Như Báo Nghệ An điện tử đã thông tin tại bài viết “Từ mùi hôi hạ du, Thủy điện Bản Vẽ phát hiện bãi rác nổi khổng lồ ở thượng nguồn Nậm Nơn”, ngày 16/1/2020, Công ty Thủy điện Bản Vẽ và UBND huyện Tương Dương đã phối hợp tổ chức kiểm tra vùng lòng hồ Thủy điện Bản Vẽ. Qua đó, xác định vùng lòng hồ có nhiều rác trôi nổi. Thành phần chủ yếu là thân cây gỗ tạp, tre, nứa và rác thải sinh hoạt.
Ngày 11/2/2020, Công ty Thủy điện Bản Vẽ có Văn bản số 55/TĐBV-KTAT về việc xử lý rác trôi nổi trong lòng hồ Thủy điện Bản Vẽ gửi UBND tỉnh. Tại văn bản này, Công ty Thủy điện Bản Vẽ xác định “trong lòng hồ có khá nhiều rác trôi nổi, thành phần chủ yếu là thân cây gỗ tạp và tre, nứa”.
Về vị trí của bãi rác trong lòng hồ, tập trung chủ yếu ở địa bàn bản Hoa Lý, xã Mỹ Lý (Kỳ Sơn), cách đập Thủy điện Bản Vẽ khoảng 60 km. Bãi rác rộng hết bề ngang lòng hồ, kéo dài từ vị trí cầu Nậm Nơn đến hết bản Hòa Lý, với chiều dài khoảng 1 km. Về nguyên nhân gây ra rác, nhận định ban đầu là do trận lũ lớn dịp tháng 8/2019 cuốn từ thượng nguồn về.
Công ty Thủy điện Bản Vẽ cũng có đánh giá sơ bộ về khối lượng rác ở khu vực đuôi hồ, tại khu vực bản Hòa Lý, ước tính khoảng 11.400m3 (chưa tính rác trôi nổi trong lòng hồ và ở các bờ hồ). Vì tình trạng rác tập trung trên lòng hồ ảnh hưởng đến giao thông đường thủy, đồng thời gây ảnh hưởng đến môi trường nên tại Văn bản này, Công ty Thủy điện Bản Vẽ đánh giá “việc thu gom, xử lý rác trôi nổi trong lòng hồ là rất cần thiết”.
Tuy nhiên, do chưa có cơ sở pháp lý cho việc thu dọn rác trong lòng hồ, Công ty Thủy điện Bản Vẽ đề nghị UBND tỉnh chủ trì tổ chức cuộc họp với các sở, ngành để làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan.
Liên quan đến tình trạng rác trên lòng hồ Thủy điện Bản Vẽ, vào ngày 10/2/2020, Sở TN&MT đã có Văn bản số 521/STNMT-BVMT báo cáo chi tiết đến UBND tỉnh; đồng thời, qua sự việc này đề xuất hướng xử lý chung cho tất cả các chủ sở hữu đập, hồ chứa thủy điện.
Ngày 20/2/2020, UBND tỉnh có Văn bản số 854/UBND-CN về việc thu dọn rác lòng hồ thủy điện gửi Sở TN&MT, các huyện có công trình nhà máy thủy điện, và các chủ sở hữu hồ, đập thủy điện. Tại đây, ý kiến của UBND tỉnh là:
Chủ sở hữu các hồ, đập thủy điện có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với chính quyền địa phương tiến hành vệ sinh, thu dọn rác trôi nổi trong toàn bộ khu vực lòng hồ của nhà máy; xử lý rác trôi nổi, lâm sản sau thu dọn đảm bảo theo quy định của pháp luật. Chấp hành nghiêm các yêu cầu trong báo cáo ĐTM/Đền án BVMT đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và pháp luật về bảo vệ môi trường liên quan.
Với chính quyền các địa phương có nhà máy thủy điện trên địa bàn, UBND tỉnh chỉ đạo: Phối hợp với các chủ sở hữu hồ, đập thủy điện trong quá trình thực hiện vệ sinh, thu dọn rác trong khu vực lòng hồ của địa phương mình; giám sát việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường của chủ sở hữu các hồ, đập thủy điện; tăng cường các hoạt động phòng ngừa và kiểm soát các nguồn thải vào nguồn nước trên địa bàn quản lý để kịp thời phát hiện, xử lý các hiện tượng bất thường…
Theo đại diện lãnh đạo Công ty Thủy điện Bản Vẽ, Văn bản số 854/UBND-CN của UBND tỉnh Nghệ An là cơ sở để công ty có sự phối hợp chặt chẽ với chính quyền các địa phương, nơi Nhà máy Thủy điện Bản Vẽ đứng chân xử lý tình trạng rác lưu cữu trong lòng hồ. Vị đại diện cũng cho biết, thời gian tới đây, Công ty Thủy điện Bản Vẽ sẽ tổ chức khảo sát lại vùng lòng hồ để đánh giá chính xác hơn khối lượng rác đã báo cáo lên cấp trên; đồng thời, sẽ đề nghị UBND huyện Tương Dương tổ chức buổi làm việc bàn phương án thu dọn rác lòng hồ Bản Vẽ.