(Baonghean) - Nhân kỷ niệm 90 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, Báo Nghệ An có cuộc trao đổi với đồng chí Hồ Đức Phớc, Bí thư Tỉnh ủy về vai trò của báo chí trong nhiệm vụ ổn định an ninh - chính trị, phát triển kinh tế - xã hội hiện nay cũng như những định hướng trong thời gian tới trước những vận hội và thách thức mới mà thời đại công nghệ thông tin mở ra.
Phóng viên:Kính thưa đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, sức mạnh của truyền thông là điều đã được lịch sử ghi nhận. Ở nhiều nước, truyền thông được xem như là quyền lực thứ ba, thứ tư, có không ít tác động, ảnh hưởng đến tiến trình phát triển của nền kinh tế - xã hội. Vậy, đồng chí đánh giá như thế nào về vai trò của báo chí cách mạng Việt Nam nói chung và Báo Nghệ An nói riêng trong công cuộc xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội hiện nay?
Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy: Truyền thông đóng vai trò hết sức quan trọng trong xã hội loài người, bởi trong mọi bối cảnh, thời đại thì nhu cầu truyền đạt thông tin vẫn giữ nguyên sự cấp thiết của nó. Thậm chí, ngày nay, nhu cầu đó đang có chiều hướng gia tăng, bởi chúng ta đang sống trong kỷ nguyên bùng nổ thông tin, kỷ nguyên công nghệ.
Nói về báo chí cách mạng Việt Nam, phải khẳng định rằng vai trò, ý nghĩa, nhiệm vụ của kênh truyền thông chính thống độ tin cậy cao, có sự tương quan cùng chiều với nhu cầu thông tin của xã hội. Bởi hai lý do: Thứ nhất, xét tôn chỉ, mục đích hoạt động của báo chí cách mạng, đây là nguồn cung cấp thông tin chính thức, là tiếng nói của Đảng và Nhà nước. Việc tuyên truyền đến người dân những chủ trương, đường lối lãnh đạo, pháp luật là điều hết sức cần thiết, và hơn nữa, phải tuyên truyền một cách đầy đủ, đúng đắn.
Thứ hai, trong bối cảnh chung thế giới bước vào kỷ nguyên truyền thông và bối cảnh riêng của đất nước mở cửa hội nhập, chúng ta tiếp xúc với rất nhiều luồng thông tin; tuy nhiên, do đặc thù của truyền thông hiện đại là môi trường mở, vấn đề về tính xác thực của thông tin, giá trị văn hóa, chuẩn mực đúng đắn mà xã hội đang vươn tới được đặt ra như một câu hỏi lớn, nên chính đây là thời điểm mà truyền thông chính thống phải khẳng định rõ lập trường, quan điểm để hoàn thành tốt chức năng định hướng dư luận, đảm bảo trật tự an ninh xã hội và ổn định chính trị giữa nhiều luồng thông tin đa chiều.
Đó là bối cảnh chung của báo chí cách mạng cả nước. Về phía Báo Nghệ An, tôi hết sức phấn khởi trước sự trưởng thành, phát triển mạnh mẽ của tờ báo là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ tỉnh nhà. Thành lập năm 1961, đến nay Báo Nghệ An đã đồng hành cùng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh nhà trong chặng đường 54 năm. Tờ báo đã có nhiều đóng góp đáng ghi nhận cho sự phát triển kinh tế - xã hội cũng như giữ vững trật tự an ninh, ổn định chính trị trong tỉnh.
Tuỳ thuộc vào bối cảnh lịch sử mà quá trình phát triển của tờ báo có thể chia thành những giai đoạn với nhiệm vụ cụ thể khác nhau. Đó là giai đoạn trước năm 1975 với nhiệm vụ tuyên truyền các chủ đề phù hợp với đặc điểm, hoàn cảnh thời chiến. Đó là giai đoạn đổi mới báo chí, đồng hành cùng công cuộc đổi mới quê hương, đất nước từ cuối thế kỷ XX. Đặc biệt, những năm gần đây, tình hình phát triển kinh tế - xã hội có những bước mạnh mẽ, nhưng yêu cầu đạt mục tiêu cao (theo Nghị quyết 26 Bộ Chính trị đến năm 2020 là trung tâm kinh tế vùng Bắc Trung bộ và tỉnh khá của miền Bắc), đây là vận hội nhưng cũng mở ra nhiều thách thức, đòi hỏi tờ báo phải không ngừng đổi mới, bắt kịp hơi thở thời đại và hơn thế nữa, phải là luồng thông tin nhanh, mạnh, đúng, đủ để “thổi” vào dư luận tạo động lực mới.
