Thông số thống kê được công bố gần đây cho thấy những bộ phim ăn khách của Hollywood đã kéo giới trẻ Mỹ đến với sách. Dù việc này diễn ra do ảnh hưởng của hiệu ứng đám đông, nó cho thấy quan niệm “xem phim rồi sẽ ít đọc sách” là sai lầm.
Theo trang Atlantic, càng gần ngày một bộ phim gây chú ý ra mắt, càng nhiều công chúng sẽ tìm cách đọc tác phẩm văn học gốc. Kết luận này được đưa ra từ các thống kê đọc của học sinh trong nhà trường ở Mỹ.
Nhu cầu đọc tăng theo phim gây sốt
Trong một ví dụ cụ thể, ngày 19/9, bộ phim The Maze Runner (Giải mã mê cung) ra rạp ở Mỹ. Bộ phim được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn James Dashner, viết năm 2009.
Nhờ phim, hơn 10.000 học sinh Mỹ đã tìm đọc cuốn The Maze Runner từ tháng 5, thời điểm bộ phim bắt đầu được quảng bá. Và khi dự án phim mới được công bố năm 2011, đã có 3.000 người tìm đọc sách.
Một loạt phim khác cũng được thanh thiếu niên yêu thích là The Hunger Games (Đấu trường sinh tử). Đây là ví dụ điển hình nhất cho việc cơn sốt từ phim “lây” sang sách gốc. Trước tháng 2/2012, khi phần đầu tiên của loạt phim Đấu trường sinh tử ra rạp, có hơn 70.000 học sinh Mỹ từng đọc sách. Đến tháng 4, tức 2 tháng sau khi phim công chiếu, con số tăng lên đến 180.000 người.
Tương tự là phim hoạt hình 3D The Lorax, dựa trên sách thiếu nhi cùng tên của tác giả Dr. Seuss. Trong thời gian ra rạp vào tháng 3 năm nay, số lượng học sinh tìm đọc sách gốc nhảy vọt từ dưới 40.000 người lên đến gần 130.000 người. Con số người đọc tăng lên chắc chắn do hiệu ứng của phim, bởi chỉ vài tháng sau, lượng người đọc lại giảm xuống dưới 50.000.
Sự tăng vọt phổ biến này được thể hiện rõ ràng qua các đồ thị do chương trình Accelerated Reader cung cấp. Chương trình này thu thập số liệu do các giáo viên khảo sát trực tiếp từ học sinh của họ, cả trong và ngoài lớp học, nên phản ánh khá chính xác tình hình.
Khoảng 1/3 số trường học ở Mỹ dùng chương trình Accelerated Reader, tức 30.000 ngôi trường và khoảng 10 triệu học sinh. Năm ngoái, số học sinh này đọc khoảng 330 triệu cuốn sách. Đó vẫn chưa phải là bức tranh toàn cảnh, phản ánh sức đọc của học sinh trên toàn nước Mỹ, nhưng thể hiện đúng xu hướng đọc do tác động của phim ảnh.
Accelerated Reader thống kê các số liệu này để hỗ trợ giáo dục. Eric Stickney, một thành viên của chương trình thống kê, nói với Atlantic: “Mục đích của chúng tôi là giúp các bậc cha mẹ, giáo viên và thủ thư nhận diện những cuốn sách mà thanh thiếu niên đang đọc”.
Cái bắt tay giữa điện ảnh và văn học
Các số liệu thống kê lượng tiêu thụ sách đã bác bỏ một quan niệm cũ: phim ảnh sẽ hút hết công chúng của sách vì thời thượng hơn, tính giải trí cao hơn, liên quan đến nhiều người nổi tiếng…
Vậy đâu là quả trứng và đâu là con gà? Trong trường hợp này, phim ảnh và sách đã hợp tác với nhau. Sách The Maze Runner nổi lên trong giới trẻ vì được đưa lên màn ảnh rộng, hay các nhà sản xuất vì thấy giới trẻ quan tâm nên mới có dự án chuyển thể? Theo Stickney, thực ra là cả hai.
Nhưng nếu các bậc cha mẹ lo ngại rằng con cái họ sẽ chỉ xem phim mà không chịu đọc sách, những dữ liệu này chứng minh nỗi lo đó là không có cơ sở.
Hơn thế, hiệu ứng đám đông trong giới trẻ cũng góp phần làm nên cuộc hợp tác này. Giới trẻ xem phim hay đọc sách theo nhóm, từ ảnh hưởng của bạn bè, người quen. Họ không thể không xem hoặc đọc để bàn luận về đề tài đó với bạn bè mình. Thế nên một khi bộ phim đã thành trào lưu, số người tìm đọc sách cũng tăng với tỷ lệ thuận.
Ngoài những cuốn sách mà học sinh đọc vì ảnh hưởng của phim ảnh, vẫn có những cuốn không nằm trong xu hướng này. Học sinh Mỹ vẫn tìm đọc The Giver (Người truyền ký ức) và The Great Gatsby (Gatsby vĩ đại) một cách ổn định từ trước đến nay.
Dù đây cũng là 2 phim được chuyển thể và ra rạp gần đây (The Giver tháng 8 năm nay và The Great Gatsby năm 2013), cả 2 đều đã được nhiều học sinh Mỹ biết tới từ lâu vì nằm trong chương trình giáo dục phổ thông.
Theo TT&VH