Nhóm chiến lược Aspen, gồm nhiều quan chức và cựu cố vấn an ninh quốc gia hàng đầu của Mỹ, nhận định các hệ thống tác chiến trong tương lai sẽ xoay quanh công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), vũ khí mạng và robot, có thể hoạt động trên mặt đất, mặt biển và bầu trời. Trong khi đó, quân đội Mỹ có thể vẫn phải dựa vào tàu sân bay, oanh tạc cơ, tiêm kích và tàu ngầm vốn đã ra đời từ hàng chục năm qua.
"Mỹ sở hữu một số lượng nhỏ các vũ khí đắt đỏ, do con người vận hành, khó thay thế và đã quá lỗi thời. Chúng đang dần bị công nghệ hiện đại vượt mặt", Christian Brose, thành viên Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, lo ngại. Ông cho rằng Lầu Năm Góc cần bổ sung nhiều hệ thống tự động, không người lái, giá rẻ và dễ thay thế, có thể sống sót trong không gian chiến trường điện tử mới và vượt qua mọi đối thủ tiềm tàng.
"Chúng ta không thiếu tiền, nhưng chúng ta sẽ thua trận nếu duy trì tình trạng này. Các đối thủ đang sử dụng công nghệ hiện đại để vô hiệu hóa ưu thế quân sự của Mỹ. Tình thế ngày càng đáng báo động", Brose nhận định.
Nguồn lực đầu tư cho công nghệ quân sự tương lai nhiều lần bị Mỹ cắt giảm trong các dự thảo ngân sách quốc phòng. Trong đề xuất ngân sách quốc phòng 74 tỷ USD cho năm tài khóa 2019, Lầu Năm Góc chỉ dành 0,006% cho khoa học và công nghệ.
Ngay cả khi Bộ Quốc phòng Mỹ muốn thúc đẩy đổi mới công nghệ, họ cũng gặp không ít trở ngại. Cựu bộ trưởng quốc phòng Mỹ Ashton B. Carter từng thành lập Đơn vị Thử nghiệm Đổi mới Quốc phòng (DIUx) dưới thời chính quyền Obama. Chương trình này từng nhận được nhiều sự ủng hộ, nhưng đang bị đình trệ dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump vì thiếu ngân sách và hỗ trợ hành chính.
Các chuyên gia đánh giá thách thức công nghệ lớn nhất của Mỹ hiện nay là trí tuệ nhân tạo. Chỉ trong vài năm, AI đã vượt qua con người ở một số lĩnh vực, bên cạnh việc nhận dạng giọng nói và vật thể tốt hơn. Công nghệ này dự kiến được tích hợp vào vũ khí chiến đấu trong tương lai gần.
Trung Quốc dường như quyết tâm sở hữu lợi thế về AI trong xung đột tương lai. Các công ty Trung Quốc đã giành chiến thắng trong hàng loạt cuộc thi phát hiện vật thể dành cho AI trong hai năm qua. Khi Washington dồn lực đóng tàu sân bay và oanh tạc cơ, Bắc Kinh lại tập trung phát triển những giải pháp công nghệ giá rẻ, có thể vô hiệu hóa những khí tài đắt tiền của đối phương.
Trung Quốc gần đây tuyên bố đang thử nghiệm các loại tàu mặt nước, tàu ngầm không người lái mang trí tuệ nhân tạo có thể tự đưa ra quyết định tác chiến trên biển, thậm chí tung đòn tấn công tự sát vào tàu sân bay đối phương. Dù còn nhiều nghi ngờ về tính khả thi của công nghệ này, đây là tín hiệu đáng báo động mà Bắc Kinh đang phát đi tới Washington.
Việc Mỹ dễ bị tổn hại trong chiến tranh thông tin cũng khiến các chuyên gia thuộc nhóm chiến lược Aspen lo ngại. Mỹ có Bộ tư lệnh Không gian mạng nhưng chưa từng tiến hành một chiến dịch tấn công mạng quy mô lớn với đối thủ xứng tầm.
"Với dân số lớn nhất thế giới và nền kinh tế được dự báo sẽ soán ngôi số một của Mỹ, Trung Quốc là đối thủ cực kỳ nguy hiểm trong tương lai. Washington cần hiện đại hóa quân đội ngay từ bây giờ để đối mặt với những vấn đề lớn phía trước", các chuyên gia nhóm Aspen khuyến nghị.