(Baonghean.vn) - Công trình Thủy lợi - thủy điện bản Mồng xây dựng trên địa bàn xã Yên Hợp (Quỳ Hợp) được khởi công ngày 30/4/2010 đến nay đã hơn một năm rưỡi. Theo khảo sát ban đầu, công trình Thủy điện - thủy lợi bản Mồng có cao trình 83m sẽ ảnh hưởng tới 7 xã, hơn 3.800 hộ dân phải di dời. Trong đó, xã Châu Bình (Quỳ Châu) gần như phải di dời toàn bộ.
Để giảm ảnh hưởng xấu cho dân toàn vùng lòng hồ, các cơ quan chức năng có liên quan tới dự án đã vào cuộc kiểm tra thiết kế lại. Sau khi Dự án Công trình Thủy lợi - thủy điện bản Mồng đã được Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn phê duyệt, tuy công trình chỉ còn cao trình 76,4m và có công trình phụ là xây dựng kênh tiêu dài tới 13 km nhưng xã Châu Bình vẫn có 12/17 bản bị ảnh hưởng trong đó có 210 hộ gồm 4.452 khẩu phải di dời.
Nhận thấy xã Châu Bình là một xã trù phú, có nhiều thuận lợi về đất đai, giao thông, thủy lợi... để xây dựng vùng nông thôn mới; đồng thời Châu Bình là xã có mật độ dân số đông, trong đó bao gồm cả đồng bào người Thái cư ngụ lâu đời và nhiều hộ dân từ các huyện miền xuôi lên đây xây dựng vùng kinh tế mới miền núi nhiều năm trước đã sinh sôi, lập nghiệp, kinh tế đã ổn định; trong khi các khu vực dự kiến đưa dân đến tái định cư không có điểm nào tốt hơn, không thể đưa dân đến ở được. Với những động lực trên, các cơ quan chức năng từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đến Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng các cơ quan chức năng đã vào cuộc tìm kiếm phương án mới.
Trải qua nhiều phương án, nhiều ý kiến tranh cãi, đến nay phương án xây dựng Hợp phần đập phụ và kênh tiêu Châu Bình đã được đánh giá là phương án tối ưu của Hội Thủy lợi Nghệ An.
Công trình phương án Hợp phần đập phụ và kênh tiêu Châu Bìnhdo Trung tâm Tư vấn, ứng dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ thủy lợi, thuộc Hội Thủy lợi Nghệ An, do ông Nguyễn Quang Hòa - Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hội kiêm Giám đốc Ban quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi; Kỹ sư Nguyễn Trí Đức - Hội viên và Kỹ sư thủy lợi Trần Hữu Lực - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nghệ An thực hiện.
Phương án Hợp phần đập phụ và kênh tiêu Châu Bình gồm các hạng mục công trình chính:
Đắp đập đất (gồm đập phụ 1 ngăn sông Cô Ba, đập phụ 2 và 3 để bảo vệ khu vực xã Châu Bình).
Đào kênh thông đáy hồ rộng 50m, cao trình +74m để dẫn nước từ lưu vực sông Cô Ba đổ vào hồ trữ nước bản Mồng.
Đào kênh tiêu Châu Bình đáy rộng từ 8 - 20m, mực nước thiết kế ban đầu kênh +71,5m để tiêu nước trong khu vực về suối Cồng.
Với phương án xây dựng Hợp phần đập phụ và kênh tiêu Châu Bình có mục tiêu và nhiệm vụ bảo vệ khu dân cư tại Trung tâm thị tứ xã Châu Bình, giảm được số dân phải di dời từ 775 hộ xuống còn 565 hộ và cơ sở hạ tầng gồm: trường học, trường mầm non, trụ sở UBND xã, trạm y tế xã, bưu điện, đường điện cao thế, đường Quốc lộ 48 được giữ vững nhằm giảm áp lực việc bồi thường, di dân và hỗ trợ tái định cư của Dự án hồ chứa nước bản Mồng.
Phương án Hợp phần đập phụ và kênh tiêu Châu Bình đã đoạt giải thưởng đặc biệt "Sáng tạo Khoa học công nghệ tỉnh Nghệ An năm 2011" và đoạt giải Ba hội thi Sáng tạo kỹ thuật toàn quốc lần thứ 11, năm 2010 - 2011.
Trong những ngày chuẩn bị đón Xuân Nhâm Thìn, hàng ngàn người dân xã Châu Bình được tin không phải di dời do ảnh hưởng lòng hồ bản Mồng, phần lớn các hạnh mục, cơ sở hạ tầng của địa phương được giữ vững đã làm vui và yên lòng họ. Đó cũng là phần thưởng dành cho những người có tâm huyết với nước, với dân đã xây dựng nên phương án Hợp phần đập phụ và kênh tiêu Châu Bình.
