(Baonghean) -Sau 4 năm thi công (từ tháng 2/2009 đến tháng 10/2012), hệ thống xử lý nước thải giai đoạn 1 của Thành phố Vinh đã hoàn thành. Công trình gồm các hạng mục: Hệ thống mương và giếng tách, hệ thống truyền tải, các trạm bơm và nhà máy xử lý nước thải công suất 25.000m3 ngày đêm.
Sau khi giai đoạn 1 hoàn thành sẽ đảm nhận việc thu gom xử lý nước thải cho khu vực phía Nam của Thành phố Vinh. Nhà máy xử lý nước thải áp dụng công nghệ hiện đại kết hợp giữa cưỡng bức thổi khí và công nghệ vi sinh. Đây là công nghệ tiên tiến theo tiêu chuẩn Châu Âu. Hoạt động của dây chuyền bao gồm: Nước thải từ các khu dân cư qua hệ thống mương gom chảy về giếng thu, tại các giếng thu, hệ thống máy bơm nước về nhà máy.
Sau khi tách rác, dầu mỡ, bùn đất, nước thải được bơm vào 4 bể xử lý mỗi bể có dung tích 4000 m3. Tại đây, nước thải sục khí kết hợp với xử lý bằng vi sinh vật. Sau 6 giờ nước được chuyển sang bể xử lý hóa chất, khi đạt tiêu chuẩn quy định nước được thải ra môi trường. Theo ông Nguyễn Đức Hào - Phó Ban quản lý dự án đầu tư và xây dựng Thành phố Vinh: Sau khi đạt được các thông số theo quy định, nhà thầu đã tiến hành bàn giao các hạng mục: Mương thoát nước tháng 9/2011, ống áp lực và trạm bơm 10/2012, nhà máy xử lý tháng 10/2012. (Riêng nhà máy xử lý, đến nay nhà thầu đang đảm nhận quản lý, vận hành vì bên được bàn giao chưa nhận).
Hệ thống xử lý nước thải tại Nhà máy nước thải (TP. Vinh)
Một vấn đề đặt ra tại sao nhà máy hoàn thành đã một năm vẫn không đi vào hoạt động? Theo ông Đặng Quang Thông - người được Công ty Quản lý và Phát triển hạ tầng đô thị Vinh giao nhiệm vụ làm Giám đốc Nhà máy xử lý nước thải tại Hưng Hòa, hiện nay việc vận hành nhà máy đang gặp khó khăn. Sau khi từng hạng mục của dự án hoàn thành, Công ty đã nhận bàn giao các hạng mục mương thoát nước, tuyến ống áp lực và hệ thống trạm bơm. Riêng hạng mục nhà máy xử lý, công ty chưa nhận bàn giao vì chưa có kinh phí hoạt động.
Đối với hạng mục trạm bơm và tuyến ống áp lực, sau khi nhận bàn giao, công ty đã vận hành, bảo trì bảo dưỡng, khắc phục những sự cố trên hệ thống, bảo đảm các trạm bơm hoạt động 8h/ngày, an toàn. Còn nhà máy hiện tại nhà thầu đang đảm nhận vận hành theo phương thức cầm chừng, để nuôi hệ thống men vi sinh. Cũng theo ông Thông, sau khi nhận bàn giao bộ máy quản lý vận hành nhà máy đã được thành lập đi vào hoạt động. Theo tiêu chuẩn sẽ có 55 người phục vụ trong hệ thống. Với tổng kinh phí 20 tỷ đồng /năm. Theo báo cáo của Công ty từ tháng 8/2012 đến tháng 5/2013, Công ty đã chi trả 3 tỷ đồng cho hoạt động của nhà máy. Công ty cũng đã lập dự toán trình UBND Thành phố Vinh và các sở liên quan.
Nhà máy xử lý nước thải thành phố Vinh hoạt động theo phương thức lấy thu bù chi. Ngày 19/8/2013, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 43/QĐ-UBND quy định đối tượng, mức thu và chế độ quản lý phí thoát nước trên địa bàn Thành phố Vinh. Quyết định quy định mức thu phí thoát nước cho từng đối tượng trong năm 2013- 2014. Trước mắt chỉ mới thu 1 phần phí nước thải, phần còn lại đảm bảo hoạt động do ngân sách cấp bù. Lộ trình đến năm 2020 mức thu sẽ bù đắp đủ cho chi phí hoạt động của nhà máy. Đây là điều kiện đảm bảo cho nhà máy hoạt động lâu dài bền vững, góp phần bảo vệ môi trường sống của người dân thành phố. Đã 1 năm trôi qua khi toàn bộ hệ thống xử lý nước thải hoàn thành nhưng không hoạt động được vì thiếu kinh phí đã gây lãng phí không nhỏ (tổng giá trị của dự án lên tới 384 tỷ đồng). Mặt khác, vấn đề ô nhiễm môi trường trong 1 năm qua vẫn chưa cải thiện được.
Theo chúng tôi, Thành phố Vinh cần có kế hoạch về ngân sách để nhà máy sớm đi vào hoạt động. Thiết nghĩ, 20 tỷ đồng đối với ngân sách của tỉnh, của thành phố không phải quá lớn, trong khi chờ phí thu từ nguồn nước thải, các cơ quan chức năng cần sớm giải quyết kinh phí để nhà máy sớm đi vào hoạt động.