(Baonghean) - Methadone có tên gọi hoá học là 6 - (Dimethyl lamino) là một chất đồng vận với opioid (chất dạng thuốc phiện), nghĩa là có tác dụng tương tự như các chất dạng thuốc phiện, nhưng thời gian tác dụng kéo dài hơn và ở mức độ nhẹ hơn so với heroin.
Thuốc được Bộ Y tế cung cấp miễn phí đến các cơ sở điều trị thông qua Công ty Dược phẩm T.Ư1.Việc điều trị bằng methadone có tác dụng kéo dài, với chi phí thấp, sử dụng bằng đường uống; giảm các nguy cơ gặp phải khi quá liều heroin... Đặc biệt, người nghiện dừng các hành vi phạm pháp do ảo giác của ma túy kích động; cải thiện và ổn định quan hệ với gia đình, cộng đồng. Với những người không thể ngừng sử dụng heroin, methadone là thuốc có độ an toàn cao hơn và giúp họ giảm dần tình trạng lệ thuộc. Mặt khác, đây là thuốc có tác dụng mạnh và có thể nguy hiểm nếu dùng không đúng cách. Tác dụng lớn nhất của methadone là bệnh nhân không còn cảm giác thèm ma túy nữa và khỏe mạnh, có thể làm việc bình thuờng, giảm tội phạm và bệnh truyền nhiễm. Đây có thể xem là biện pháp thay thế an toàn giúp người nghiện ngừng sử dụng heroin; đồng thời, khống chế con đường lây nhiễm HIV/AIDS trong cộng đồng. Hơn nữa, người sử dụng methadone không gây phản ứng phụ và hiện tượng phá phách do ma túy gây nên.
Sau khi đưa vào thực hiện thí điểm thành công tại 2 Thành phố Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh, chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc bằng thuốc methadone tiếp tục được mở rộng ở một số tỉnh, thành, trong đó có Nghệ An. Được Thủ tướng Chính phủ cho phép áp dụng điều trị methandone trong cai nghiện ma tuý và phòng, chống HIV/AIDS, tháng 9/2011, UBND tỉnh Nghệ An đã quyết định cho phép Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Nghệ An thực hiện chương trình này. Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Nghệ An đã tiến hành xây dựng cơ sở, đào tạo con người, tìm các nguồn tài trợ về thuốc. Đến ngày 4/9/2012, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Nghệ An chính thức áp dụng điều trị methandone trong cai nghiện ma tuý và phòng, chống HIV/AIDS...
Sau hơn 2 năm triển khai chương trình cai nghiện ma túy bằng liệu pháp methadone, hiệu quả của liệu pháp điều trị này thấy rất rõ: Trong quá trình điều trị, không có bệnh nhân xuất hiện triệu chứng quá liều do dùng thuốc methadone; không có bệnh nhân xuất hiện các tác dụng phụ nghiêm trọng; Làm giảm đáng kể hành vi sử dụng ma túy trong nhóm bệnh nhân tham gia điều trị. Đa số bệnh nhân có cải thiện về sức khỏe, chuyển biến tích cực về thái độ cũng như cuộc sống sau một thời gian điều trị. Tỷ lệ bệnh nhân có hành vi vi phạm pháp luật đã giảm, góp phần làm cải thiện tình hình an ninh trật tự tại cộng đồng. Tình hình an ninh trật tự trên địa bàn ổn định.
Số người nghiện mới tại cộng đồng có xu hướng giảm, trong đó, Thành phố Vinh giảm 114 trường hợp trong năm 2013, đây là địa phương có số người nghiệm giảm được báo cáo cao nhất tỉnh, và là năm đầu tiên, địa phương có số người nghiện mới giảm. Có thể nói, chương trình methadone đang là cứu cánh, mở ra một trang mới trong cuộc đời cho những người nghiện ma túy... Theo phác đồ điều trị bằng methadone của Bộ Y tế, mỗi ngày người nghiện phải đến cơ sở điều trị methadone để uống thuốc một lần. Thời gian uống thuốc liên tục tối thiểu là 1 năm, tối đa là 3 năm. Cho đến nay, các bệnh nhân điều trị methadone đang hoàn toàn được miễn phí.
Hiện tại, số người nghiện đăng ký tham gia không ngừng tăng lên. Từ 40 bệnh nhân khi bắt đầu thực hiện chương trình, đến nay đã có 619 bệnh nhân đăng ký, trong đó đã có 524 bệnh nhân được điều trị, 398 bệnh nhân đang điều trị. Hiện tại, đã có 16/21 huyện có người nghiện được tham gia điều trị bằng thuốc Methadone tại các cơ sở điều trị... Mạng lưới cơ sở điều trị không ngừng được thiết lập và mở rộng: Đến nay, toàn tỉnh đưa vào hoạt động 4 cơ sở điều trị: tại Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS (tháng 7/2012, tại huyện Quế Phong (tháng 6/2014), tại huyện Qùy Châu (tháng 7/2014), tại huyện Tương Dương (ngày 28/11/2014). Hiện tại, ngành Y tế Nghệ An đang tiếp tục khảo sát, lựa chọn địa điểm, bố trí nhân lực, gửi đi đào tạo chuyên môn để triển khai các cơ sở điều trị mới tại huyện Diễn Châu, Thanh Chương và Trung tâm Lao động xã hội I.
Từ hiệu quả cao của chương trình methadone, ngày 22/7/2014, UBND tỉnh Nghệ An đã có quyết định phê duyệt kế hoạch điều chỉnh triển khai thực hiện Chương trình methadone giai đoạn 2014 - 2020. Theo đó, mục tiêu đến năm 2020, có khoảng 3.400 người nghiện ma túy dạng thuốc phiện tại 100% huyện, thành, thị xã được tham gia Chương trình methadone, góp phần làm giảm lây nhiễm HIV và một số bệnh có liên quan. Cụ thể: Năm 2014, triển khai 4 cơ sở điều trị cho 640 bệnh nhân; năm 2015, triển khai 12 cơ sở điều trị methadone, 6 điểm cấp phát thuốc, điều trị cho 3.400 bệnh nhân; giai đoạn 2012 - 2015, đảm bảo có trên 40% số người bệnh nghiện ma túy dạng thuốc phiện có hồ sơ kiểm soát tại 100% huyện, thành, thị xã được tham gia chương trình.
Bài, ảnh: Thanh Sơn