(Baonghean.vn) – Ngủ rẫy, ở chòi, lán là sinh hoạt quen thuộc với đồng bào dân tộc thiểu số ở Nghệ An như: Thái, Mông, Khơ Mú... Hiện nay, do quá trình giao đất, giao rừng cùng với sự chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi nên việc ở chòi, ở rẫy của đồng bào dân tộc đang ngày một ít dần.
Rẫy của đồng bào thường xa bản làng nên bà con thường phải dựng lán trại để làm mùa. bào Thái ở miền Tây Nghệ An tập trung nhiều ở các huyện: Con Cuông, Tương Dương, Quế Phong, Quỳ Châu. Hầu hết đều có kinh nghiệm trong việc sống trong rừng dài ngày và có khả năng tồn tại cao trong môi trường đặc thù.Chiếc lán của đồng bào Thái ở trên núi được xem như là ngôi nhà thứ 2 của họ. Tùy từng nương rẫy cũng như khoảng cách về địa lý để sắm sanh các đồ vật cho lán song về cơ bản đều có nhiều chi tiết giống nhau. Các dụng cụ để phục vụ cho việc nấu nướng hằng ngày được quan tâm chuẩn bị. Sàn của những chiếc lán đều có khoảng cách nhất định với mặt đất nhằm tránh các loài động vật gây hại như rắn, rết.. Phần lớn những chòi lán được lợp bằng lá cọ và vật liệu này khá dễ kiếm trên vùng nương rẫy. Thức ăn "mặn" chủ yếu do người canh chòi tự kiếm trong rừng, dưới suối. Đặc biệt những con nhái, chẫu chàng được bắt về chế biến thành món ăn đặc sản. Những ếch, nhái, chẫu chàng sau mỗi lần săn bắt được giàng lên dự trữ để làm thức ăn dần. Các loài rau cũng được người đi rừng tìm hái tại chỗ. Và chỉ có người có kinh nghiệm nương rẫy mới phân biệt được cây nào có thể ăn, cây nào có độc. Và thứ không thể thiếu là gạo. Chiếc chạn "đa năng" được thiết kế đơn sơ. Những chiếc chòi cùng cuộc sống tạm bợ để canh mùa rẫy tốt tươi. Hồ Phương