Hơn 60 năm kể từ khi cuộc chiến tranh liên Triều kết thúc, Triều Tiên vẫn là một trong những vấn đề gây căng thẳng trong quan hệ song phương giữa Mỹ và Trung Quốc dù nhiều thế hệ lãnh đạo đã thay nhau lên nắm quyền tại hai quốc gia này.
Cả Mỹ, Trung Quốc và hầu hết các quốc gia khác trên thế giới đều nhất trí rằng không nên có sự hiện diện của vũ khí hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên. Tuy nhiên, Mỹ và Trung Quốc, với xuất phát điểm lần lượt là “kẻ thù” lớn nhất và đồng minh mạnh nhất của Triều Tiên, lại theo đuổi những cách tiếp cận khác nhau rõ rệt trong vấn đề này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần tuyên bố Trung Quốc có thể “dễ dàng” ngăn Triều Tiên phát triển chương trình vũ khí gây tranh cãi nếu Bắc Kinh sử dụng tầm ảnh hưởng của nước này đối với Triều Tiên trên cơ sở là đối tác thương mại lớn nhất. Tuy nhiên, Trung Quốc đã nhanh chóng phản bác lập luận này, cho rằng chính Mỹ và Triều Tiên mới là 2 nước cần giải quyết những bất đồng của riêng họ, chứ không phải Bắc Kinh.
Những gì Mỹ kỳ vọng là nỗ lực toàn diện của Trung Quốc nhằm buộc Triều Tiên phải từ bỏ tham vọng hạt nhân và “phục tùng” Washington, trong khi điều Bắc Kinh mong muốn lại là sự thỏa hiệp chung giữa các bên để xoa dịu căng thẳng và đưa Bình Nhưỡng tới bàn đàm phán.
Theo đó, Trung Quốc kêu gọi Mỹ và Hàn Quốc dừng các cuộc tập trận quân sự khiêu khích Triều Tiên để đổi lấy việc Bình Nhưỡng dừng các vụ thử hạt nhân và tên lửa. Tuy nhiên, Mỹ không tin sự thỏa hiệp này sẽ khiến Triều Tiên nhượng bộ vì chính quyền nhà lãnh đạo Kim Jong-un từng nhiều lần không tuân thủ các cam kết trước đây.
Vấn đề nan giải
Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc tuần trước đã thông qua nghị quyết mạnh tay nhất từ trước đến nay nhằm vào Triều Tiên để răn đe Bình Nhưỡng sau vụ thử hạt nhân lần thứ 6. Mặc dù Trung Quốc đã đồng ý thông qua nghị quyết này, song để nhận được lá phiếu cuối cùng từ Bắc Kinh, Mỹ đã phải điều chỉnh dự thảo nghị quyết ban đầu theo hướng hài hòa lợi ích của tất cả các bên.
Nhiều nhà phân tích cho rằng lệnh trừng phạt mới nhất của Liên Hợp Quốc sẽ không đủ mạnh để gây sức ép với Triều Tiên vì vẫn chưa cấm vận dầu mỏ hoàn toàn đối với Bình Nhưỡng, cũng như phong tỏa tài sản của nhà lãnh đạo Kim Jong-un.
Ngoài ra, một câu hỏi lớn hơn được đặt ra hiện nay là liệu Trung Quốc có nghiêm túc thực thi nghị quyết trừng phạt Triều Tiên hay không. Sự hoài nghi về độ trung thực của Bắc Kinh trong việc thực thi nghị quyết đã được chính quyền của Tổng thống Trump lường trước. Nhà lãnh đạo Mỹ cảnh báo sẽ trừng phạt bất kỳ công dân hoặc tổ chức Trung Quốc vi phạm nghị quyết của Hội đồng Bản an.
Không chỉ liên tiếp tiến hành các vụ thử tên lửa, Triều Tiên còn tuyên bố đã tiến rất gần tới mục tiêu chế tạo tên lửa gắn đầu đạn hạt nhân có khả năng bắn tới Mỹ. Tổng thống Trump từng tuyên bố sẽ chặn đứng mục tiêu này của Triều Tiên bằng mọi cách.
Trong khi đó, Trung Quốc không bao giờ muốn mất đi Triều Tiên - một trong những đồng minh ít ỏi của nước này, đồng thời là vùng đệm để Bắc Kinh đối phó với các kế hoạch mở rộng ảnh hưởng của Mỹ hòng kiềm chế Trung Quốc tại châu Á.
Theo nhà phân tích Cary Huang, thế giới sẽ tiếp tục phải sống với mối đe dọa từ chương trình hạt nhân của Triều Tiên một khi hai nước lớn như Mỹ và Trung Quốc không tìm được tiếng nói chung trong vấn đề này.
Theo Dân trí