Một số đóng góp cụ thể nổi bật của Báo Nghệ An cho tỉnh nhà thời gian gần đây có thể kể đến việc tuyên truyền nhận thức cho người dân hiểu rõ các chủ trương, đường lối và pháp luật Việt Nam về vấn đề tôn giáo (năm 2013); tuyên truyền kêu gọi người dân tuân thủ luật pháp, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng trên tuyến Quốc lộ 1A đoạn qua Nghệ An (2014); tuyên truyền về chủ quyền biển đảo, cung cấp thông tin kịp thời về các diễn biến mới trên biển Đông; thu hút đầu tư, xóa đói giảm nghèo; xây dựng nông thôn mới và phản biện các luận điệu đối lập trên cơ sở chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước (2014, 2015). Ngoài các điểm nóng thời sự chính trị, Báo Nghệ An thường xuyên đồng hành với người dân trong đời sống kinh tế - văn hoá - xã hội hàng ngày, tiếp nhận ý kiến phản hồi của người dân về các hiện tượng phát sinh trong xã hội và xử lý, giải đáp một cách thoả đáng.
Như vậy, có thể nói Báo Nghệ An đã hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của một tờ báo và một tờ báo đảng. Tại sao lại tách bạch như vậy? Trong thời buổi “bão” thông tin hiện nay, tính nhanh và “nóng” nhưng đúng đắn, có lợi cho đất nước, cho nhân dân được đặt ra như hai tiêu chí hàng đầu thu hút sự quan tâm của công luận. Báo Nghệ An đã nắm bắt kịp thời xu hướng phát triển và nhu cầu đó của xã hội để tuyên truyền về những vấn đề thời sự được nhiều người quan tâm. Nhưng đồng thời, luôn duy trì được tính đồng bộ, nhất quán với các chủ trương, đường lối chung của Đảng, Nhà nước và tiên phong, dự báo những vấn đề mới mẻ trong phát triển kinh tế - xã hội. Có thể nói, Báo Nghệ An đã góp phần to lớn cho tỉnh nhà trong việc phát triển ổn định, bền vững hướng tới mục tiêu trung tâm kinh tế vùng.
Phóng viên: Thưa đồng chí, năm 2015 là năm có nhiều sự kiện lớn ví dụ như Đại hội Đảng bộ các cấp, Hội nghị Xúc tiến đầu tư, Chương trình Gặp gỡ địa phương - Ngoại giao đoàn khu vực Bắc miền Trung, Hướng tới cộng đồng ASEAN, Hội nghị thượng đỉnh trong khu vực về an ninh và kinh tế,... Nếu chọn một sự kiện làm điểm nhấn trong chỉ đạo về công tác tuyên truyền, truyền thông của tỉnh Nghệ An, đồng chí cho rằng đó là sự kiện nào?
Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy: Năm 2015 này, chúng ta đón chào nhiều sự kiện nổi bật trải rộng trên khắp các lĩnh vực như kinh tế, đối ngoại, chính trị, an ninh,... Trên quan điểm chỉ đạo của một địa phương, tôi cho rằng trong công tác tuyên truyền của chúng ta phải có trọng tâm, trọng điểm gắn liền với tình hình phát triển của địa phương mình. Vì vậy nếu được chọn tôi sẽ chọn cả các nội dung trên, thể hiện sắc thái sinh động trong quá trình phát triển của tỉnh nhà. Tuy nhiên cần xác định tuyên truyền về Đại hội Đảng bộ các cấp là chủ đề trọng tâm của các cơ quan truyền thông trực thuộc tỉnh năm nay.
Đây là mốc thời điểm hết sức quan trọng, khép lại một chặng đường 5 năm với những đường hướng phát triển cụ thể. Một mặt, chúng ta nhìn nhận lại kết quả thực hiện các đường lối đó, đánh giá hiệu quả và tính thực tiễn. Qua đó chỉ ra những điểm được và chưa được, lấy ý kiến phản hồi từ cơ sở về các bất cập, vấn đề, nhu cầu phát sinh. Mặt khác, cùng với nhận định về bối cảnh hiện nay và xu hướng phát triển trong thời gian tới, đưa ra những đường lối mới cho một chặng đường sắp mở ra. Có thể nói, đây là thời khắc chuyển giao hết sức quan trọng, cần phải giữ vững trật tự an ninh, ổn định chính trị để thực hiện bước chuyển một cách đồng bộ, hiệu quả nhất.
Nắm bắt được ý nghĩa, nhiệm vụ của Đại hội Đảng các cấp, Báo Nghệ An đã triển khai tuyên truyền một cách có kế hoạch và gây hiệu ứng tốt trong độc giả. Cách thức tuyên truyền tổ chức theo ngành dọc (đối với các đảng bộ sở, ngành) và theo đơn vị cơ sở (đối với các đảng bộ huyện, thành, thị) cho phép người đọc có cái nhìn vừa bao quát lại vừa cụ thể. Đặc biệt, tuyên truyền có trọng tâm, nêu được nét đặc trưng của từng đảng bộ thông qua những thành quả đạt được trong nhiệm kỳ vừa qua đã thực sự tạo dựng được cho mỗi đơn vị một “Dấu ấn nhiệm kỳ” đậm nét, có màu sắc riêng.
