(Baonghean) - 28/7/2009, một ngày sau kỷ niệm 62 năm ngày TBLS, chúng tôi trở lại nghĩa trang liệt sỹ ở cánh đồng Mé Mé (xóm Yên Khang, xã Hưng Đông, TP. Vinh). Những ngôi mộ vẫn nằm đó, chơ vơ giữa đồng cỏ..., chỉ có khác là ai đó đã xới cỏ, đắp cho cao thêm và những chân hương mới.
Ông Nguyễn Văn Lập (chi hội trưởng Hội cựu chiến binh khối 11 phường Quán Bàu) cho biết: Sau khi Báo Nghệ An số ra ngày 29/6/2009 có đề cập đến 26 ngôi mộ liệt sỹ đang bị lãng quên tại cánh đồng Mé Mé, đại diện Phòng LĐTB xã hội, Thành đội Vinh và chính quyền phường đã đến trực tiếp kiểm tra các bia mộ và xin sơ đồ mộ chí.
Ông Lập còn kể cho chúng tôi nghe câu chuyện có một cựu cán bộ bộ đội biên phòng chừng 60-65 tuổi được Ban liên lạc cưu chiến binh cử đi tìm mộ đồng đội chôn cất trong nghĩa trang này. Như có điềm báo, người cựu binh đó khi đến gần phần mộ của đồng đội đã bị vấp và ngã đúng vào tấm bia có khắc tên Lương Văn Thanh - Đơn vị Biên Phòng - Quê quán Xã Nghĩa Đồng - Nghĩa Đàn - Nghệ An. Rất tiếc là vì bận việc gia đình nên ông Lập không kịp hỏi tên người cán bộ biên phòng ấy, chỉ biết nhà ông ở phường Đông Vĩnh (Thành phố Vinh)...
Mới đây nhất, có vợ chồng ông Sanh - Bà Hường ở xóm 14 xã Nghi Kim đến thông báo có một đoàn phật giáo ở TP Hồ Chí Minh muốn về làm lễ cầu siêu tại nghĩa trang nên nhờ họ liên lạc trước với Hội cựu chiến binh phường Quán Bàu. Những thông tin trên dù nhỏ nhoi nhưng phần nào đã làm ấm lòng những người nơi chín suối.
Về phía Sở Lao động-Thương binh và Xã hội Nghệ An, thời gian qua sở cũng đã chỉ đạo các đơn vị liên quan khẩn trương giải quyết vấn đề trên. Tuy nhiên do vướng các thủ tục và cần xác minh lại nhiều vấn đề nên “lời hứa” giải quyết xong trước ngày 27/7 chưa thực hiện được.
Trả lời về phương án giải quyết đối với những phần mộ ở cánh đồng Mé Mé, Ông Nguyễn Hải Thanh (Phó giám đốc Sở LĐ-TB&XH Nghệ An) cho biết: Sau khi báo Nghệ An nêu, Sở đã có công văn yêu cầu Phòng Lao động thương binh xã hội thành phố Vinh phối hợp với Thành đội Vinh trực tiếp kiểm tra thực tế.
Kết quả: Đúng là tại nghĩa trang Mé Mé (dân địa phương quen gọi là nghĩa địa đường tàu) thuộc xóm Yên Khang - Xã Hưng Đông - Thành Phố Vinh) có 26 phần mộ, trên bia mộ có khắc hình ngôi sao. Cũng theo báo cáo của UBND xã Hưng Đông và chi hội CCB khối 11- Phường Quán Bàu thì trong số 26 ngôi mộ, có 2 ngôi được thân nhân nhận và đưa về an táng tại quê nhà, trong đó có mộ ông Hồ Ái ở xã Quảng Lợi - Huyện Quảng Điền - Tỉnh Thừa Thiên Huế. Hiện tại, nghĩa trang Mé Mé còn 24 ngôi mộ, trên bia có ghi các thông tin như: quê quán, chức vụ, cấp bậc. Tuy nhiên ông Thanh cũng cho biết thêm: Nếu chỉ căn cứ vào các thông tin ghi trên bia mộ thì chưa đủ cơ sở khẳng định các ngôi mộ tại nghĩa trang Mé Mé là mộ liệt sỹ để giải quyết theo qui định hiện hành.
Trước thực tế trên, với trách nhiệm là cơ quan tham mưu chuyên ngành, Phòng LĐTBXH TP. Vinh phối hợp với Sở LĐTBXH Nghệ An, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Nghệ An đã lập thông báo gửi đến Sở LĐTBXH và Bộ Chỉ huy quân sự các tỉnh có liên quan: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng NgãI, Quảng Nam, Hải Dương, Khánh Hòa, Đắc Lắc, Phú Yên, Thừa Thiên Huế, Kon Tum…đề nghị các tỉnh trên rà soát, sao lục hồ sơ lưu trữ để có cơ sở thống nhất khẳng định (Căn cứ xác thực nhất là giấy báo tử và hồ sơ liệt sỹ). Sau khi đầy đủ các thủ tục theo quy định hiện hành, phòng LĐTBXH thành phố Vinh sẽ tham mưu UBND thành phố, Sở LĐTBXH và Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Nghệ An phối hợp với các tỉnh bạn tổ chức thực hiện theo đúng qui định tại thông tư liên tịch số 14/2009 ngày 18/5/2009 của Bộ Lao độngTNXH- Bộ tài chính về công tác tìm kiếm, qui tập hài cốt liệt sỹ, quản lý mộ, nghĩa trang, đài tưởng niệm, bia ghi tên các liệt sỹ.
Giải thích thêm cho việc từ năm 2002 địa phương đã phản ánh vấn đề này nhưng không thấy hồi âm, lãnh đạo Sở LĐTBXH cho biết: Năm 2002, chi hội CCB khối 11 đã vẽ sơ đồ mộ chí, lập hồ sơ tên tuổi các liệt sỹ gửi các cơ quan chức năng, Sở chúng tôi đã nhận được và giao cho phòng LĐTBXH giải quyết. Nhưng do Nghị định 28 về người có công của Bộ LĐTBXH năm 1995 nêu rõ không được di dời các phần mộ liệt sỹ trong các nghĩa trang nên thành phố đã không làm. Hiện nay, Nghị định 28 đã sửa đổi thành Nghị định 51 cho phép di dời các phần mộ, nên thành phố mới giải quyết được.
Chúng tôi cũng đã có cuộc trao đổi với Thượng tá Lê Nguyên Cúc (Chính trị viên Đoàn qui tập, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Nghệ An) về trường hợp những phần mộ này. Ông Cúc chia sẻ: Những người nằm dưới tấm bia mộ có khắc hình ngôi sao năm cánh dù là tử sỹ hay liệt sỹ đều là chiến sỹ Quân đội nhân dân Việt Nam. Để họ nằm giữa đồng không người chăm sóc, khói hương, chúng tôi cũng thấy xót xa, nhưng việc giải quyết phải đúng thủ tục và đúng thẩm quyền...
Hy vọng Sở LĐ-TB và XH Nghệ An, Bộ Chỉ huy quân sự các tỉnh nêu trên và các ban, ngành liên quan sẽ sớm thẩm tra, rà soát, xác minh và đưa ra phương án giải quyết.