Dự kiến các ngân hàng sẽ giảm hạn mức rút tiền trong thẻ ATM khoảng thời gian từ 23h đến 5h sáng để giảm thiểu rủi ro cho khách hàng và ngân hàng theo quy định trong văn bản số 6296/NHNN-CNTT gửi các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài về việc phòng ngừa rủi ro trong hoạt động thanh toán thẻ.
Giảm mất mát cho khách hàng
Theo đại diện một NHTM nhà nước có số lượng thẻ ATM lớn nhất nhì hệ thống ngân hàng, việc NHNN yêu cầu các NHTM giảm hạn mức rút tiền trong khoảng thời gian từ 23h - 5h là nhằm giảm những mất mát do hoạt động skiming thẻ (phương thức ăn cắp thông tin tài khoản thẻ giao dịch) do tội phạm công nghệ gây ra.
“Hiện nay cho phép khách hàng được rút 3 lần/ngày và tối đa 3 triệu đồng/lần. Giả sử, với yêu cầu từ NHNN, trong khoảng thời gian từ 23h - 5h sáng, các NHTM rút hạn mức xuống chỉ còn 1 triệu/1 lần. Như vậy tội phạm rút tiền nếu thực hiện “trộm” tiền tài khoản ATM sẽ chỉ lấy được 3 triệu đồng từ 3 lần rút tiền của khách hàng thay vì mức tối đa 9 triệu đồng theo quy định hiện hành. Mất mát của khách hàng đã giảm tới 2/3”, vị lãnh đạo ngân hàng này phân tích.
Vị lãnh đạo này cũng thừa nhận, giải pháp này cũng tác động tới người sử dụng thẻ, tuy nhiên, mức tác động này là không nhiều, bởi theo thống kê từ hoạt động giao dịch thẻ của khách hàng trong hệ thống ngân hàng, lượng giao dịch qua thẻ ATM phổ biến trong khoảng thời gian từ 7h sáng tới 22h tối (theo con số thống kê từ bộ phận theo dõi giao dịch phát sinh của ngân hàng).
“Khoảng thời gian từ 23h - 5h sáng là khoảng thời gian nghỉ ngơi của người dân, lượng giao dịch phát sinh trong khoảng thời gian này không lớn và thường chỉ là những nhu cầu cần tiền đột xuất của khách hàng. Chính vì vậy sẽ không gây ảnh hưởng nhiều tới đời sống của khách hàng sử dụng dịch vụ ATM của ngân hàng”, vị lãnh đạo ngân hàng này nhận định.
Lãnh đạo một NHTM cổ phần có trụ sở ở TP.HCM cũng đánh giá việc NHNN đưa ra quy định giảm hạn mức rút tiền ATM là phù hợp với diễn biến phức tạp của loại hình “trộm” tiền tài khoản ATM hiện nay.
Hiện nay, những vụ mất tiền thường xảy ra vào thời điểm từ 23h - 5h sáng vì thời gian này là thời gian mọi người đi ngủ, dù có dùng mobile banking nhưng rất ít khách hàng có thể theo dõi được biến động tài khoản ATM khi có tin nhắn báo phát sinh giao dịch. Ngân hàng vẫn là người phải gánh trách nhiệm trong việc mất tiền của khách hàng và phải có trách nhiệm đầu tư nguồn nhân lực, đầu tư công nghệ để đảm bảo an toàn cho tài khoản của khách hàng. Thế nhưng dù cho các ngân hàng liên tiếp nâng cấp công nghệ thì rủi ro mất mát vẫn có thể phát sinh.
“Công nghệ luôn thay đổi, khi các ngân hàng nâng cấp theo sự thay đổi của công nghệ thì cũng chỉ 1 thời gian ngắn hacker công nghệ cũng có thể phá vỡ tính bảo mật. Bởi thế, việc hạn chế giao dịch vào khung giờ “vàng” mất tiền thì đương nhiên những rủi ro cũng sẽ giảm”, vị này phân trần.
Ngân hàng kêu khó
Mặc dù yêu cầu giảm hạn mức giao dịch trong khoảng “thời gian vàng” này nhưng mức quy định điều chỉnh vẫn đang được NHNN quy định “mở”. Điều này có nghĩa, tùy từng tính toán của từng ngân hàng và khẩu vị rủi ro của mỗi ngân hàng để đưa ra những mức điều chỉnh phù hợp. Tuy nhiên, đến nay chưa có nhà băng nào có thể đưa ra con số sẽ điều chỉnh hạn mức, bởi việc lượng hóa con số vẫn đang được các ngân hàng thực hiện.
Mỗi chính sách luôn tồn tại 2 mặt, một khi rủi ro được giảm thiểu thì các ngân hàng sẽ phải có sự đánh đổi nhất định. Với nền tảng công nghệ hiện đại như hiện nay, các ngân hàng đều cho rằng việc giảm hạn mức rút tiền trong khoảng thời gian từ 23h đến 5h sáng không gây khó khăn. Thế nhưng, để hiện thực hóa chủ trương này, các NHTM phải bỏ thêm nguồn lực, thời gian lẫn chi phí chuyển đổi hệ thống quản lý tài khoản thẻ.
TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, phân tích khi các NHTM thay đổi hạn mức rút tiền theo thời điểm, điều này đồng nghĩa với việc ngân hàng sẽ phải thay đổi lại nhiều quy trình liên quan như quy trình vận hành, quản lý, sắp xếp lại hệ thống công nghệ thông tin cũng như kế hoạch kho quỹ, tiếp quỹ. Điều này sẽ làm tăng chi phí phát sinh đối với các NHTM không nhỏ và rất có thể khách hàng sẽ phải gánh những khoản phí này thông qua các loại phí giao dịch…
“Riêng trong nửa đầu năm, có đến 2 lần các NHTM nhà nước và 1 số NHTM cổ phần “rục rịch” đòi tăng phí rút tiền nội mạng ATM với lý do bù đắp chi phí đầu tư cho hệ thống ATM, POS hay nền tảng công nghệ phục vụ cho hệ thống thanh toán của các NHTM. Tuy nhiên, các NHTM đã không thể thực hiện tăng phí trong cả 2 lần do NHNN tuýt còi. Nếu như bây giờ chi phí ấy lại phát sinh thì khả năng “tăng phí” lại có thể tiếp tục diễn ra”, ông Hiếu băn khoăn.
Từ góc nhìn chuyên gia, TS Nguyễn Trí Hiếu, đề xuất các NHTM nên giảm hạn mức rút tiền xuống một nửa trong khoảng thời gian từ 23h đến 4h sáng, thay vì kéo dài tới 5h sáng như hiện nay.
Còn theo quan điểm của TS Bùi Quang Tín, các NHTM sẽ thiếu “khôn ngoan” nếu như tăng phí giao dịch đối với khách hàng trong trường hợp này. “Việc đầu tư, nâng cấp công nghệ tất nhiên là việc của ngân hàng, không thể vì đầu tư lỗ mà ngân hàng lại thu thêm tiền của khách hàng để bù đắp. Nếu ngân hàng đòi tăng phí thì sẽ không bao giờ có được tiếng nói “đồng thuận” từ người sử dụng dịch vụ. Đến lúc đó, tổn thất sẽ thuộc về phía những nhà băng này”.