Đến nay, Đại hội Đảng bộ cấp cơ sở tại 21 huyện, thành, thị và các sở, ngành, đơn vị sự nghiệp đã diễn ra tốt đẹp niềm tin trong tình hình chính trị ổn định, trong cán bộ, đảng viên, nhân dân tăng lên, đảm bảo trật tự an ninh. Trong kết quả đáng khích lệ này, có phần đóng góp rất lớn của các cơ quan truyền thông nói chung và Báo Nghệ An nói riêng. Có thể nói, truyền thông chính thống là cánh tay nối dài đắc lực của Đảng và Nhà nước để đưa chủ trương, đường lối đến với các cấp cơ sở một cách sâu và rộng. Phát huy những thành quả đã đạt được, hướng tới Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An và sau đó là Đại hội Đảng toàn quốc, nhiệm vụ tuyên truyền, đồng hành cùng Đại hội Đảng các cấp của truyền thông nói chung và Báo Nghệ An nói riêng vẫn còn nhiều.
Với trách nhiệm của một tờ báo đảng địa phương, tuyên truyền về xây dựng Đảng luôn phải là nhiệm vụ chính trị hàng đầu của Báo Nghệ An. Trên phông nền, bối cảnh đó, những sự kiện như Đại hội Đảng bộ các cấp là những dấu ấn, những cột mốc nổi bật được chú ý nhiều hơn, nhưng phải xác định rằng, tuyên truyền về xây dựng Đảng là nội dung thường trực, là “thương hiệu” của tờ báo. Tuyên truyền về xây dựng Đảng không chỉ gói gọn trong việc truyền đạt lại nội dung của các chủ trương, đường lối lãnh đạo mà phải có tính phản hồi từ cơ sở và thực tiễn. Phải thể hiện, chứng minh được tính thực tiễn, khả thi hiệu quả của chủ trương, đường lối và sự lãnh đạo của Đảng và ngược lại, phải chỉ ra được chủ trương, lý luận của Đảng và Nhà nước trong những mô hình thực hiện ở cơ sở. Có như vậy thì công tác tuyên truyền mới đến, thấm được nhân dân, đến cơ sở và thực sự tạo động lực, hiệu quả tối ưu của truyền thông.
Phóng viên: Có thể nói chúng ta đang sống trong một xã hội mà tốc độ và “nồng độ” thông tin ngày một tăng. Từ đó đặt ra nhiều thách thức cho báo chí nói chung và báo đảng, trong đó có Báo Nghệ An nói riêng. Xin đồng chí Bí thư cho biết một số định hướng, chỉ đạo để phát triển Báo Nghệ An trong thời gian tới, giữ vững vị trí là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ tỉnh nhà và có những đóng góp tích cực hơn nữa cho công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá?
Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy: Bối cảnh phát triển hiện nay đã làm xuất hiện hai “tiêu chí” có phần mới mẻ đối với lĩnh vực truyền thông, đó là “tốc độ” và “nồng độ”. Nói về tốc độ, hẳn ta sẽ nghĩ ngay đến truyền thông đa phương tiện với sự hỗ trợ của mạng internet. Đó là một bước tiến vượt bậc của truyền thông và phải thừa nhận rằng, kể từ đây, có sự tái cơ cấu lại cấu trúc của mạng lưới truyền thông. Báo chí truyền thống vẫn tồn tại nhưng song song với nó là sự trỗi dậy mạnh mẽ của báo mạng, của tivi, của mạng xã hội,... Tóm lại, sự phát triển của công nghệ tạo điều kiện tối đa cho con người trao đổi thông tin nhanh nhất có thể.
Tôi nghĩ rằng đó là một xu hướng tất yếu của xã hội. Tốc độ không chỉ được đặt ra như một tiêu chí trong lĩnh vực truyền thông mà trong rất nhiều lĩnh vực khác. Báo đảng và các kênh thông tin chính thống khác phải nhanh chóng bắt kịp xu thế này, hoà mình vào dòng chảy của thời đại để duy trì được vị trí, vai trò của mình. Báo Nghệ An cũng đã kịp thời xây dựng trang mạng điện tử, cập nhật thông tin thường xuyên và thể hiện được những lợi thế nhất định. Ví dụ như chuyên mục media với các đoạn video clip về các nội dung, vấn đề chính trị - văn hoá - xã hội mà độc giả quan tâm; hoặc cách thức đưa tin theo dòng sự kiện đảm bảo được tính thời sự của vấn đề;... Được biết hiện nay báo Nghệ An điện tử đã tạo dựng được hình ảnh rất có uy tín; một lượng bạn đọc trong và ngoài nước thường xuyên ổn định và ngày càng tăng, với hàng chục nghìn lượt truy cập mỗi ngày, được đánh giá là một trong những tờ báo đảng có hoạt động phong phú, hấp dẫn, thông tin nhanh, rộng, quan điểm mạch lạc, rõ ràng, tính định hướng dư luận cao, tích cực và mạnh mẽ trên mạng internet. Đó là những kết quả đáng ghi nhận và khích lệ đối với một tờ báo đảng địa phương, cần phải tiếp tục nỗ lực phát huy.
