kỳ năm 2014 từ 18.000 - 20.000 đồng/kg); Lạc xô giá từ 32.000 - 33.000 đồng (cùng kỳ 2014 từ 27.000 - 28.000 đồng/kg). Bình quân mỗi ngày có khoảng từ 4-5 xe được xuất bán, tương đương 120-150 tấn.”
Công ty TNHH Thai Chili Pearnut Trader (Thái Lan) - bạn hàng lớn của các doanh nghiệp xuất khẩu lạc Nghệ An ngay từ đầu vụ cũng đã vào khảo sát thị trường trong tỉnh, đặt quan hệ bạn hàng với một số doanh nghiệp Nghệ An thu gom và xuất khẩu lạc nhân.
Gặp bà Nhày - Chủ doanh nghiệp Thai Chili, bà cho biết: “Nông sản là mặt hàng truyền thống của doanh nghiệp, nhiều năm liền chúng tôi làm ăn với các doanh nghiệp Nghệ An, và lạc nhân Nghệ An được khách hàng ưa chuộng. Tuy nhiên, vì làm ăn chụp giựt, một số bà con ngâm ẩm nước khiến chất lượng xuống cấp. Gián đoạn vài ba năm, nay chất lượng đã ổn định, chúng tôi lại tiếp tục ký kết hợp đồng với doanh nghiệp trong tỉnh”.
Cập nhật số liệu từ doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường Thái Lan đến ngày 15/6/2015 đã xuất được 120 tấn lạc nhân, dự kiến trong thời gian tới mỗi tuần sẽ xuất khẩu 4 container tương đương 80 tấn hoặc hơn nếu nguồn cung ổn định.
Theo ông Lê Thái - Công ty TNHH chế biến phụ phẩm thuỷ sản Xuri Việt Trung, nếu như trước kia đơn vị xuất sang thị trường Trung Quốc là chủ yếu thì năm nay do thị trường này không ổn định, đơn vị chuyển sang bạn hàng Thái Lan và sẽ cố gắng giữ bạn hàng truyền thống và củng cố thêm thương hiệu lạc nhân Nghệ An.
Tính đến ngày 16/6/2015 trên địa bàn tỉnh đã tiêu thụ được xấp xỉ 3.500 tấn lạc quy nhân, tồn kho khoảng 8.500 tấn quy nhân. Tuy nhiên, tâm lý chung của người sản xuất tại các vùng lạc trọng điểm Diễn Châu, Nghi Lộc đang tạm trữ chờ giá và đợi đến mùa nhập học mới bán nên hiện một số doanh nghiệp thiếu hàng để xuất. Một số doanh nghiệp xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh cũng đã chào bán chính ngạch sang thị trường các nước ASEAN nhưng không cạnh tranh được với lạc Ấn Độ; giá tại cảng Indonesia chỉ ~ 1.450 USD/tấn. Trong khi đó giá thành lạc nhân Nghệ An loại 1 tại cảng xuất lên tới ít nhất 36.000.000 đ/tấn tương đương 1.650 USD/tấn. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến kim ngạch xuất khẩu lạc nhân giảm sút trong biểu đồ mặt hàng xuất khẩu của Nghệ An trong suốt những năm qua.
Thị trường xuất khẩu lạc hiện đã có nhiều dấu hiệu khởi sắc, giá cả ổn định, đầu ra thuận lợi hơn với sự tham gia của đối tác Thái Lan. Kết quả đó có sự vào cuộc của Sở Công thương trong việc quản lý và có nhiều giải pháp lành mạnh hóa thị trường.
Bà Võ Thị An - Phó giám đốc Sở Công thương cho biết: Trước tình hình chung các thương nhân phía Bắc và Trung Quốc ồ ạt thu gom nông sản một cách bất thường gây rối loạn thị trường, Sở Công Thương đã có văn bản gửi Chi cục Quản lý Thị trường, Phòng Công Thương các huyện, Phòng kinh tế thành phố thị xã. Chi cục Quản lý Thị trường chỉ đạo các đội Quản lý Thị trường chủ trì phối hợp với các lực lượng chức năng trên địa bàn giám sát việc thu mua nông sản trên địa bàn để xác minh, truy xuất, làm rõ đến chủ thể tham gia cuối cùng. Qua đó, phát hiện và xử lý nghiêm đối với những tổ chức, cá nhân có hành vi mua bán hàng hóa trái với các quy định của pháp luật; Đồng thời hướng dẫn và tạo điều kiện cho thương nhân vào thu mua nhanh chóng thuận tiện và tránh thất thu cho ngân sách nhà nước. Ngoài ra, việc giá lạc trong nước ổn định hơn một phần nhờ Quyết định số 485/QĐ-BNN-BVTV ngày 06/02/2015 về việc tạm ngừng nhập khẩu lạc nhân từ Ấn Độ do bị nhiễm mọt lạc serratus (Caryedon serratus Olivier) là đối tượng kiểm dịch thực vật của Việt Nam. Sở Công Thương cũng đã có văn bản thông báo Quyết định số 485/QĐ-BNN-BVTV nêu trên đến tận các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu để biết và có kế hoạch kinh doanh xuất nhập khẩu trong thời gian tới.
Thiết nghĩ, để giữ được bạn hàng truyền thống Thái Lan, lấy đó làm cơ sở tìm lại các bạn hàng trước đây trong khu vực ASEAN như Indonesia, Myanma, Philippin, … giữa nhà doanh nghiệp đầu mối xuất khẩu, các tư thương thu gom và nhà nông cần có tiếng nói chung trong việc xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh để giữ vững và phát triển thương hiệu lạc Nghệ An trong những năm tiếp theo./.
Thu Huyền - Minh Tuấn