Hội thảo khoa học 'Nghệ An - 990 năm hình thành và phát triển'
Thưa các quý vị đại biểu, các nhà khoa học!
Thưa các đồng chí và các bạn!
Hôm nay, tôi rất vui mừng được về dự Hội thảo khoa học “Nghệ An - 990 năm hình thành và phát triển”, một sự kiện rất quan trọng nằm trong chuỗi các hoạt động thiết thực chào mừng kỷ niệm 990 năm – Danh xưng Nghệ An, để tiếp tục khắc ghi, tôn vinh và lan tỏa những giá trị văn hóa, tinh thần to lớn, truyền thống lịch sử cách mạng vẻ vang của quê hương Nghệ An rất đỗi tự hào.
Xin gửi tới các quý vị đại biểu, các nhà khoa học lời chào và những lời chúc mừng tốt đẹp nhất!
Trong không khí phấn khởi chào mừng thắng lợi Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An nhiệm kỳ 2020 -2025 và góp phần vào sự thành công của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, cùng với những thành tựu to lớn mà Đảng bộ và Nhân dân Nghệ An đạt được trong liên tục nhiều nhiệm kỳ qua, tôi tin tưởng rằng, Hội thảo của chúng ta sẽ góp phần mang lại niềm cảm hứng, sự phấn khởi và tự hào, có thêm niềm tin và động lực, quyết tâm và khát vọng để thúc đẩy sự phát triển của tỉnh nhà trong giai đoạn mới.
Thưa các đồng chí và các nhà khoa học!
Lịch sử hình thành và phát triển vẻ vang của tỉnh Nghệ An chính là biểu tượng hết sức sinh động, hùng hồn của lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Là vùng đất địa linh nhân kiệt luôn có vị trí địa -chiến lược hết sức quan trọng trong suốt chiều dài lịch sử, nhất là trong thời đại Hồ Chí Minh, Nghệ An đã hun đúc nên những giá trị văn hóa, tinh thần quý báu, là điểm hội tụ tinh hoa làm đậm đà bản sắc Việt Nam: cần cù, sáng tạo trong lao động; anh hùng, dũng cảm trong chiến đấu và rất thông minh trong học tập; đẹp đẽ, trong sáng trong tình yêu quê hương đất nước, góp phần to lớn định hình một Việt Nam, như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định, "chưa bao giờ có được cơ đồ, vị thế, uy tín như ngày nay", cùng cả nước đang tiếp tục lan tỏa hệ giá trị cao đẹp của dân tộc Việt Nam trên trường quốc tế.
Thưa các đồng chí và các nhà khoa học!
Qua các tài liệu và chứng cứ lịch sử, khảo cổ, chúng ta biết rằng, Nghệ An là nơi ghi dấu những bước chân đầu tiên của người Việt cổ cách đây hàng chục vạn năm với những chứng tích từ Di chỉ Thẩm Ồm (Châu Thuận, Quỳ Châu) đến Đồi Dùng, Đồi Rạng (Thanh Chương); từ Quỳnh Văn (Quỳnh Lưu) đến Làng Vạc (Nghĩa Đàn)… Từ thuở khai cơ, mở nghiệp, lập đất, lập làng, mảnh đất Nghệ An đã trải qua quá trình lâu dài khai phá tự nhiên, lao động, sản xuất, xây dựng nên những thành tựu văn hóa vật thể có giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa, văn minh: Nghề rèn sắt Nho Lâm, đúc đồng Diễn Tháp, nước mắm Vạn Phần; Nghề ươm tơ, dệt lụa ở Quỳnh Lưu, Nam Đàn, Đô Lương; Nghề làm tương ở Nam Đàn, dệt thổ cẩm ở các huyện miền núi Quỳ Châu, Tương Dương…
Qua lao động, sáng tạo, Nghệ An đã đóng góp xứng đáng vào kho tàng văn hóa dân tộc với rất nhiều di sản quý báu. Nghệ An là cái nôi của ca dao, tục ngữ, hò, vè, câu đối, truyện kể, trường ca, sử thi... rất hàm súc, sâu xa. Nghệ An từ rất lâu đời đã thăng hoa với nghệ thuật dân ca ví, giặm, hò, hát bội (tuồng), hò, ca trù, hát ghẹo, múa sạp, múa nón… Đặc biệt, dân ca ví, giặm Nghệ - Tĩnh đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Tương tự như vậy, Nghệ An có hàng nghìn di tích, danh thắng đã được kiểm kê, phân cấp quản lý, trong đó có hàng trăm di tích văn hóa vật thể đã được xếp hạng, đặc biệt có rất nhiều di tích cấp Quốc gia đặc biệt.