Còn về “nồng độ” thông tin dày đặc, đó là hệ luỵ tất yếu của quá trình hội nhập, không chỉ riêng Việt Nam mà rất nhiều quốc gia khác trên thế giới cũng đứng trước hiện tượng “bão” thông tin. Trước hết, phải thừa nhận rằng đây là một thách thức đối với truyền thông chính thống. Để dễ hình dung, hiện nay Việt Nam có hơn 300 kênh phát thanh và truyền hình, hơn 800 tờ báo, tạp chí. Chưa kể, với mạng internet, độc giả còn có thể tiếp cận với các kênh thông tin nước ngoài, dẫn đến khả năng bão hoà thông tin, thậm chí là “nhiễu” thông tin, bởi không phải luồng thông tin nào cũng có tính xác thực được công nhận. Tuy nhiên, chính thách thức này cũng mở ra một vận hội mới cho báo đảng khẳng định vai trò “nhạc trưởng” truyền thông của mình. Thông tin trong báo đảng tính xác thực, hữu ích, dự báo cao, hòa nhập vào dòng chảy của cuộc sống, do đó được đông đảo bạn đọc đón nhận.
Mới đây, đã có những cơ quan truyền thông bị Bộ Thông tin và Truyền thông xử phạt vì những sai phạm trong cách thức, nội dung tin bài. Điều đó cho thấy chính sách quản lý đối với truyền thông đang có những thay đổi nhất định để cải thiện môi trường truyền thông nước nhà theo xu hướng hiện đại, văn minh và lành mạnh hơn. Đó là cơ hội để truyền thông nói chung, báo chí và báo chí cách mạng nói riêng phát triển tốt hơn, bài bản hơn trong một hành lang pháp lý phù hợp.
Báo Nghệ An cũng không nằm ngoài quy luật phát triển chung đó, đang đứng trước “vòng xoáy” thông tin của xã hội, của thế giới và phải hoà mình vào trong đó để không bị tụt hậu lại phía sau; nhưng đồng thời, không để cuốn theo một cách bị động mà phải giữ vững lập trường, quan điểm, làm chủ tốc độ và nồng độ thông tin phù hợp với tôn chỉ, mục đích, nhiệm vụ chính trị của mình. Nếu lấy một ví dụ cụ thể, tôi nghĩ rằng trong thời điểm này, vấn đề Biển Đông đang hết sức được quan tâm, không chỉ với độc giả Việt Nam mà còn với độc giả nước ngoài. Hoà chung cùng công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo của hệ thống truyền thông cả nước, chúng ta đã tạo được những điểm nhấn rất riêng, hài hoà trong tổng thể chủ trương, đường lối lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, được độc giả đón nhận tích cực (Chuyên đề “Ngư dân Nghệ An vươn khơi bám biển”, tháng 5/2015). Tôi cho rằng đó là một thành quả rất đáng tự hào và khích lệ.
Có nghĩa là, trên cơ sở, nền tảng chủ trương, định hướng tuyên truyền của Đảng và Nhà nước, cần phải chủ động, sáng tạo để có lối đi mới, không sáo mòn, không lý thuyết suông mà phải gắn liền với thực tiễn, đặc biệt là thực tiễn ở chính địa phương mình. Có như vậy thì mới thu hút được sự quan tâm và nhận được sự đồng tình của bạn đọc. Bởi cần phải nhận thức rõ một điều rằng: Báo chí ra đời từ nhu cầu thông tin của người đọc, nhưng ngược lại, phải có sự đón nhận và phản hồi của độc giả thì mới duy trì được sự tồn tại của báo chí. Nghĩa là sự hấp dẫn của tờ báo làm cho độc giả tự nguyện tìm đến thông tin, đón nhận nhiệt thành. Những thông tin đó thật sự có ích cho độc giả phục vụ cuộc sống hôm nay và chỉ ra con đường cho ngày mai tươi sáng.
Phóng viên:Cảm ơn đồng chí Bí thư Tỉnh ủy về cuộc trò chuyện!
Thục Anh (Thực hiện)