Đồng chí Vũ Mão - nguyên Ủy viên Trung ương Đảng (các khóa V, VI, VII, VIII, IX) cho rằng, với Đảng ta và với quá trình cách mạng của đất nước, công tác cán bộ, nhất là cán bộ chiến lược có tầm quan trọng đặc biệt và có vai trò quyết định.
Không đổi mới sẽ vô cùng khó khăn
Theo đồng chí Vũ Mão, trong lịch sử của Đảng ta, công tác cán bộ được thực hiện khá thành công ở thời kỳ tiền khởi nghĩa với dấu mốc rất vẻ vang là Cách mạng tháng Tám, cũng như trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ thắng lợi. Có rất nhiều yếu tố dẫn tới thành công, trong đó công tác cán bộ có vai trò rất quan trọng.
Từ khi thống nhất Tổ quốc cho đến nay cũng đã hơn 40 năm, chúng ta bước sang một thời kỳ mới. Mặc dù có rất nhiều khó khăn, rất nhiều gian khổ, thử thách, nhưng công tác cán bộ của chúng ta vẫn luôn được coi trọng. Tuy nhiên, vừa qua có rất nhiều vấn đề trong đội ngũ cán bộ đáng cho chúng ta suy nghĩ với thực trạng rất đáng báo động. Tới Hội nghị Trung ương 7, khóa XII đang diễn ra có nội dung bàn về công tác cán bộ, đặc biệt là cán bộ chiến lược, đây là lẽ tất yếu chúng ta phải quan tâm.
Đồng chí Vũ Mão cho rằng phải đánh giá đúng thực trạng. Bài học kinh nghiệm là Đại hội VI (năm 1986) vào lúc kinh tế đất nước rất khó khăn, khủng hoảng đã xuống tận đáy, lòng dân không yên. Khi đó, Đảng ta đã nhận thức rõ về sự nguy hiểm cho đất nước và cần thiết phải đổi mới. Tinh thần khi đó là “đổi mới hay là chết”. Phải đổi mới tư duy, đổi mới toàn diện.
Đại hội VI đã mang lại sự chuyển mình lớn cho đất nước. Đội ngũ cán bộ khi đó bao gồm những người đã lăn lộn, từng trải, tham gia kháng chiến, kể cả được thử thách trong nhà tù đế quốc, thực dân. Họ là những người rất vững vàng, rất kiên định, đã chèo lái con thuyền của đất nước từ chỗ thiếu lương thực đến lúc không những đủ ăn mà còn xuất khẩu được. Từ chỗ chúng ta bị bao vây cấm vận đến lúc chúng ta hội nhập quốc tế. Chúng ta biết nghiên cứu, học tập quốc tế để áp dụng vào Việt Nam.
Hơn 30 năm đổi mới, theo đồng chí Vũ Mão: “Được khoảng 10 năm đầu, còn 15-20 năm vừa qua có rất nhiều vấn đề, khi chúng ta chủ trương vận dụng, áp dụng cơ chế thị trường vào Việt Nam. Cái đó là tất yếu, rất cần thiết, không thì đất nước không phát triển được. Nhưng chúng ta lại chưa lường được mặt trái, không quan tâm, chăm lo, chăm sóc xem đội ngũ cán bộ của chúng ta rèn luyện thế nào, phát huy thế nào. Có thể nói là trong thời gian vừa qua, đội ngũ cán bộ của chúng ta xuống cấp, rất nhiều cái mà chúng ta nói là “lợi ích nhóm”, tính cơ hội, đặc biệt là tham nhũng… Cho nên sức chiến đấu của Đảng, uy tín của Đảng bị mất đi rất nhiều, lòng dân không yên. Nếu không có đổi mới, không có sự thay đổi của Đảng, của cán bộ, đảng viên thì đất nước sẽ vô cùng khó khăn”.
Cơ chế kiểm soát quyền lực: Siết chặt kỷ luật Đảng?
Tìm ra thực trạng, đánh giá thực trạng, nhưng quan trọng nguyên nhân là gì? Có rất nhiều nguyên nhân, nhưng theo đồng chí Vũ Mão rất cần phải kiểm soát quyền lực trong Đảng.
Bản chất của kiểm soát quyền lực đầu tiên là phải tạo được cơ chế. Đạo luật cơ bản nhất của Đảng ta là Điều lệ Đảng, theo đồng chí Vũ Mão cần phải nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung.
“Trong Đại hội XII vừa qua, vấn đề sửa đổi, bổ sung Điều lệ Đảng không được đề cập đến. Tôi cho đó là điều rất đáng tiếc. Bởi vì tôi chiêm nghiệm, kiểm nghiệm lại những thiếu sót của chúng ta, nhất là cấp cao, thường xuất phát từ việc hiểu Điều lệ Đảng, thực hiện Điều lệ Đảng không đủ, bản thân Điều lệ Đảng cũng không đủ. Vì vậy họ ngộ nhận, họ nghĩ quyền lực của họ là vô hạn”, đồng chí Vũ Mão thẳng thắn.
