Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản, cổ phần hóa, thoái vốn và tái cơ cấu Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV).
Theo đó, cơ quan thanh tra chỉ ra, trong giai đoạn 2012-2015, ACV đã phục vụ trên 131 triệu lượt khách trong nước và trên 64 triệu lượt khách quốc tế; tổng doanh thu trên 49.000 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế trên 8,200 tỷ đồng và nộp ngân sách nhà nước trên 6.200 tỷ đồng.
Tuy nhiên, việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản, cổ phần hóa,… tại ACV mắc nhiều vi phạm. Cụ thể, trong giai đoạn từ năm 2012 - 2015, ACV đã sử dụng nguồn vốn trích trước sửa chữa lớn để đầu tư xây mới dự án dự án đường lăn E6 Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng với giá trị trên 297 tỷ đồng. Do ACV sử dụng sai nguồn vốn để đầu tư nên phần chi phí sửa chữa lớn trích trước nêu trên không được tính là chi phí hợp lý để tính thuế thu nhập doanh nghiệp. Đơn vị này phải nộp bổ sung thuế thu nhập doanh nghiệp với số tiền trên 62 tỷ đồng.
Đến 31/3/2016, ACV mới ghi tăng tài sản dự án đường lăn E6, vì vậy giá trị các tài sản của nhà nước được loại ra khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa không đúng. "Trách nhiệm thuộc về ACV", kết luận thanh tra nêu.
Vi phạm trong sử dụng đất và cổ phần hóa
Trong công tác quản lý, sử dụng đất, Thanh tra Chính phủ cho biết, đến thời điểm ACV chuyển sang hoạt động theo hình thức công ty cổ phần, Cảng vụ hàng không chưa hoàn thành thủ tục giao hơn 2.888 ha đất. ACV cũng chưa ký hợp đồng thuê đất trả tiền hàng năm với diện tích trên 197 ha đất, dẫn đến đơn vị này thiếu cơ sở để nộp tiền thuê đất vào ngân sách nhà nước với số tiền trên 330 tỷ đồng.
Theo Thanh tra Chính phủ. nguyên nhân chính của việc này là do Cảng vụ hàng không thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, chưa chủ động phối hợp với chính quyền địa phương để xác định ranh giới, tổ chức cắm và bảo vệ mốc giới; còn 11 Cảng hàng không chưa được chính quyền địa phương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với 7.225 ha.
Ngoài ra, Cục Hàng không Việt Nam được cho thiếu trách nhiệm kiểm tra, giám sát Cảng vụ hàng không trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý đất đai tại các cảng hàng không, sân bay…
Cơ quan thanh tra cũng phát hiện ACV và một số chi nhánh cảng hàng không cho thuê lại đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất sai mục đích, không đúng quy định của Nhà nước cho thuê đất với tổng diện tích gần 3.000 ha đất.
Về cổ phần hóa, thoái vốn, từ 1/7/2014 đến 31/12/2015, khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa, ACV đã loại giá trị các tài sản khu bay do không còn quyền sở hữu. Nhưng sau khi cổ phần hóa, ACV vẫn tiếp tục sử dụng, khai thác, theo dõi, hạch toán và trích khấu hao các tài sản này vào chi phí sản xuất kinh doanh với tổng số tiền hơn 903 tỷ đồng. Cơ quan thanh tra kết luận điều này là không đúng quy định, theo đó, cần phải loại khoản chi phí này truy thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên 692 tỷ đồng...
Thu 550 tỷ đồng tiền dừng đỗ ôtô không đúng quy định
Qua thanh tra, cơ quan chức năng phát hiện 21 chi nhánh cảng hàng không đang thu tiền sử dụng sân đường dẫn vào nhà ga hàng không đối với ôtô đưa, đón, trả khách là không đúng quy định của pháp luật về đất đai. Trong khi đó, 19/21 cảng hàng không đã thu số tiền dịch vụ sân đường là trên 550 tỷ đồng; trách nhiệm này thuộc về Tổng công ty hàng không và 21 cảng hàng không.
Ngoài ra, Bộ Giao thông Vận tải chưa ban hành quy định về thu phí nhượng quyền khai thác dịch vụ phi hàng không mà để ACV tự tổ chức thu, dẫn đến việc triển khai thiếu tính thống nhất, có cảng thu, có cảng không thu, tỷ lệ thu khác nhau. Hiện chỉ có 7/22 cảng thu phí nhượng quyền dịch vụ phí hàng không, với số thu trong hai năm 2014, 2015 là 102 tỷ đồng.
Kiến nghị xử lý hơn 3.600 tỷ đồng
Kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu, tổng số tiền và tài sản vi phạm được phát hiện qua thanh tra cần kiến nghị xử lý là hơn 3.600 tỷ đồng và trên 7,200 ha đất. Sau khi kết thúc thanh tra trực tiếp đến nay, theo báo cáo, ACV đã thực hiện xử lý các vi phạm về tài chính với tổng số tiền hơn 1.158 tỷ đồng.
Cơ quan thanh tra cũng kiến nghị xử lý trách nhiệm các cá nhân, tập thể và tổ chức có liên quan đến sai phạm trong việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản, cổ phần hóa, đầu tư xây dựng ở ACV như kết luận đã nêu.