Sách xưa nói rằng, Nghệ An là nơi “địa linh, nhân kiệt”, như lời của danh sĩ Bùi Huy Bích: “Nhân tài tự cổ đa hào kiệt. Văn vật như kim tất đại đồng”.Nghệ An rất tự hào là miền đất sản sinh những bậc danh tài học vấn, khoa bảng, cung cấp cho đất nước những người con xuất sắc như: Trạng nguyên Bạch Liêu, Hàn Lâm viện học sĩ Hồ Tông Thốc, Thám hoa Nguyễn Văn Giao, Phan Thúc Trực, Tiến sĩ Ngô Trí Hòa…
Nghệ An nổi tiếng với nhiều dòng họ đã sản sinh ra nhiều nhân tài xuất chúng lưu danh muôn thuở. Xứ Nghệ là vùng đất học nổi tiếng không chỉ về số lượng người đỗ đạt, ghi danh bảng vàng, mà đặc biệt là ở tinh thần hiếu học, khổ học, cần học, thông minh, trí tuệ mẫn tiệp, có nghĩa khí, trọng đạo lý làm người, gần gũi quần chúng, yêu nước, chống quan trường hủ bại, dám chống việc sai trái, dám bảo vệ lẽ phải, không sợ cường quyền bạo ngược…
Ngay từ buổi đầu dựng nước và giữ nước, Nghệ An đã ghi danh từ rất sớm trong những trang sử đấu tranh oanh liệt giành độc lập của dân tộc ta. Đó là câu chuyện bi tráng về Đức Tổ An Dương Vương và cô con gái Công chúa Mỵ Châu trước mưu đồ của quân xâm lược được lưu giữ tại đền Cuông linh thiêng; là những câu chuyện về khí phách anh dũng của Nhân dân Nghệ An trong cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40. Đền Vua Mai (ở Nam Đàn) vẫn lưu danh muôn đời niềm tự hào về cuộc khởi nghĩa Hoan Châu và sự nghiệp lẫy lừng của Đức Vua Mai Hắc Đế cách đây trên 1.300 năm.
Hào khí ngất trời trong lời thơ của Bình Ngô Đại cáo: “Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật; Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay” chính là chứng tích oai hùng cho việc Lê Lợi, Nguyễn Trãi đã dựa vào đất và người Nghệ An để viết nên một trong những trang sử vẻ vang nhất trong lịch sử dân tộc. Nghệ An cũng là quê hương của người anh hùng “áo vải, cờ đào, giúp dân, dựng nước” Nguyễn Huệ - Quang Trung, nơi cung cấp hàng vạn chiến binh xứ Nghệ kiêu dũng, can trường, góp phần to lớn vào đại thắng quân Thanh mùa Xuân năm Kỷ Dậu (1789).
Trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược, các tầng lớp nhân dân Nghệ An mà đứng đầu là các sĩ phu, văn thân yêu nước khắp vùng đã nổi dậy mạnh mẽ, hưởng ứng phong trào yêu nước Cần Vương, khởi xướng và tổ chức các phong trào Đông Du, Duy Tân, tạo ra làn gió mới trong ngọn lửa yêu nước, đấu tranh giành độc lập dân tộc của nhân dân ta.
Trên mảnh đất Nghệ An đã xuất hiện nhiều người con ưu tú, những anh hùng dân tộc, nhân vật lịch sử, danh tướng, lương thần, sỹ phu yêu nước, chiến sĩ cách mạng, những nhà khoa học, nhà văn, nhà thơ… làm rạng rỡ quê hương, đất nước, mà người tiêu biểu nhất là Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu - “Dân tộc ta, Nhân dân ta, non sông đất nước ta đã sinh ra Hồ Chủ tịch, người anh hùng dân tộc vĩ đại và chính Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, Nhân dân ta, non sông đất nước ta”
Từ đầu thế kỷ XX, Nghệ An là cái nôi sản sinh, nuôi lớn những thế hệ tiền bối cách mạng, cung cấp cho Đảng những người con ưu tú nhất, là nơi khởi đầu và bùng nổ những phong trào yêu nước cách mạng tiên phong, nổi bật nhất là Cao trào Xô viết Nghệ -Tĩnh – ngọn cờ đầu của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. Trong hành trình đấu tranh giành độc lập dân tộc và tiến hành các cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, Nghệ An không những là vùng đất “đi đầu, dậy trước”, mà còn là nơi đóng vai trò vừa là hậu phương, vừa là tiền tuyến; vừa cung cấp sức người, sức của, vừa trực tiếp chiến đấu để cùng quân, dân cả nước làm nên những chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta trong thời đại Hồ Chí Minh.
