Giám sát chuyên đề của HĐND được thực hiện 3 cấp độ: Giám sát của HĐND, của Thường trực HĐND và các ban HĐND. Đây được coi là hoạt động giám sát cao nhất của HĐND, bởi kết quả giám sát được báo cáo tại kỳ họp HĐND để ban hành nghị quyết, tạo sức nặng để UBND cùng cấp chỉ đạo triển khai thực hiện. Chính vì vậy, trong nhiệm kỳ 2016 - 2021, HĐND tỉnh đã đặc biệt quan tâm đến hoạt động này, trở thành điểm nhấn quan trọng của HĐND tỉnh trong nhiệm kỳ.
Theo đồng chí Nguyễn Xuân Sơn - Chủ tịch HĐND tỉnh, điểm nhấn được thể hiện trước hết ở việc HĐND tỉnh trăn trở lựa chọn nội dung giám sát tập trung vào các vấn đề khó, ách yếu, bất cập, được nhiều cấp, nhiều ngành và cử tri, nhân dân quan tâm và mong muốn tỉnh vào cuộc tháo gỡ, giải quyết. Bao gồm, việc quản lý, thực hiện một số dự án đất đô thị; công tác thu ngân sách nhà nước; việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững; việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường, an toàn, vệ sinh lao động và chế độ, chính sách đối với người lao động của các tổ chức, đơn vị và doanh nghiệp; việc thực hiện một số nghị quyết của HĐND tỉnh về cơ chế, chính sách phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh; công tác tổ chức bộ máy và biên chế, hợp đồng lao động trong các cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập.
Hình thức, phương pháp giám sát được đổi mới; vừa giám sát thông qua báo cáo, vừa giám sát trực tiếp các đối tượng chịu trách nhiệm triển khai chủ trương, chính sách và đối tượng thụ hưởng chính sách. Thành phần đoàn giám sát được mở rộng, mời Tổ đại biểu HĐND tỉnh tại địa bàn được lựa chọn giám sát tham gia, đặc biệt là các chuyên gia lĩnh vực giám sát, kể cả sử dụng kết quả điều tra xã hội học. Do đó, kết quả giám sát được đánh giá toàn diện, sâu sắc, làm cơ sở cho việc kiến nghị đúng trọng tâm, “đúng người, đúng việc”, làm rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành.
Sau khi nghị quyết về kết quả giám sát được HĐND tỉnh ban hành, Thường trực HĐND tỉnh phân công rõ các Ban và Văn phòng HĐND tỉnh theo dõi, đôn đốc các cấp, các ngành triển khai thực hiện, đảm bảo tạo chuyển biến sau giám sát. Đối với những vấn đề chưa có nhiều chuyển động sau giám sát thì tiếp tục được Thường trực HĐND tỉnh "đeo bám", tiến hành tái giám sát tại kỳ họp thông qua đưa vào nội dung thảo luận tổ, thảo luận tại hội trường và tiến hành chất vấn. Và tại kỳ họp thứ 15, HĐND tỉnh khóa XVII diễn ra vào trung tuần tháng 12/2020 vừa qua, HĐND tỉnh đã tiến hành chất vấn việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát và thông báo kết luận chất vấn từ đầu nhiệm kỳ đến nay.
Từ chất lượng các cuộc giám sát chuyên đề được thực hiện thời gian qua đã ngày càng tăng sức nặng của HĐND tỉnh. Đặc biệt là các lĩnh vực quản lý nhà nước mà HĐND tỉnh tiến hành giám sát được chấn chỉnh, sửa đổi theo hướng tích cực. Đồng chí Lê Hồng Vinh - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, cho biết, trong quản lý, thực hiện các dự án đất đô thị được UBND tỉnh siết chặt công tác thẩm định, phê duyệt; đồng thời tăng cường kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh và thu hồi một số dự án chậm tiến độ. Cụ thể, thông qua kiểm tra 110 dự án khu đô thị, khu nhà ở, UBND tỉnh đã thu hồi 15 dự án chậm tiến độ. Bên cạnh đó, UBND tỉnh tiến hành thanh, kiểm tra toàn diện 72 dự án chung cư cao tầng và yêu cầu các chủ đầu tư khắc phục các tồn tại, bất cập. Hiện có 72/72 chung cư hoàn thành và được chấp thuận nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy; 8 chung cư xây dựng sai phạm quy hoạch đều kiểm định chất lượng và có kết luận công trình đảm bảo an toàn; 94,4% chung cư đã thực hiện khắc phục, xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường và giảm thiểu ô nhiễm môi trường phục vụ giai đoạn vận hành, sử dụng…
Nội dung giám sát về công tác bảo vệ môi trường, bên cạnh rà soát và phân cấp rõ hơn cho các cấp, các ngành, UBND tỉnh cũng tập trung chỉ đạo các sở, ngành và địa phương quyết liệt khắc phục các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Riêng năm 2020, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra làm căn cứ chứng nhận hoàn thành xử lý triệt để ô nhiễm môi trường cho 5 cơ sở, cấp giấy chứng nhận cho 2 cơ sở. Đến thời điểm này có 58/77 cơ sở đã hoàn thành xử lý triệt để ô nhiễm. UBND tỉnh cũng tăng cường chỉ đạo công tác thanh, kiểm tra chuyên ngành và đột xuất thông qua phản ánh của nhân dân qua đơn thư, qua đường dây nóng, kiến nghị của cử tri, phản ánh của báo chí; gắn với đôn đốc thực hiện nghiêm các kết luận thanh tra, kiểm tra. Trong lĩnh vực thuế, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Tài chính và các cơ quan Thuế, Hải quan và các địa phương triển khai nhiều giải pháp quản lý thu, chống thất thu, chống chuyển giá, đồng thời quản lý chặt chẽ hoàn thuế, xử lý và thu hồi nợ đọng. Nhờ đó, kết quả thu thuế trong những năm gần đây đều đạt tốc độ tăng trưởng khá.
Thông qua giám sát việc thực hiện một số cơ chế, chính sách phát triển kinh tế - xã hội được HĐND tỉnh ban hành trong nhiệm kỳ 2016 - 2021 đã giúp HĐND, UBND tỉnh và các ngành nhìn nhận lại thực trạng, trên cơ sở đó rút kinh nghiệm trong việc xây dựng các cơ chế chính sách sau đó đáp ứng tốt hơn về nguồn lực, đồng thời quan tâm công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện nghị quyết nhằm kịp thời tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình triển khai nghị quyết - Phó Chánh Văn phòng HĐND tỉnh Nguyễn Thị Anh Hoa khẳng định.
Có thể nói, chất lượng hoạt động nói chung và hoạt động giám sát chuyên đề nói riêng của HĐND tỉnh phụ thuộc rất nhiều yếu tố, trong đó yếu tố con người đóng vai trò quyết định. Bởi vậy, năm 2021 là năm diễn ra bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp, nhiệm kỳ 2021 - 2025, để đảm bảo nâng cao chất lượng đại biểu HĐND tỉnh ở nhiệm kỳ mới, Đảng đoàn HĐND tỉnh kiến nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng lựa chọn nhân sự bầu cử vừa có kiến thức và kỹ năng hoạt động, đồng thời đảm bảo cơ cấu hợp lý, trong đó chú trọng tăng đại biểu chuyên trách để HĐND tỉnh hoạt động chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả cao hơn, đáp ứng yêu cầu phát triển chung của tỉnh trong giai đoạn mới./.