(Baonghean) - Quán triệt chủ trương của Bộ Chính trị, các Nghị quyết của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy TƯ) về việc quân đội tham gia lao động sản xuất làm kinh tế, phát huy vai trò nòng cốt trong tham gia xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội…, từ năm 2000 đến năm 2010, Quân khu 4 đã xây dựng 4 khu Kinh tế - Quốc phòng trên địa bàn phía Tây các tỉnh Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Thanh Hóa, Nghệ An với tổng dự toán được duyệt là hơn 546 tỷ đồng.
Trong đó, vốn đầu tư cho khu Kinh tế - Quốc phòng giai đoạn từ 2000 – 2010 là 184,544 tỷ đồng, đạt 33,8% tổng dự toán. Giá trị thực hiện trong 10 năm là 312,534 tỷ đồng.
Các khu Kinh tế - Quốc phòng, đã và đang xây dựng 66 hạng mục công trình (không tính nội dung hỗ trợ, ổn định dân cư, trồng rừng), đã hoàn thành, bàn giao cho các Đoàn Kinh tế - Quốc phòng và địa phương 57 hạng mục. Sau khi bàn giao cho địa phương, các công trình đã được đầu tư nâng cấp tiếp làm tăng thêm hiệu quả các dự án, tạo nên bộ mặt mới về cơ sở hạ tầng, giao thông phát triển, thúc đẩy thông thương trong các khu vực biên giới và các làng, bản của đồng bào dân tộc thiểu số. Doanh trại các Đoàn Kinh tế - Quốc phòng được xây dựng khang trang tạo điều kiện thuận lợi cho bộ đội ổn định nơi ăn ở, yên tâm công tác, gắn bó với đơn vị.
Các Khu Kinh tế - Quốc phòng đã giúp nhân dân khai hoang, cải tạo đồng ruộng, xây dựng ruộng lúa nước, xây dựng đồng cỏ phục vụ chăn nuôi đại gia súc, tổ chức khuyến nông, khuyến lâm,… Các Đoàn Kinh tế - Quốc phòng đã có nhiều sáng tạo trong việc triển khai các biện pháp hỗ trợ giúp dân thoát đói, giảm nghèo có hiệu quả. Với số vốn lồng ghép không nhiều nhưng các Đoàn Kinh tế - Quốc phòng đã hỗ trợ cho 1.100 hộ đồng bào dân tộc phát triển sản xuất, xây dựng các mô hình trồng ngô lai, chè Shan tuyết, trồng và chế biến dong riềng, hỗ trợ giống lợn, bò sinh sản… Nhiều mô hình như sản xuất 199 ha cây lương thực; 48 ha cây ăn quả; 1985 con gia súc; 02 cơ sở chế biến nông sản sau thu hoạch với diện tích 850 m2, phát huy tốt hiệu quả.
Chương trình khuyến nông, khuyến lâm mới được triển khai từ năm 2003, với số vốn chỉ có 4,7 tỷ nhưng đã hỗ trợ rất tốt cho dân. Đến hết năm 2010, dự án này đã xây dựng được 19 ha mô hình trồng cây nông nghiệp, 36 ha mô hình trồng cây ăn quả. Các chương trình xóa đói, giảm nghèo, khuyến nông, khuyến lâm bước đầu đã thay đổi tập quán canh tác, sinh hoạt của nhân dân; chuyển từ nuôi lợn thả rông sang nuôi lợn cao sản; đưa trâu, bò ra khỏi gầm nhà sàn; trồng lúa nước, trồng các giống cây ăn quả, cây lương thực cao sản,… sản xuất nông nghiệp của đồng bào từ tự cung, tự cấp đến nay đã chuyển dần sang sản xuất hàng hóa.
Các dự án của chương trình khi thực hiện đã được sự ủng hộ nhiệt tình của các cấp, các ngành của địa phương như Chi cục Định canh định cư các tỉnh, UBND các tỉnh, UBND các huyện, các xã. Không chỉ người dân được tiếp thu những kiến thức, kỹ thuật mới để áp dụng vào sản xuất nông, lâm nghiệp mà các dự án, chương trình tại các Khu Kinh tế - Quốc phòng còn tạo công ăn việc làm cho bà con. Những kết quả bước đầu nêu trên đã góp phần giảm các hộ nghèo hàng năm xuống từ 4-5%.
Chương trình hỗ trợ, ổn định dân cư tại các xã biên giới trong các Khu Kinh tế - Quốc phòng được triển khai, thực hiện có hiệu quả. Đã hỗ trợ, ổn định được 2.333 hộ, chủ yếu là dân các xã biên giới, xây dựng được hàng chục cụm làng, bản, tạo nên vành đai Quốc phòng – An ninh dọc trên các tuyến biên giới. Hình thành các thị tứ đông đúc và trù phú như thị tứ Hướng Phùng của Khe Sanh (Quảng Trị); thị tứ trung tâm xã Tén Tằn của Mường Lát (Thanh Hóa).
Các Khu Kinh tế - Quốc phòng đã trồng mới 3.349 ha rừng; chăm sóc 10.588 ha rừng; khoanh nuôi 11.535 ha; bảo vệ 71.746 ha rừng. Đến nay, rừng đã và đang phát huy tốt chức năng phòng hộ đầu nguồn, hạn chế xói mòn, rửa trôi đất, nâng tốt độ che phủ rừng vùng Dự án; cải thiện môi trường, bảo tồn hệ sinh thái rừng; giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động tại các địa phương, tăng thêm nguồn thu cho các gia đình, tạo thói quen cho đồng bào các dân tộc thiểu số phát triển kinh tế rừng, góp phần ổn định dân cư, ổn định địa bàn.
Các đoàn Kinh tế - Quốc phòng còn làm tốt công tác vận động quần chúng, đưa văn hóa, y tế về thôn bản, xây dựng chính quyền cơ sở, xây dựng thế trận Quốc phòng – An ninh. Tổ chức tuyên truyền cho nhân dân được 6.689 buổi cho gần 10.000 lượt người nghe về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chính sách dân tộc, tôn giáo, mục tiêu các dự án Kinh tế - Quốc phòng, … Cùng với việc làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, các Đoàn Kinh tế - Quốc phòng đã phối hợp cùng cấp ủy, chính quyền các đoàn thể địa phương thực hiện tốt cuộc vận động: “Toàn dân đoàn kết, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, xây dựng thôn bản trở thành đơn vị văn hóa”. Thực hiện tốt việc sắp xếp, bố trí lại dân cư, xây dựng các làng, bản dọc tuyến biên giới, phòng chống có hiệu quả các hoạt động xâm cư, xâm canh, vượt biên trái phép, góp phần giữ vững ổn định tình hình an ninh biên giới.
Nhờ vậy, tại địa bàn các Khu Kinh tế - Quốc phòng, thế trận Quốc phòng – An ninh được thay đổi căn bản. Từ chỗ là các điểm nóng về tệ nạn xã hội, hủ tục lạc hậu, nay đã trở thành các điểm sáng về kinh tế, văn hóa – xã hội và Quốc phòng – An ninh; thực sự là chỗ dựa tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân trên vùng “phên dậu” của Tổ quốc.