Hiện nay, quy định có thời gian tham gia tối thiểu 20 năm để hưởng chế độ hưu trí được xem làm một trong những trở ngại lớn gây trở ngại nhất định cho việc mở rộng đối tượng bao phủ của bảo hiểm xã hội.
Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp, trong thị trường lao động, nhiều lao động ở độ tuổi 40-45 mới bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội. Nếu quy định đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu 20 năm mới có thể hưởng lương hưu như hiện nay, họ sẽ không đủ thời gian tham gia để hưởng chế độ hưu trí. Vì thế mong muốn được tự đảm bảo an sinh của họ thông qua chế độ hưu trí là không đạt được.
Bên cạnh đó, quy định trên còn ảnh hưởng đến quyền tiếp cận an sinh xã hội của người lao động đã được ghi nhận trong Hiến pháp. Đồng thời ảnh hưởng đến chính sách an sinh xã hội đang hướng tới việc người hưu trí có thể tự đảm bảo an sinh xã hội cho mình thay vì phụ thuộc vào khoản trợ cấp hàng tháng của Nhà nước.
Kéo dài thời gian tham gia bảo hiểm xã hội tới 20 năm cũng khiến người lao động không muốn bảo lưu thời gian tham gia bảo hiểm xã hội. Thay vào đó, họ chọn phương án nhận BHXH một lần.
Trong lần cải cách chính sách bảo hiểm xã hội này, việc điều chỉnh thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo hướng giảm dần số năm đóng sẽ góp phần vào việc thực hiện mục tiêu mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội, tiến tới người cao tuổi đều có lương hưu khi về già.
Phân tích về phương án rút ngắn thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu theo tinh thần của Nghị quyết số 28/NQ-TW, Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp cho biết, quy định thời gian đóng tối thiểu là 10 năm hay 15 năm để được hưởng lương hưu không hề ảnh hưởng đến khả năng cân đối Quỹ như nhiều người lo ngại. Dựa trên nguyên tắc đóng - hưởng thì mức hưởng được tính toán phù hợp với mức đóng và thời gian đóng.
Cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu, đề xuất, mức hưởng theo cách đóng mới sẽ được tính toán phù hợp nhằm tạo điều kiện cho người lao động cao tuổi, có số năm tham gia bảo hiểm xã hội thấp được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm xã hội.
Việc điều chỉnh giảm dần số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm và 10 năm sẽ góp phần đảm bảo cho nhiều người lao động có cơ hội và điều kiện tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu hàng tháng thay cho việc lựa chọn bảo hiểm xã hội 1 lần, hướng tới mục tiêu đảm bảo an sinh lâu dài cho người dân.
Hiện nhiều quốc gia trên thế giới và trong khu vực cũng đã quy định thời gian đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu là 10 năm như: Nhật Bản, Hàn Quốc mặc dù trước đây họ cũng quy định điều kiện 20 năm đóng bảo hiểm xã hội như Việt Nam.