Đề xuất thêm giải pháp chống ngập úng ở thành phố Vinh

Thực trạng đáng lo từ hạ tầng
Hiện nay, tình hình úng ngập và xử lý nước thải ở Vinh vẫn là mối quan tâm lớn của người dân thành phố và các cấp, các ngành, nhất là khi thời tiết, thiên tai diễn biến phức tạp. Tình trạng úng ngập diễn ra khá nhanh và kéo dài khi có mưa lớn.

Điển hình, trận mưa ngày 17/8/2018, lượng mưa 130mm đã làm ngập phần lớn các phường như: Vinh Tân, Lê Mao, Quang Trung, Lê Lợi, Hà Huy Tập... Nguyên nhân do các tuyến mương cấp 1 dẫn nước ra ngoại thành như mương số 1, số 2, số 3,  mương Hồng Bàng, Đông Vĩnh... bị bồi lắng nhiều do không được nạo vét định kỳ và bị do quá trình đô thị hóa gây ra... 

Một lưu vực rộng lớn từ phía Bắc thành phố vào kênh Bắc có khoảng cách quá xa, việc thoát nước bề mặt từ đó về kênh Bắc bằng đường cống ngầm như hiện tại là không đảm bảo. Được biết, năm 1995, khi quy hoạch xây dựng Đại lộ 3/2 từ cuối đường Trường Thi ra sân bay có quy hoạch kèm một tuyến mương hở cấp 1 song song, xuất phát từ Bắc Nghi Phú nối vào kênh Bắc, nhưng do không thực hiện được nên dải đất trống dự định làm mương đã chuyển thành đất xây dựng. Chính vì vậy, khu vực rộng lớn phía Bắc các phường, xã: Nghi Phú, Hà Huy Tập, Quán Bàu vẫn bị ngập úng nguyên nhân do thiếu tuyến mương, cống cấp II thu nước về kênh Bắc. 
Những năm qua, công tác đầu tư nâng cấp hạ tầng, thoát nước được thành phố đẩy mạnh thực hiện. Đó là các dự án nâng cấp, cải tạo kênh Bắc, xây dựng hồ điều hòa, nâng cấp cải tạo hào xung quanh Thành cổ Vinh, nâng cấp và cải tạo hồ Cửa Nam, nâng cấp và cải tạo một số mương thoát nước chính, gồm: mương số 3, mương Đông Vĩnh...

Những chương trình, dự án đó đã góp phần cải thiện tình trạng ngập úng ở một số địa bàn. Tại các vùng dự án, trước đây ô nhiễm nặng, rác thải và nước thải sinh hoạt được đổ trực tiếp xuống mương, xuống hồ nay được nạo vét, xây thêm hố lắng, giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, thành phố vẫn cần thêm nhiều nguồn lực cũng như giải pháp để đảm bảo quản lý được tình trạng tiêu thoát nước của thành phố.  Hiện nay, Dự án WB đang mở rộng mạng lưới thu gom nước thải, dự kiến khi hoàn thành sẽ tăng việc thu gom nước thải từ 30% lên 75%. Do vậy, Nhà máy xử lý nước thải (NMXLNT) sẽ cần được nâng cấp, mở rộng để đủ khả năng tiếp nhận lượng nước thải. Các dự án gần đây đã cải thiện việc thoát nước thải nhưng chưa đáp ứng yêu cầu do nhiều khu vực thường bị úng ngập cục bộ và NMXLNT cũng gần đạt mức cao nhất của công suất.
Đề xuất những giải pháp mới
Theo BQL Dự án Quản lý tổng hợp thoát nước và nước thải các thành phố Cần Thơ, Vinh, Hải Dương (Việt Nam), để thành phố Vinh hết ngập úng, cần  thực hiện các  giải pháp: Thứ nhất: Kè, nạo vét đường ống nước thải sông Vinh. Thứ hai là nâng cấp hệ thống thoát nước trung tâm Vinh, đầu tư hệ thống thoát nước cấp II cho phường Quán Bàu và xã Nghi Phú; Thứ ba là xây dựng trạm bơm tiêu Rào Đừng, mở rộng NMXLNT Hưng Hòa.Thứ tư cần nạo vét, nâng cấp các kênh tiêu chính trong nội thành phố Vinh: kênh số 1, kênh số 2, kênh số 3, kênh Hồng Bàng, kênh Đông Vĩnh; Thứ năm đầu tư hệ thống trạm bơm tiêu chính phía Nam hồ điều hòa và sông Rào Đừng.
Còn theo ông Nguyễn Cảnh Tài - Trưởng phòng Khoa học kỹ thuật - Viện Quy hoạch Kiến trúc Xây dựng Nghệ An, để chống ngập úng thành phố Vinh cần xây dựng mới kênh chính Bắc thành phố Vinh (Bắc Vinh). Kênh này xuất phát tại cửa Trạm bơm Hưng Đông, đi theo hướng Đông đổ vào hồ điều hòa phía Bắc (xã Nghi Phú, Nghi Đức) nối với hồ điều hòa (xã Hưng Hòa, Hưng Lộc và phường Hưng Dũng) đổ ra sông Lam tại cống Rào Đừng.  Riêng lưu vực phía Bắc của các phường Nghi Phú, Hà Huy Tập và Quán Bàu trong điều kiện kênh chính phía Bắc (kênh 80m) chưa đủ điều kiện thực hiện, để tránh cảnh phải chịu ngập úng và ngày càng ngập nặng, giải pháp khả thi là xây dựng một số trạm bơm chuyển tiếp để bơm nước mưa về kênh Bắc, muốn vậy phải sớm có quỹ đất cho việc xây dựng công trình.
 Quy hoạch tiêu thoát là vấn đề quan trọng được ông Nguyễn Xuân Sơn - Trưởng Đoàn Quy hoạch nông nghiệp và thủy lợi Nghệ An đặc biệt quan tâm. Ông Sơn cho biết: “Lập quy hoạch thoát nước chi tiết cho thành phố Vinh phù hợp với quy hoạch tiêu vùng Nam - Hưng - Nghi đã được UBND tỉnh phê duyệt, trong đó xác định, phân rõ vùng tiêu, hướng tiêu, cao độ san nền cho từng vùng cụ thể” - ông Nguyễn Xuân Sơn cho biết.