(Baonghean.vn) - Lợi ích to lớn của kỹ thuật cao trong y tế là điều không phải bàn cãi. Tuy nhiên, ở nhiều bệnh viện (BV) hiện nay, việc sử dụng, ứng dụng đang bị... lạm dụng bởi thầy thuốc và cả chính bệnh nhân trong điều trị, chẩn đoán. Bên cạnh đó cũng có một số bất cập khi các cơ sở y tế cùng "chạy đua" hiện đại hóa thiết bị trong khi chưa chuẩn bị nhiều mặt để phát huy hiệu quả đích thực của thiết bị.
-->Bài 1: "Chìa khóa" phát triển của các cơ sở y tế
Bà Nguyễn Thị Hạnh, trú tại phường Quán Bàu (T.P Vinh) kể cho chúng tôi nghe về lần mới đây bà bị ngộ độc thức ăn và được con đưa vào cấp cứu tại một BV tư nhân trên địa bàn thành phố. Thay bằng hỏi han kỹ người nhà và bệnh nhân để tìm hiểu nguyên nhân, khi thấy bà có biểu hiện nôn, choáng, lập tức các bác sỹ chỉ định bà đi làm một loạt các xét nghiệm đắt tiền và... chụp C.T sọ não. Chắc hẳn đó không phải là trường hợp cá biệt, vì qua phản ánh của khá nhiều người dân, việc các BV, đặc biệt ở các BV tư nhân, việc phải làm một loạt các xét nghiệm, chụp chiếu là việc cũng... thường quy đối với tất cả các loại bệnh. Ho, khan giọng (do đi mưa cảm lạnh) cũng được... nội soi họng, cứ có biểu hiện nôn là... chụp C.T sọ não, đau dạ dày cũng được đi... điện tim, điện não đồ, đau bụng là... siêu âm, thậm chí là... mổ. 
Bệnh nhân được chỉ định làm xét nghiệm, chiếu, chụp... đểtìm bệnh
Đ
Việc lạm dụng này có nhiều nguyên nhân, mà trước hết là về kinh tế. Các BV, phần lớn là BV tư nhân, cần thu hồi nhanh các khoản đầu tư vào máy móc, thiết bị. Bên cạnh những mặt ích lợi do kỹ thuật cao mang lại, thì một trong những bất cập của nó chính là giá thành cho việc sử dụng là quá cao do máy móc hiện đại thường sản xuất với số lượng ít, quá trình nghiên cứu, thực nghiệm cho đến khi được áp dụng trên con người là rất dài; nhiều cơ sở mua máy móc với phương thức trả chậm, chịu lãi suất ngân hàng, đôi khi giá máy bị đội qua tầng lớp trung gian; chi phí để đào tạo đội ngũ thầy thuốc, chuyên gia sử dụng máy móc cũng khá cao...
Đây thực sự là gánh nặng đối với người bệnh và gia đình họ. Không chỉ có gánh nặng về kinh tế, việc lạm dụng các kỹ thật cao cũng có thể gây ra hậu quả khôn lường, ảnh hưởng tới sức khỏe, thậm chí tính mạng người bệnh. Có người bệnh chọn phương pháp mổ nội soi để rút ngắn thời gian trị bệnh, tính an toàn và thẩm mỹ cao, nhưng do bác sỹ tay nghề non cách đã dẫn đến thủng, rách các bộ phận khác trong cơ thể...
Bên cạnh đó, có thể nhận thấy rõ, khuynh hướng chạy đua kỹ thuật giữa các BV, các cơ sở y tế, đặc biệt ở khối y tế tư nhân. Có thể thấy, trong con số trang thiết bị y tế hiện đại hiện có trên địa bàn tỉnh thì số thiết bị ở các cơ sở y tế tư nhân chiếm tỷ lệ khá cao. Trong 12 máy C.T thì các BV tư có tới 5 máy (riêng BV 115 có tới 2 máy), trong 5 máy cộng hưởng từ thì BV tư có tới 4 máy, trong 20 máy siêu âm 4D thì BV tư có 9 máy (BV Cửa Đông chiếm 3 máy), 28 máy xét nghiệm sinh hóa hiện đại thì B.V tư có 10 máy...
Nhiều BV xem kỹ thuật cao là "niềm tự hào" mà chưa chú ý đến việc phát huy hiệu quả thực sự: Phương tiện máy móc chưa chạy hết công suất, trình độ cán bộ chưa đủ đáp ứng với phương tiện. Chính vì thế, việc có máy móc thiết bị cao nhưng thầy thuốc chẩn đoán sai, điều trị sai vẫn xảy ra. Có những BV mua máy về "đắp chiếu", vì cũng hiếm khi cần dùng và nếu có dùng thì lại phải gọi bác sỹ nơi khác đến làm hộ. Một số BV tư nhân trên địa bàn đã thuê các chuyên gia đầu ngành về triển khai một ca phẫu thuật khó để gây dựng thương hiệu. Có phương tiện, có nhân lực, song do phòng mổ chưa đảm bảo vô khuẩn nên bệnh nhân bị biến chứng sau mổ (do nhiễm trùng).
Nguyên nhân kế tiếp phải kể đến là áp lực của người thầy thuốc với công việc và trước dư luận là rất lớn. Sự quá tải ở các BV, chi phí trả cho một lần khám bệnh thấp khiến thầy thuốc mệt mỏi và... nản. Điều này dễ gây ra việc "phó thác" cho máy móc chẩn đoán thay vì phải suy nghĩ trăn trở, cân nhắc trước tình trạng mỗi bệnh nhân.
Không chỉ có thầy thuốc, mà ngay cả bệnh nhân cũng đang hình thành một thói quen... sính kỹ thuật cao. Rất nhiều người ngộ nhận về các phương pháp chẩn đoán và điều trị mới và đôi khi yêu cầu bác sỹ phải chỉ định cho mình ngay cả khi họ mắc các bệnh thông thường. Không ít người cho rằng, chỉ cần một phương pháp chẩn đoán (siêu âm, công hưởng từ...) là tìm ra mọi thứ bệnh, hay nghĩ rằng chỉ cần một phương pháp điều trị là khỏi mọi thứ bệnh. Chính vì những ngộ nhận ấy mà đôi khi bệnh nhân cũng gây thêm áp lực với thầy thuốc trong kê đơn, chẩn đoán, điều trị. Thêm vào đó, Bộ Y tế cũng chưa có những quy chuẩn về xét nghiệm, chiếu chụp nên ranh giới giữa lạm dụng và không lạm dụng cũng rất mong manh.
Việc lạm dụng kỹ thuật cao cũng đặt ra vấn đề về lương tâm, đạo đức của người thầy thuốc. Có thể thấy một thực tế là hàng ngày, các BV vẫn diễn ra cảnh người bệnh chạy vạy khắp nơi để có tiền làm xét nghiệm, để khi kết luận cũng chỉ là... bệnh thông thường.