Cánh đồng sau mùa gặt

 

Ngày còn nhỏ, tụi trẻ chúng tôi thường lê la khắp cánh đồng, bờ bãi. Lùa chân vào những bãi cỏ non để thấy lũ cào cào châu chấu bay tóe lên. Chúng tôi thích thú bắt con châu chấu lớn rồi cầm chặt hai càng, để thân và những chân cẳng của nó lửng lơ không chỗ bám và xem chúng “Giã gạo” một cách thích thú: “Cào cào giã gạo cho nhanh/ Mẹ may áo đỏ, áo xanh cho cào”. Câu ca ấy bọn trẻ chúng tôi ai cũng thuộc và thường đọc mỗi khi bắt con cào cào giã gạo, tức là con có đầu nhọn như mũi tên. Sau lớp cánh cứng màu xanh lá là một lớp cánh lụa rất điệu đàng giấu kỹ, chỉ xòe ra mỗi khi bay. Lớp áo lụa ấy có màu phớt hồng pha vàng khá đẹp.

 

Cùng họ với cào cào là bọn muồm muỗm béo mũm mĩm với đôi môi đỏ chót. Yếu đuối hơn nữa là những con sạt sành, cánh thì to hơn người và càng thì gầy guộc, bé xíu. Nhưng nhiều nhất vẫn là châu chấu. Châu chấu ma màu nâu loang lổ chấm vàng khi bay xòe cánh to giống như chuồn chuồn tương. Châu chấu voi mập mạp hay ngụ trong vườn mía với bộ giò rất khỏe, răng cưa sắc như gai. Những con chấu đất màu nâu xỉn bé tí và phần đuôi cánh xuôi với càng nhọn hoắt... Nhờ thế, sau này, khi đọc truyện “Dế mèn phiêu lưu ký” của Tô Hoài lũ trẻ chúng tôi chả cần phải tưởng tượng mà liên tưởng ngay đến những họ hàng đông đúc nhà châu chấu. 

 

Chiều chiều, trên cánh đồng đám trẻ chăn trâu bắt đầu vào cuộc săn châu chấu. Dụng cụ bắt châu chấu đơn giản là chai để đựng và chiếc vợt bằng túi nilông hoặc vải màn nẹp chặt bằng khung dây thép uốn tròn buộc với cán tre dài. Mỗi lần đám trẻ dùng vợt khua, đám châu chấu thấy động bay túa lên rồi lại đáp xuống. Những con châu chấu còn ngái ngủ hoặc đang say sưa đánh chén trên đám rạ chẳng kịp lấy đà nhảy luôn vào vợt rồi bị tóm vào trong giỏ, trong túi nhựa.

 

Châu chấu có thể chế biến thành nhiều món khác nhau: châu chấu rang, châu chấu nướng, châu chấu xào sả ớt… nhưng món châu chấu rang ngoại làm là ngon nhất. Rang châu chấu phải vặt hết cánh, vặt đầu nhẹ tay để rút ruột bỏ đi. Sau đó, đổ nước sạch vào nồi, cho vào một chút muối rồi thả châu chấu vào. Đặt nồi lên bếp luộc chín rồi vớt ra bát, xong thả vào chảo mỡ đã đun nóng già. Dùng đũa đảo đều đến khi châu chấu ngả màu vàng sau đó mới cho một ít nước cà muối. Đó chính là bí quyết mà rất ít người biết đến để làm châu chấu được giòn, thơm và béo ngậy. Tiếp tục đảo đến khi món châu chấu rang ấy cạn hết nước rồi rắc lá chanh đã thái chỉ cùng vài lát ớt đỏ tươi vào trông vừa ngon lại vừa đẹp mắt. 

 

Mâm cơm nhà nông mùa gặt đơn giản chỉ có châu chấu rang vàng ruộm với bát canh rau muống xanh mát, mấy quả cà pháo với bát tương sóng sánh mà với tôi nó như bữa cơm “xa xỉ”. Có lẽ không vì món châu chấu phải tới mùa mới có mà đó là món ăn do chính bàn tay yêu thương của ngoại dành cho đứa cháu ở xa.

 

Giờ đây, ở chốn thị thành, không được tung tăng trên những triền đê ngát thơm mùi lúa chín khi mùa gặt về, không được hít hà hương vị đậm đà của châu chấu rang thoang thoảng trong cơn gió ngày mùa mới thấy món châu chấu rang quả là món quà xa xỉ... Và trong ký ức, vị béo ngậy của châu chấu rang mang cả mùi thơm của đồng lúa chín, vị ngọt của những cọng cỏ thanh sạch và cả vị ấm của cái nắng ngày mùa vẫn còn vương vấn trong ký ức...

 

(Hưng Lộc, Vinh)