Chi trả mới 8,2 tỷ đồng
Dự án Nhà máy Thủy điện Khe Bố có công suất 100MW được khởi công xây dựng từ năm 2007. Để thực hiện dự án, có 564 hộ/2.450 khẩu (20 bản thuộc 4 xã, 1 thị trấn) phải di dời tái định cư. Năm 2013, Nhà máy Thủy điện Khe Bố đi vào hoạt động. Tổng doanh thu khoảng 400 tỷ/năm; đóng ngân sách cho Nhà nước khoảng 95 tỷ đồng/năm.
Dù vậy, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ở dự án Nhà máy Thủy điện Khe Bố vẫn còn nhiều tồn tại, vướng mắc (6 nội dung công việc, 45 vấn đề tồn tại, vướng mắc kéo dài trên địa bàn 6 xã). Để giải quyết, ngày 16/11/2020, Thường trực Huyện ủy Tương Dương đã có buổi làm việc với chủ đầu tư, là Công ty CP Phát triển điện lực Việt Nam. Sau buổi làm việc này, ngày 24/11/2020, Thường trực Huyện ủy Tương Dương đã có Thông báo kết luận số 73-TB/HU nêu ra những nội dung, vấn đề tồn tại, vướng mắc; đồng thời, chỉ rõ về những nguyên nhân và vạch ra những nhiệm vụ để Công ty CP Phát triển điện lực Việt Nam, với vai trò chính yếu của chủ đầu tư có sự phối hợp với chính quyền 2 cấp, các phòng ban liên quan của huyện giải quyết dứt điểm.
Thực hiện những nội dung kết luận của Thường trực Huyện ủy Tương Dương, căn cứ các quyết định bồi thường, hỗ trợ của UBND huyện Tương Dương phê duyệt, tính đến tháng 9/2021, chủ đầu tư đã chi trả 8,2 tỷ đồng cho người dân.
Trong đó, chi trả kinh phí bồi thường đã phê duyệt trước 1/10/2020 gồm:Bồi thường, hỗ trợ đất ở , đất sản xuất nông nghiệp cho các hộ dân bản Đình Phong, xã Tam Đình bị ảnh hưởng bởi lòng hồ thủy điện Khe Bố số tiền 68,075,500 đồng. Bồi thường, hỗ trợ về đất theo QĐ 1348 /QĐ-UBND ngày 28/11/2016 số tiền 837,100 đồng. Bồi thường hỗ trợ đất ở, đất vườn, đất sản xuất nông nghiệp đợt 2 cho các hộ dân bản Đình Phong số tiền 15,698,500 đồng. Bồi thường về đất nông nghiệp đợt 1 - Bản Cửa rào 1; Khe Ngậu; Bản Lở - xã Xã Lượng số tiền 9,693,000 đồng. Bồi thường, hỗ trợ về đất Thị trấn Hòa Bình đợt 1 số tiền 52,725,000.
Chi trả kinh phí bồi thường đã phê duyệt sau 1/10/2020, gồm:Chi phí bồi thường, hỗ trợ về đất theo QĐ 1491 /QĐ-UBND ngày 21/12/2020 - Hạng mục Lòng hồ thủy điện Tại thị trấn Thạch Giám số tiền 443,651,150 đồng. Chi phí bồi thường, hỗ trợ về đất theo QĐ 1490 /QĐ-UBND ngày 21/12/2020 - Hạng mục : Đất nông nghiệp khu mặt bằng công trường ( Tam Hương) số tiền 2,599,464,000 đồng. Bồi thường, hỗ trợ về đất theo QĐ 1489 /QĐ-UBND ngày 21/12/2020 - hạng mục đất nông nghiệp bản Pủng xã Yên Thắng số tiền 529,832,660 đồng. Bồi thường, hỗ trợ về đất theo QĐ 1538 /QĐ-UBND ngày 30/12/2020, hạng mục đất nông nghiệp thuộc tuyến đường giao thông bản Lau-Mác -Nhẫn số tiền 441,905,300. Bồi thường, hỗ trợ về đất ở, đất nông nghiệp công trình tuyến đường giao thông bản Lau – Mác - Nhẫn, thị trấn Thạch Giám (đợt 2) số tiền 81,497,050 đồng. Bồi thường , hỗ trợ về đất ở và đất nông nghiệp tại bản Pủng, xã Yên Thắng số tiền 246,061,800 đồng.
Riêng thời gian từ tháng 5 – 9/2021, chủ đầu tư được UBND huyện Tương Dương phê duyệt phương án bồi thường tại 25 quyết định và thực hiện chi trả cho nhân dân các bản: Nhẫn, Lau, Mon, Chắc, Tân Hợp, Cánh Tráp, Na Tổng, Cây Me, Pủng, Cảnh, Lườm, Đình Tiến (phần lòng hồ), Đình Thắng, Đình Hương, Đình Phong, Xiêng Hương, Khe Ngậu, Cửa Rào 1, Cửa Rào 2, Lở, Thạch Dương, Tam Dương, Đình Tiến, trên tuyến đường giao thông từ cầu treo Đình Tiến đến Đình Hương với tổng số tiền hơn 3,69 tỷ đồng.