Trong sự nghiệp đổi mới, cùng với cả nước, Đảng bộ và Nhân dân Nghệ An đã không ngừng phát huy sức sáng tạo, tinh thần đoàn kết, lao động cần cù, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đạt được những thành tựu phát triển rất quan trọng, đưa Nghệ An trở thành một trong những tỉnh khá của miền Trung.
Càng ý thức trách nhiệm trước lịch sử, kế thừa truyền thống cách mạng hào hùng của quê hương, tri ân xứng đáng những cống hiến to lớn của các thế hệ người Nghệ An, Đảng bộ và Nhân dân Nghệ An hôm nay, đã nỗ lực phấn đấu càng phải nỗ lực hơn nữa, đã quyết tâm càng phải quyết tâm hơn nữa, xây dựng và phát triển quê hương Nghệ An giàu mạnh, bản sắc, hiện đại và văn minh. Cho phép tôi được nhắc lại Lời Di huấn thiêng liêng và cũng là mong ước giản dị nhưng rất sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Bức thư Người viết cho Đảng bộ Nghệ An ngày 21/7/1969 (chỉ 43 ngày trước lúc Bác đi xa): “Nghệ An là một tỉnh rộng lớn, có tài nguyên phong phú, Nhân dân cần cù lao động và rất cách mạng. Rất mong đồng bào và đồng chí tỉnh nhà ra sức phấn đấu làm cho Nghệ An mau trở thành một trong những tỉnh khá nhất ở miền Bắc”.
Thưa các đồng chí và các nhà khoa học!
Tại Hội thảo này và trong thời gian tới, tôi đề nghị chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu toàn diện, thu thập thêm những lịch sử, văn hóa, khảo cổ... góp phần làm sâu sắc hơn quá trình hình thành và phát triển của tỉnh Nghệ An; để từ đó, có thêm những luận cứ khoa học thuyết phục nhằm tôn vinh và lan tỏa những giá trị lịch sử, truyền thống, văn hóa của vùng đất và con người Nghệ An, truyền những giá trị văn hóa, lịch sử thành những giá trị phát triển cho tỉnh, góp phần khẳng định mạnh mẽ những đóng góp to lớn của Nghệ An trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc trước đây cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay.
Đặc biệt, để phát huy truyền thống lịch sử, văn hóa, con người xứ Nghệ, chúng ta có trách nhiệm lan tỏa sâu rộng thông điệp về một Nghệ An đoàn kết, sáng tạo, tràn đầy ý chí và khát vọng vươn lên, mang quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt hơn nữa để tạo nên những kỳ tích phát triển của Nghệ An trong giai đoạn mới.
Quán triệt sâu sắc những nội dung của Thông báo số 55-TB/TW ngày 20/4/2019 của Bộ Chính trị về sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về phương hướng phát triển kinh tế-xã hội tỉnh Nghệ An đến năm 2020, chúng ta cần tập trung tổ chức thực hiện thật tốt, quyết liệt, và có hiệu quả các định hướng, nhiệm vụ, giải pháp đột phá mà Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 -2025 đã đề ra, phấn đấu đến năm 2025 Nghệ An trở thành tỉnh khá trong khu vực phía Bắc, năm 2030 trở thành tỉnh khá của cả nước, như mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, cũng như ước nguyện của toàn thể nhân dân Nghệ An.
Chúc các quý vị đại biểu, các nhà khoa học và các đồng chí luôn dồi dào sức khỏe, hạnh phúc và nhiều thành công mới.
Chúc Hội thảo thành công tốt đẹp.
Trân trọng cảm ơn!