Quyết định trên được UBND tỉnh đưa ra sau khi nhận được báo cáo và kiến nghị của Sở Tài nguyên và Môi trường về kết quả kiểm tra việc chấp hành pháp luật về hoạt động khoáng sản trên địa bàn các huyện Thanh Chương, Nam Đàn, Hưng Nguyên và TP Vinh.
Trước đó vào tháng 12/2017 và tháng 1/2018, tổ công tác liên ngành của tỉnh do Sở Tài nguyên và Môi trường thành lập đã kiểm tra 44 bến thủy nội địa kinh doanh tập kết cát, sỏi tại các địa phương: Thanh Chương, Nam Đàn, Hưng Nguyên và TP Vinh.
Qua kiểm tra tổ công tác phát hiện, chỉ có 9 bến có giấy phép hoạt động bến thủy nội địa. Trong đó, có 1 bến do UBND xã cho thuê đất trái thẩm quyền; 4 bến không có thủ tục môi trường theo quy định; 3 bến kinh doanh cát, sỏi không có nguồn gốc.
Đối với 35 bến thủy nội địa kinh doanh cát, sỏi không có giấy phép hoạt động thì mới chỉ có 24 bến được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư, chưa có hợp đồng thuê đất. Tất cả 35 bến này đã được đoàn liên ngành của UBND tỉnh đình chỉ, niêm phong hoạt động từ tháng 11/2015 nhưng nay vẫn hoạt động bình thường. Tổ công tác cũng phát hiện 31/35 bến kinh doanh cát, sỏi không rõ nguồn gốc, có 3 bến không thực hiện nộp ngân sách.
Tổ công tác kết luận, tình trạng bến không có giấy phép bến thủy nội địa, hoặc có nhưng đã bị thu hồi nhưng tiếp tục tái hoạt động là vi phạm các quy định về hoạt động bến thủy nội địa. Một số bến nhập cát không rõ nguồn gốc là nguyên nhân dẫn tới tình trạng khai thác trái phép còn tiếp diễn.
Sau khi có báo cáo của tổ công tác, ngày 11/4/2018, UBND tỉnh có Công văn số 2302 về việc xử lý kết quả kiểm tra việc chấp hành pháp luật về hoạt động khoáng sản tại các huyện Thanh Chương, Nam Đàn, Hưng Nguyên, TP Vinh.
Trong đó, UBND tỉnh giao UBND huyện Thanh Chương, Nam Đàn, Hưng Nguyên hoàn thiện hồ sơ vụ việc vi phạm hành chính và ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với cá nhân, tổ chức thực hiện “hành vi đưa bến thủy nội địa vào hoạt động mà không có giấy phép hoạt động bến thủy nội địa của cơ quan nhà nước có thẩm quyền”; lập biên bản đình chỉ hoạt động, giao trách nhiệm cho các tổ chức, cá nhân là chủ 35 bến cát trên phải chấm dứt hoạt động.
Đối với hành vi để bến kinh doanh cát, sỏi đi vào hoạt động, tái hoạt động sau khi đã bị đình chỉ, niêm phong, chưa được cấp giấy phép hoạt động thì UBND tỉnh đề nghị 3 huyện trên tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của Chủ tịch UBND các xã, thị trấn liên quan. Lãnh đạo các xã này đã vi phạm Chỉ thị số 04/CT - UBND tỉnh ngày 27/3/2017 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc tăng cường công tác quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Đối với 3 bến thủy nội địa không nộp ngân sách, UBND tỉnh giao Cục Thuế tỉnh chỉ đạo Chi Cục Thuế các huyện Thanh Chương, Nam Đàn, Hưng Nguyên truy thu thuế. Đồng thời giao Sở Công thương phối hợp với các huyện rà soát, xử lý vi phạm hoạt động kinh doanh cát, sỏi không có nguồn gốc để chống thất thu thuế.
Nhằm ngăn chặn tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép, UBND tỉnh yêu cầu các ngành, các địa phương tăng cường công tác quản lý, phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép.
“Địa phương nào để xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép trong thời gian dài hoặc tái diễn thì Chủ tịch UBND cấp huyện phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh và Chủ tịch UBND cấp xã phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước Chủ tịch UBND cấp huyện”, công văn của UBND tỉnh khẳng định.