Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng từng phát biểu trước Quốc hội rằng trong quá trình triển khai, có những kết luận của thanh tra, kiểm toán, cơ quan thuế chấp hành rất nghiêm túc, thông báo cho người nộp thuế nộp thêm, nhưng người nộp thuế thấy chưa thỏa đáng nên kiện.
Tại phiên họp sáng 21/2 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về mộtsố vấn đề lớn về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi), ông Đinh Tiến Dũng dẫn số liệu cho thấy từ 2013 đến 2018 phát sinh 14 vụ kiện đã xử 10 vụ thì cơ quan thuế thua cả 10, 3 vụ đang thụ lý và 1 vụ tạm dừng.
Nhấn mạnh quan điểm khi kiểm toán kết luận thì kiểm toán phải có trách nhiệm đến cùng, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu thực tế có vụ việc 2 lần kiểm toán kết luận thì đưa ra 2 con số khác nhau có độ vênh rất lớn, và nếu cứ thu theo con số ban đầu thì cơ quan bị truy thu họ sẽ kiện.
Bày tỏ bất ngờ về thông tin này, tại phiên họp 32 Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra sáng nay (11/3), khi thảo luận về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán Nhà nước năm 2015, Tổng Kiểm toán Hồ Đức Phớc đã giao cán bộ sang làm việc với cơ quan tài chính để xem xét hồ sơ về các vụ kiện cơ quan thuế mà không đụng chạm đến Kiểm toán Nhà nước (KTNN) và cơ quan kiểm toán không biết.
Theo ông Hồ Đức Phớc, trong 13 vụ kiện thì 1 vụ tòa bác đơn kiện, 1 vụ kiểm toán kiến nghị cơ quan quản lý thuế kiểm tra, thanh tra xử lý theo quy định và kết quả thanh tra thuế khiến đơn vị được thanh tra không phục nên kiện thanh tra thuế.
Còn lại 11 vụ còn lại thì KTNN kiểm toán tại cơ quan thuế, chứ không trực tiếp đối chiếu với DN, chỉ kiến nghị cơ quan thuế kiểm tra làm rõ, xử lý.
“Nghĩa là các bằng chứng của kiểm toán không phải từ doanh nghiệp, nên nói kết luận kiểm toán sai khiến doanh nghiệp kiện là hoàn toàn không đúng” - ông Hồ Đức Phớc nói và nhắc tới hai 2 trường hợp cụ thể là vụ truy thu thuế tại Sabeco và Unilever.
Tại Unilever, kết luận đầu tiên của KTNN là đề nghị truy thu 882 tỷ đồng trên cơ sở kiểm tra hồ sơ tại cơ quan thuế. Sau đó làm việc với DN thì Unilever không cung cấp được bằng chứng và ủy quyền cho công ty tư vấn quốc tế.
Kiểm toán Nhà nước đã mời các bên đến làm việc để đánh giá hồ sơ nhưng các bên không cung cấp được bằng chứng. Sau một thời gian rất dài, sau khi có ý kiến của Ủy ban TC-NS của Quốc hội yêu cầu tiếp tục làm lại thì lúc đó DN cung cấp hồ sơ bổ sung. “Ba bên xác nhận lại là 575 tỷ đồng, DN chấp nhận 316 tỷ đồng và phần còn lại thì không cung cấp được bằng chứng” - ông Phớc cho biết.
Tại cuộc làm việc cuối cùng tại KTNN với sự tham gia của các bên thì bằng chứng hết sức rõ ràng. Ký nhận vào văn bản thì DN phải nộp 316 tỷ đồng, số còn lại bằng chứng chưa rõ ràng và tiếp tục làm rõ số này.
“Nói như vậy để thấy kết luận của kiểm toán phải tâm phục khẩu phục và minh bạch” - ông Hồ Đức Phớc khẳng định.
Còn về trường hợp Sabeco, theo Tổng Kiểm toán Nhà nước, từ khi phát hiện chuyển giá của DN này, KTNN đã kiến nghị và phối hợp với Thanh tra Chính phủ kiến nghị nộp 4.700 tỷ đồng và DN đã nộp vào ngân sách đầy đủ. Số còn lại là tiền phạt chậm nộp mà cơ quan thuế chưa phạt và bị “treo” lại.
Khi KTNN vào kiểm toán (thời điểm đó chưa bán cho Thái Lan) thì phát hiện khoản chưa chia 2.700 tỷ đồng nên kiểm toán yêu cầu phải chia khoản này.
Tại cuộc họp Đại hội đồng cổ đông trước khi Sabeco được bán, cũng không đưa ra quyết định việc chia lại khoản lợi nhuận trước thuế này. Sau đó Bộ Công Thương có văn bản giải trình, cho rằng đây là khoản dự phòng đề phòng việc Tổng cục thuế ra quyết định phạt chậm nộp của Sabeco hay không. Nếu phạt chậm nộp thì lấy khoản này để nộp.
“Sau này bán Sabeco thì bán cả gốc cả ngọn, gồm cả khoản 2.700 tỷ đồng. Giờ mới sinh ra chuyện thực hiện kiến nghị kết luận KTNN và xử phạt Sabeco. Tóm lại, KTNN kết luận đúng và đầy đủ bằng chứng tại thời điểm kiểm toán chứ không có gì sai” - ông Hồ Đức Phớc nhấn mạnh và cho rằng cơ quan này kiểm tra tại cơ quan thuế, đánh giá một số hồ sơ, đơn vị nộp thuế có thực hiện đúng chức năng quyền hạn hay không, có để sót nguồn thu hay không để từ đó kiến nghị chấn chỉnh chứ không phải đến “đụng chạm” DN hay người nộp thuế.