Thủ tướng Chính phủ vừa có chỉ thị giao Bộ Công an chủ trì phối hợp với các cơ quan có liên quan tổ chức điều tra, khởi tố, truy cứu trách nhiệm các chủ thể có hành vi chiếm dụng, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung của nhà chung cư trái quy định.
Theo chỉ thị, công tác quản lý, sử dụng nhà chung cư thời gian qua có tình trạng tranh chấp, khiếu nại liên quan đến tổ chức hội nghị nhà chung cư, thành lập và quyết định công nhận ban quản trị nhà chung cư. Đặc biệt, việc quản lý và sử dụng kinh phí bảo trì (2% giá trị căn hộ) phần sở hữu chung, kinh phí quản lý vận hành còn nhiều tranh chấp làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự của địa phương và tạo dư luận không tốt.
Còn trong một báo cáo Bộ Xây dựng gửi Chính phủ mới đây, có 8 loại tranh chấp chung cư cơ bản, trong đó tới 36% tranh chấp liên quan đến phí bảo trì.
Theo ghi nhận các vụ cư dân "tố" chủ đầu tư chậm trả quỹ bảo trì chung cư xảy ra thường xuyên tại Hà Nội. Cư dân chung cư cao cấp Hòa Bình Green City (quận Hai Bà Trưng) đã nhiều lần căng băng-rôn yêu cầu chủ đầu tư giải quyết nhiều cam kết, trong đó có việc bàn giao khoảng 40 tỉ đồng phí bảo trì. Theo cư dân, họ đã chuyển về ở khoảng 4 năm nay nhưng chủ đầu tư vẫn không bàn giao quỹ bảo trì theo quy định.
Khi mua nhà chung cư, khách hàng phải đóng một khoản tiền quỹ bảo trì tòa nhà là 2% tổng giá trị căn hộ. Mỗi dự án tùy theo mức giá sẽ có quỹ bảo trì khác nhau, dao động từ vài chục đến cả trăm tỉ đồng. Anh Nguyễn Văn Định (cư dân một tòa chung cư ở phường Mỗ Lao, quận Hà Đông) cho rằng chủ đầu tư cố tình chậm bàn giao vì số tiền quỹ bảo trì không hề nhỏ, sinh lãi nhiều khi gửi ngân hàng. Trong khi đó, các chế tài việc chậm bàn giao chưa đủ sức răn đe và việc xử phạt là rất hiếm.
Hệ lụy cư dân lãnh đủ
Việc chủ đầu tư chậm bàn giao quỹ bảo trì gây ra nhiều hệ lụy khi các hạng mục trong tòa nhà xuống cấp nhưng không có kinh phí sửa chữa. Tình trạng này xảy ra tại tòa 17T1 CT2 chung cư Trung Văn (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) khi 17 tỉ đồng kinh phí bảo trì vẫn bị chủ đầu tư "ôm" nhiều năm nay. Cư dân tòa nhà đã nhiều lần gửi đơn kiến nghị lên chủ đầu tư, cơ quan chức năng nhưng đều rơi vào im lặng.
Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở nhiều chung cư tại TP HCM. Cư dân chung cư 4S Riverside Thủ Đức từng nộp đơn khởi kiện chủ đầu tư là Công ty Thành Trường Lộc ra TAND quận 3 vì nhiều lẫn trì hoãn việc bàn giao tiền bảo trì.
"Chỉ mới vài năm vào ở từ chung cư cao cấp đã xuống thành chung cư cũ. Tường nứt, sơn trôi, bể bơi hư hỏng, cửa kính vỡ… Dù phí bảo trì lên đến 3,1 tỉ đồng nhưng chúng tôi không được cầm tiền trên tay. Dù cơ quan chức năng phát thông báo yêu cầu chủ đầu tư trả lại số tiền này nhưng họ vẫn phớt lờ" - chị Trần Thanh Trang, ngụ chung cư này, bức xúc.
Trong khi đó, 23 tỉ đồng thuộc phí bảo trì chung cư Phú Thạnh (quận Tân Phú) thì bị chủ đầu tư chiếm dụng nhiều năm qua. Người dân đành làm đơn gửi khắp nơi với hy vọng sớm có tiền để nâng cấp thang máy, quét sơn nhưng vẫn chưa được.
Vừa qua, dù Sở Xây dựng TP HCM có kết luận về các sai phạm tại chung cư Khang Gia Tân Hưng (quận Tân Phú) và yêu cầu chủ đầu tư phải trả lại phí bảo trì đang chiếm dụng 4 năm qua. Tuy nhiên, đơn vị này vẫn chây ì khiến người dân đứng ngồi không yên, buộc phải làm đơn đề nghị cơ quan công an bảo vệ quyền lợi.
Một lãnh đạo Sở Xây dựng TP HCM cho biết nhiều chủ đầu tư dùng thủ thuật kéo dài việc tổ chức hội nghị nhà chung cư để bầu ban quản trị nhằm không có đơn vị tiếp nhận phí bảo trì. Mới đây, Công ty CP Đầu tư xây dựng và Phát triển nhà Hoàng Nguyên bị xử phạt hành chính 125 triệu đồng khi không bàn giao phí bảo trì cho cư dân ở chung cư New Sài Gòn.
"Thử hình dung với chung cư 1.000 hộ, con số phí bảo trì lên đến vài tỉ đồng thậm chí vài chục tỉ đồng. Chỉ việc chậm bàn giao, mang tiền đi đầu tư hoặc gửi ngân hàng phát sinh lãi thì đã có thể trục lợi rất lớn. Vì vậy, trong thời gian tới đơn vị sẽ phối hợp các quận - huyện tổng kiểm tra quá trình sử dụng, đơn vị quản lý phí bảo trì chung cư" - vị lãnh đạo này cho biết.