(Baonghean) -Đó là lời hứa, sự khẳng định trách nhiệm xã hội của ông Nguyễn Văn Thành - Trưởng Ban Quản lý Dự án Thuỷ điện 2, Giám đốc Công ty CP thuỷ điện Bản Vẽ trong buổi trao đổi với Báo Nghệ An để tìm giải pháp giải quyết những vấn đề đặt ra trong loạt bài “Hậu tái định cư thuỷ điện Bản Vẽ” đăng trên Báo Nghệ An (tháng 10/2012). 

Sau loạt bài đăng trên báo Nghệ An về “Những tồn tại của hậu tái định cư Thuỷ điện Bản Vẽ: Cần làm rõ trách nhiệm, chỉ ra nguyên nhân, giải quyết triệt để” đã tạo hiệu ứng dư luận tích cực. Các sở, ban, ngành cấp tỉnh, 2 địa phương nơi đồng bào đi và đến: Tương Dương và Thanh Chương, đặc biệt là các đơn vị doanh nghiệp đã nhìn nhận rõ trách nhiệm của mình để vào cuộc quyết liệt, chung tay cùng bà con tái định cư tháo gỡ những tồn tại, khó khăn. Sau khi báo đăng, Công ty CP Intimex Nghệ An phối hợp với Báo Nghệ An có cuộc hành trình lên với bà con tái định cư Thủy điện Bản Vẽ thật sự ấm áp. Món quà tặng một số hộ bà con đặc biệt khó khăn ở xã Ngọc Lâm và Thanh Sơn (Thanh Chương) tuy không lớn nhưng thực sự ý nghĩa, đó là tấm lòng của những người làm báo, nghĩa cử trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Đối với Công ty CP Intimex nói chung và Nhà máy tinh bột sắn Intimex Thanh Chương nói riêng, các hộ dân vùng tái định cư còn là khách hàng, đối tác hợp tác với nhà máy, chính cây sắn nguyên liệu trở thành cứu cánh, nguồn thu chủ yếu của bà con từ ngày về nơi ở mới.

Để làm rõ hơn trách nhiệm của chủ đầu tư (Ban Quản lý dự án Thuỷ điện 2- ATĐ2), trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (Công ty CP Thủy điện Bản Vẽ), trong buổi làm việc với lãnh đạo, phóng viên Báo Nghệ An sáng 4/12/2012, ông Nguyễn Văn Thành - Trưởng Ban ATĐ2, Giám đốc Công ty rất thẳng thắn, trách nhiệm khi trao đổi về 3 nội dung bức thiết mà hậu tái định cư đặt ra: vấn đề đất sản xuất khai hoang chậm, thiếu; vấn đề nhà ở và các công trình hạ tầng, phúc lợi xã hội xuống cấp và việc còn buông lỏng trong quản lý sử dụng vùng lòng hồ Thủy điện Bản Vẽ. Ông Thành khẳng định: “Trách nhiệm của ATĐ2, Công ty CP Thuỷ điện Bản Vẽ sẽ đi đến cùng với người dân tái định cư… Nguyên tắc của đơn vị, dù khó khăn có thể nợ nhà thầu chứ đã là bồi thường tái định cư thì không nợ các hộ dân, không có nguồn này thì phải tìm nguồn khác”.

Để cụ thể hơn vấn đề ATĐ2 có nợ các hộ dân tái định cư hay không trong vấn đề hỗ trợ người dân di dân tái định cư? Ông Thành giải thích: Hiện nay đơn vị chưa chi trả 15 tỷ đồng/34 tỷ đồng, kinh phí hỗ trợ 232 hộ di dân tự do, không phải vì ATĐ2 không có tiền mà đã có đủ kinh phí để chi trả cho các hộ dân, vấn đề là tiền hỗ trợ các hộ dân mua đất, làm nhà, nhưng chưa đủ thủ tục theo quy định nên chưa thể chi trả. Ông Thành cũng nêu giả thiết: Nếu huyện Tương Dương cam kết đảm bảo cho người dân có đất, có cơ sở để xác định hồ sơ đất cho các hộ dân thì ATĐ2 sẽ chuyển tiền. Rút kinh nghiệm 17 hộ dân bản Noòng, đã thực hiện cam kết hỗ trợ kinh phí mua dây, thiết bị điện để người dân tự lắp đặt hệ thống điện lưới từ cột vào nhà nhưng các hộ nhận tiền hỗ trợ rồi không thực hiện, vẫn kêu là không có điện lưới?