Theo đồng chí Vũ Mão, cần thiết phải có quy chế chất vấn trong Đảng. Quy chế chất vấn trong Đảng ban hành kèm theo Quyết định số 158 của Bộ Chính trị và sau đó là hướng dẫn số 15 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương từ năm 2008 đã đề ra các quy định khá rõ ràng. Tuy nhiên, đồng chí Vũ Mão cho rằng vẫn còn nhiều yếu tố gây trở ngại khiến cho quy chế này chưa được thực hiện tốt.
Đó là yếu tố tâm lý của cán bộ và đảng viên, trước hết ở cấp Trung ương. Bên cạnh đó là quy chế chưa đủ rõ để ràng buộc từng Ủy viên Trung ương trong việc đưa ra các chất vấn. “Việc này quả thật rất khó, nếu các đồng chí chủ chốt không chủ động làm trước thì các đồng chí khác không dám làm”, đồng chí Vũ Mão nói.
"Tôi cảm nhận sinh hoạt chi bộ Đảng nơi này nơi khác còn yếu, tính chiến đấu chưa cao, có chiều hướng lấy lòng nhau, chiều nhau, né tránh; nhiều cơ quan cấp cao sinh hoạt chi bộ mà không ai dám nói", đồng chí Vũ Mão nhận định.
Bên cạnh đó, đồng chí Vũ Mão cũng cho rằng sức chiến đấu của Đảng ta từ các chi bộ phải siết lại, lập lại trật tự, làm tốt hơn.
“Mừng Đảng thời gian qua có nhiều chỉnh đốn, siết lại và có những việc làm thiết thực và đưa ra một số cán bộ, đảng viên có sai phạm để xử lý, kể cả cấp cao. Đó là những quyết định rất tốt, nghiêm túc và nhân dân rất mừng. Nhưng theo tôi như thế chưa đủ. Người ta nói rằng những vụ việc đưa ra công bố là rất nhỏ so với tồn tại, cái bị lộ ra còn ít lắm. Chúng ta phải củng cố, sốc lại đội ngũ để đất nước tiến lên. Nhân dân rất mong chờ, tiềm lực đất nước rất lớn nhưng tại sao chúng ta thua kém các nước nhiều thế?”.
“Ngoài tham nhũng lớn ra còn có tham nhũng vặt, đâu cũng có, làm cả xã hội trở nên thấp kém, thiếu văn hóa. Tệ nạn tham nhũng vặt xảy ra khắp nơi bởi thủ tục hành chính của chúng ta vẫn còn rườm rà. Cho nên phải đổi mới thật sự mạnh mẽ, phải làm tất cả mọi việc có lợi cho dân, không gây phiền hà cho dân… Lòng dân có yên thì đất nước mới mạnh, đó là đạo lý muôn đời”, đồng chí Vũ Mão nói.
Công tác cán bộ cần những chuyển biến căn cơ
Tại Hội nghị Trung ương 7, khóa XII lần này, Trung ương sẽ xem xét Đề án “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”. Đề án này đã đưa ra rất nhiều giải pháp để xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng với tư duy và cách làm mới, đột phá.
Đồng chí Vũ Mão chỉ rõ: “Ông cha ta có câu “Dột từ nóc dột xuống” nên cán bộ chiến lược rất quan trọng. Phải coi trọng khâu quy hoạch, đào tạo, chuẩn bị bố trí sắp xếp để tạo nguồn cán bộ chiến lược đáp ứng yêu cầu của Đảng, của đất nước. Sau nhiều năm, vấn đề đào tạo và sử dụng cán bộ của Đảng vẫn bộc lộ nhiều tồn tại, vì vậy cách tốt nhất là phải minh bạch hơn nữa hoạt động của Đảng ngay từ cấp Trung ương để làm gương cho các cấp dưới”.
Theo đồng chí Vũ Mão, Ban Chấp hành Trung ương cần thực hiện hoạt động chất vấn. Cần nghiên cứu để có nhiều phiên chất vấn công khai và truyền hình cho nhân dân cả nước biết. Nếu làm được điều này thì đây sẽ là giải pháp đột phá, thật sự chấn chỉnh được đội ngũ cán bộ của Đảng.
Đồng chí Vũ Mão tin rằng, việc truyền hình, phát thanh trực tiếp các phiên chất vấn trong Đảng sẽ được nhân dân vui mừng đón nhận, như thế sẽ không có “vùng cấm” trong mắt người dân, dân được kiểm tra cán bộ. Lúc đó uy tín của Đảng ta sẽ được nâng cao. Nếu tổ chức thành công việc chất vấn trong sinh hoạt của Ban Chấp hành Trung ương sẽ tạo cho Đảng ta một sinh khí mới.
Cuối cùng, đồng chí Vũ Mão cho rằng Đảng lãnh đạo toàn xã hội thì việc lắng nghe chất vấn, kiến nghị, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân để tiếp thu, sửa chữa luôn là việc rất cần thiết. Các Ủy viên Trung ương Đảng trước khi về họp Trung ương nên thu thập nguyện vọng của đảng viên và nhân dân nơi mình phụ trách, lãnh đạo. Một Bí thư Tỉnh ủy trước khi về họp Trung ương cần phải có trách nhiệm họp trong cấp ủy và xuống cơ sở để lắng nghe ý kiến của nhân dân. Có như vậy mới khiến cho dân tin Đảng, tạo được sự trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.