Thống nhất mốc thời gian để xử lý dứt điểm
Dù đã có những kết quả đạt được nhưng ở thời điểm hiện tại, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án Thủy điện Khe Bố vẫn còn không ít các tồn tại, vướng mắc. Như hồ sơ bồi thường của nhân dân các bản Mác, bản Khe Chi, bản Lũng vẫn chưa có bản đồ trích đo; hiện nay tư vấn đang trong thời gian trình sở TN&MT thẩm định, phê duyệt. Hồ sơ bồi thường của hộ ông Lương Thái Bình chưa có bản đồ trích đo, chủ đầu tư đang thuê tư vấn thực hiện. Hồ sơ đất xâm canh giữa bản Đình Hương và bản Cánh Tráp đã công khai xác nhận nguồn gốc tại Thông báo số 04/UBND ngày 22/2/2021, nhưng chưa được chính quyền cấp xã xác nhận nguồn gốc đất. Phương án bù trừ chênh lệch đất nơi đi, nơi đến chưa được nhân dân chưa đồng ý. Công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đang trong giai đoạn thực hiện của đơn vị tư vấn…
Đối với công tác đầu tư xây dựng phục vụ công tác di dân tái định cư, vẫn còn một số hạng mục chưa hoàn thành.Việc hỗ trợ 68 hộ dân ngập lụt năm 2018 theo Văn bản 1959/STC-QLG&CS ngày 04/6/2021 của Sở Tài chính nhưng có 14/68 hộ dân chưa đồng ý với phương án của chủ đầu tư. Tình trạng ô nhiễm lòng hồ, dù xảy ra đã nhiều thời gian nhưng chưa được quan tâm giải quyết…
Ngày 28/9/2021, UBND huyện Tương Dương tiếp tục có buổi làm việc với chủ đầu tư dự án Thủy điện Khe Bố và chính quyền các xã, thị trấn để đánh giá lại công tác xử lý tồn tại, vướng mắc. Có một số nguyên nhân khách quan được chỉ ra, như: Có những thửa đất đã được đo đạc bản đồ địa chính, nhưng chưa được lập hồ sơ bồi thường về đất do đất đang có tranh chấp; chủ sử dụng đất đi vắng; hiện trạng sử dụng đất chồng lẫn trên đất đã được cấp giấy chứng nhận cho người khác; chủ sử dụng đất không ký hồ sơ do giá đất thấp. Một số vị trí phát sinh sau khi tích nước lòng hồ phải đo đạc chỉnh lý hồ sơ. Do dự án thực hiện kéo dài nên một số chính sách trong bồi thường GPMB có sự thay đổi, giá đất có thay đổi. Công tác bàn giao giữa hội đồng BT-GPMB cũ và Hội đồng BT-GPMB mới không dứt điểm, kéo dài…
Nhưng bên cạnh đó, vẫn có những nguyên nhân chủ quan của các bên liên quan. Như việc chủ đầu tư vẫn chưa thực sự trách nhiệm trong việc giải quyết tồn tại, vướng mắc; chưa cung cấp kịp thời những hồ sơ, tài liệu phát sinh phải điều chỉnh bổ sung đối với những khu vực phát sinh sau khi tích lòng hồ; quá trình rà soát lập hồ sơ bồi thường có thiếu sót ở một số thửa đất. Về công tác tuyên truyền, vận động, giải thích cho nhân dân trong công tác lập hồ sơ BT-GPMB chưa được đầy đủ, dẫn đến nhân dân không ký hồ sơ như: như bồi thường chênh lệch về đất nơi đi, nơi đến tại các khu tái định cư (do giá trị đất nơi đi thấp hơn giá trị đất nơi đến tại khu TĐC). Cán bộ thực hiện công tác BT-GPMB chủ yếu là kiêm nhiệm, một số cán bộ trình độ còn hạn chế. Một số xã chưa vào cuộc, có sự đùn đẩy trách nhiệm...
Tìm hiểu được biết, ở buổi làm việc này, giữa UBND huyện Tương Dương và chủ đầu tư đã thống nhất đưa ra các mốc thời gian để xử lý dứt điểm các tồn tại, vướng mắc, là từ ngày 30/10 đến ngày 30/12/2021. Như việc bồi thường đất ở và đất nông nghiệp bản Mác, bàn Khe Chi, bản Lũng, phấn đầu thực hiện công tác lập hồ sơ bồi thường hoàn thành trước 30/11/2021.Hồ sơ đất xâm canh giữa bản Đình Hương và bản Cánh Tráp sẽ hoàn thành trình UBND huyện Tương Dương phê duyệt trước ngày 30/11/2021. Công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sẽ được đơn vị tư vấn hoàn thành hồ sơ, thủ tục trong tháng 11/2021. Việc hỗ trợ cho 68 hộ dân ngập lụt năm 2018, với sự tham gia vận động của chính quyền 2 cấp để tạo sự đồng thuận trong nhân dân, sẽ được hoàn thành trước ngày 30/10/2021… Về vấn đề xử lý tình trạng ô nhiễm vùng lòng hồ, chủ đầu tư cũng sẽ lập kế hoạch để tiến tới thực hiện thu dọn rác thải.
Thực tế cho thấy, tồn tại, vướng mắc ở dự án thủy điện Khe Bố đã diễn ra trong khoảng thời gian dài, tạo nên dư luận không tốt, gây bức xúc trong nhân dân. Vì vậy, Công ty CP Phát triển điện lực Việt Nam phải thể hiện đúng vai trò, trách nhiệm của chủ đầu tư, có sự phối hợp tốt cùng chính quyền 2 cấp huyện Tương Dương, và các phòng ban liên quan tập trung giải quyết dứt điểm các tồn tại, vướng mắc.