Vấn đề đất sản xuất cho bà con vùng tái định cư, lãnh đạo ATĐ2 nhận trách nhiệm chậm trễ trong khai hoang, chậm chia đất sản xuất ruộng lúa nước cho bà con. Đến thời điểm này, nghĩa là sau 7 năm bà con về nơi ở mới, ATĐ2 mới khai hoang được 50 ha, thêm 80 ha các hộ dân tự khai hoang do ATĐ2 hỗ trợ kinh phí. Như vậy, vẫn còn thiếu trên 65 ha/kế hoạch 195 ha, chủ đầu tư cam kết đến tháng 6/2013 sẽ hoàn thành việc khai hoang ruộng lúa nước, đảm bảo tưới tiêu thuỷ lợi theo yêu cầu và chia cho bà con sản xuất. Đất sản xuất bạc màu nguyên nhân do khai hoang không đúng kỹ thuật, chưa có kinh nghiệm, ATĐ 2 sẽ hỗ trợ phân bón, cải tạo phục hoá chất đất. Lãnh đạo ATĐ2 cũng nhận rõ trách nhiệm trong những nguyên nhân dẫn đến việc 119 hộ thuộc 2 bản Chà Coong 2 và bản Kim Hồng đến bây giờ vẫn không chịu nhận đất, bởi khi tiến hành chia đất cho các hộ, ATĐ2 không lường được tập quán, thói quen tự do khai hoang sản xuất của bà con, thiếu trách nhiệm trong quản lý đất, dẫn đến việc các hộ xâm canh tự do trồng cây nguyên liệu gỗ.

Vấn đề cấp bìa đỏ cho dân, chủ đầu tư cũng đã hoàn thiện làm trích đo địa chính đối với những hộ nhận đất, đã chuyển thủ tục cho phòng tài nguyên huyện Thanh Chương. Hiện trạng công trình hạ tầng xuống cấp, hư hỏng, nguyên nhân do thiếu trách nhiệm trong xây dựng cơ chế vận hành, sử dụng giữa chủ đầu tư và địa phương. Đặc biệt đối với công trình nước sinh hoạt, ngay tại thời điểm bà con mới về nơi ở mới, khu tái định cư đã có một hệ thống nước sinh hoạt hoàn chỉnh, nhưng do không tính được chính xác hệ số dư và tiên lượng về thói quen, ý thức của người dân còn thấp nên chưa có phương án hướng dẫn sử dụng và quản lý hợp lý sau khi bàn giao công trình, do vậy công trình nhanh chóng bị hư hỏng.

Phải nói rằng, giải pháp hỗ trợ đào giếng thay thế ngay sau khi hư hỏng nguồn cấp nước sinh hoạt, chủ đầu tư cũng rất có trách nhiệm, linh hoạt trong vận dụng cơ chế của Tập đoàn để đảm bảo nhu cầu sinh hoạt, đời sống cho bà con. Đối với hạng mục nhà ở phần mái bị hư hỏng, ATĐ2 đã kiến nghị EVN hỗ trợ khắc phục sửa chữa. Trường Mầm non bản Cành Sọt không có trong quy hoạch nhưng ATĐ 2 nhận thấy điều kiện các cháu đi học xa khó khăn nên đã bổ sung quy hoạch, đến nay đã xây dựng xong phần thô, sẽ sớm đưa vào sử dụng. 

Một trong những nội dung mà ATĐ 2 nhận rõ trách nhiệm còn thiếu, đó là vẫn buông lỏng quản lý, hay nói đúng hơn là chưa tiếp cận quản lý được vùng lòng hồ. Sau khi lòng hồ tích nước, ATĐ2 nhận trách nhiệm quản lý, khai thác mặt nước vùng lòng hồ, đơn vị đã tiến hành cắm mốc, xác định ranh giới nhưng chưa có giải pháp, quy chế phối hợp với địa phương, với các lực lượng chức năng để quản lý, bảo vệ hữu hiệu. Do vậy, tình trạng tự do sử dụng luồng lạch giao thông đường thủy để khai thác nguồn lợi nuôi trồng thuỷ sản, đi lại để vào sinh sống trái phép trong vùng lòng hồ tạo nên sự tự do, lộn xộn, ảnh hưởng đến tâm lý đi và ở của bà con tái định cư. Nếu ATĐ 2 và Công ty CP Thuỷ điện Bản Vẽ tích cực, chủ động phối hợp với địa phương và các ngành chức năng thực hiện tốt trách nhiệm, quyền hạn được giao để quản lý tốt vùng lòng hồ sẽ góp phần tích cực ổn định tái định cư cả nơi đi lẫn nơi ở mới.

Kết thúc buổi làm việc, lãnh đạo ATĐ2 và Công ty CP Thuỷ điện Bản Vẽ đã một lần nữa khẳng định “Trách nhiệm của ATĐ2, Công ty CP Thuỷ điện Bản Vẽ là sẽ đi đến cùng với người dân tái định cư…”. Và những người làm báo đảng Nghệ An cũng đã vô cùng phấn khởi khi được tiếp tục đồng hành cùng với doanh nghiệp trong cuộc hành trình triển khai những việc làm cụ thể, trách nhiệm của doanh nghiệp – đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý, vận hành và trực tiếp hưởng lợi từ dự án với hơn 3 ngàn hộ dân tái định cư thuộc 34 bản, 9 xã 2 huyện Tương Dương, Kỳ Sơn vì dòng điện của Tổ quốc, họ đã phải hy sinh, rời bỏ quê hương, nhường lại đất đai để đến lập nghiệp nơi vùng đất mới.


Hồng Sơn