Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa kết luận hàng loạt sai phạm của Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) trong đợt thanh tra đơn vị này. Đáng chú ý, những sai phạm này đã gây thiệt hại cho khách hàng cũng như Nhà nước.
Vừa qua, Phó tổng Thanh tra Chính phủ Ngô Văn Khánh vừa ký Kết luận thanh tra số 2569/KL - TTCP về việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản, cổ phần hóa, thoái vốn và tái cơ cấu tại ACV trong giai đoạn 2012 - 2016.
Chỉ định thầu, lạm thu
Tháng 4/2016, TTCP ký quyết định thanh tra ACV, lúc này doanh nghiệp chính thức hoạt động theo mô hình công ty cổ phần.
Theo kết luận thanh tra, TTCP phát hiện từ năm 2012 đến năm 2015, ACV đã không tổ chức đấu thầu mà thực hiện chỉ định thầu cho các tổ chức, cá nhân thuê mặt bằng nhà ga để kinh doanh, điều này là không đúng với thông tư đã được bộ Giao thông vận tải ban hành về quản lý, khai thác cảng hàng không, sân bay của Việt Nam có hoạt động hàng không dân dụng.
Cụ thể, trong 2 năm 2014 và 2015, ACV đã ký 803 hợp đồng cho thuê mặt bằng nhà ga với tổng diện tích 120.221 m2, tổng số tiền thu về là 701,1 tỷ đồng. Tất cả trường hợp này đều được thực hiện dưới hình thức chỉ định thầu, không qua đấu thầu, đấu giá công khai.
Bên cạnh việc chỉ định thầu không đúng quy định, TTCP quy trách nhiệm chính cho ACV trong việc lạm thu, thu không đúng quy định đối với một số giá dịch vụ phi hàng không.
TTCP cho rằng, việc thu không đúng quy định Luật Đất đai, Luật hàng không dân dụng tuy mang lại lợi ích cho ACV, cho Nhà nước (khi ACV chưa cổ phần hóa), nhưng lại vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật, gây thiệt hại cho hành khách và hiện chưa có hướng khắc phục triệt để.
Theo đó, hiện có tới 21/22 cảng do ACV quản lý đang thu tiền dịch vụ sử dụng đường dẫn vào nhà ga hàng không đối với các ô tô đưa, đón trả khách (không sử dụng dịch vụ trông, giữ xe; chỉ tạm dừng dưới 3 - 5 phút để đón, trả khách) với mức giá vé lượt từ 7.000 - 30.000 đồng và vé tháng từ 600.000 - 1,65 triệu đồng.
Trong giai đoạn từ 1.1.2012 đến 31.12.2015, tổng doanh thu từ việc thu phí ra vào 19/21 cảng hàng không là 551 tỷ đồng.
TTCP cũng nhận định, ngoài trách nhiệm chính thuộc về ACV, nếu các cơ quan liên quan như Cảng vụ hàng không, Cục Hàng không Việt Nam không buông lỏng quản lý; tiến hành kiểm tra, xử lý kịp thời… thì đơn vị quản lý sân bay sẽ không thể có hành động vi phạm như vậy.
Chưa làm thủ tục thuê hàng triệu m2 đất
Qua kiểm tra, TTCP nhận thấy đến thời điểm thanh tra, ACV chưa làm thủ tục thuê 2 triệu m2 đất đối với Nhà nước.
Cụ thể, theo kết luận thanh tra, ACV và 22 chi nhánh cảng hàng không, sân bay trên cả nước đang quản lý và sử dụng hơn 3 nghìn ha đất.
Số diện tích chưa được ACV làm thủ tục thuê đất có 1,97 triệu m2 đất tại các cảng hảng không sân bay; 19.241,6 m2 đất ngoài cảng hàng không, sân bay (bao gồm 6 địa chỉ đất tại TP.HCM với tổng diện tích hơn 13.212 m2; 5 trung tâm giao dịch hàng không và 1 nhà tập thể với tổng diện tích khoảng 6.000m2.
Việc này vi phạm quy định khoản 2, Điều 107, Luật Đất đai năm 2003 và khoản 2, Điều 107, Luật Đất đai năm 2013 do chưa làm thủ tục thuê đất.
Bên cạnh đó, TTCP khẳng định, việc ACV chưa làm thủ tục thuê đất trước khi chuyển sang hoạt động theo hình thức công ty cổ phần còn vi phạm tiếp quy định tại điểm c, khoản 3, Điều 31, Nghị định số 59/2011/NĐ-CP ngày 18.7.2011 của Chính phủ về chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần.
Đây là lý do khiến ACV vẫn chưa hoàn thành quyết toán cổ phần hóa cho đến thời điểm đoàn Thanh tra ra Kết luận (tháng 10.2017).
Về việc quản lý, sử dụng đất, tài sản trên đất của ACV, TTCP khẳng định có nhiều trường hợp “lệch” quy định pháp luật.
Theo Báo Dân Việt