Tính đến thời điểm này, toàn tỉnh có 645 HTX, trong đó lĩnh vực nông nghiệp có 470 HTX; lĩnh vực công thương có 66 HTX. Sau 5 năm triển khai thực hiện Luật HTX 2012, đến nay, tỉnh cơ bản hoàn thành việc tổ chức lại các HTX hoạt động theo luật.
Theo khẳng định của lãnh đạo 2 sở, hoạt động của các HTX đã có những đóng góp tích cực trong việc thúc đẩy thực hiện nhiệm vụ chính trị của mỗi ngành, đặc biệt tạo điều kiện giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho các hội viên.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, hoạt động của nhiều HTX đã góp phần chuyển đổi tư duy sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, tự cung, tự cấp sang sản xuất hàng hóa, nâng cao giá trị cây, con; đồng thời tổ chức liên kết tiêu thụ sản phẩm.
Tuy nhiên, tại cuộc làm việc, trên cơ sở thực tiễn thu nhận thông qua giám sát hoạt động của HTX tại một số địa phương, các thành viên đoàn giám sát của Thường trực HĐND tỉnh nêu nhiều băn khoăn về một số bất cập đang đặt ra.
Nhiều ý kiến cho rằng, nhìn chung, hiệu quả hoạt động của HTX , đặc biệt là vai trò “bà đỡ” của HTX nông nghiệp đối với nông dân còn mờ nhạt. Một số HTX mặc dù đã chuyển đổi hoạt động theo hình thức HTX mới như việc hoạt động chưa theo Luật HTX năm 2012.
Đội ngũ quản lý HTX, theo Phó Chánh Văn phòng HĐND tỉnh Nguyễn Tất Thành, chủ yếu là đội ngũ cán bộ HTX cũ, tuổi đời cao trên 50 và cũng không ít nơi, HTX là nơi sắp xếp đội ngũ cán bộ dôi dư, làm ảnh hưởng lớn đến hiệu quả hoạt động HTX.
Đề cập đến xếp loại HTX, theo Phó Trưởng Ban Pháp chế HĐND tỉnh Thái Thị An Chung, Thông tư số 09 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về hướng dẫn phân loại và đánh giá HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp gồm 6 tiêu chí mang tính toàn diện, bao gồm doanh thu và kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh; lợi ích của các thành viên HTX; vốn hoạt động của HTX; quy mô thành viên ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng; HTX được khen thưởng trong năm; mức độ hài lòng của thành viên đối với HTX. Tuy nhiên, việc đánh giá ở cơ sở chưa thực chất và toàn diện.
Cũng liên quan đến đánh giá HTX, Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Lê Hồng Vinh cho rằng cần đánh giá, phân loại HTX chính xác, trên cơ sở đó, nhận diện rõ khó khăn, vướng mắc của từng loại hình HTX và có giải pháp tháo gỡ.
Song song với đó, các ngành cần rà soát lại các chính sách để tháo gỡ khó khăn; khâu nào đang rườm rà về thủ tục thì phải nghiên cứu cải tiến, đảm bảo các HTX dễ dàng tiếp cận các chính sách.
Thừa nhận nhiều bất cập trong hoạt động của HTX chưa theo Luật HTX, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Văn Lập cho rằng nguyên nhân có nhiều và trách nhiệm thuộc nhiều ngành, nhiều cấp.
Đặc biệt đối với cấp ủy, chính quyền huyện và xã, đánh giá thực chất thì mới chỉ quan tâm ở giai đoạn đầu chuyển đổi và quan tâm thành lập để đảm bảo tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới, chứ chưa sâu sát để các HTX hoạt động hiệu quả.
Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Lê Văn Lương cũng thừa nhận việc đánh giá, xếp loại HTX ở cơ sở đang theo cảm tính, chứ chưa dựa trên các tiêu chí của Thông tư 09.
Liên quan đến giải pháp nâng cao trình độ cho đội ngũ quản lý HTX, theo ông Lương, đội ngũ này phần lớn nhiều tuổi, việc tiếp cận các thông tin, kiến thức để nâng cao hiệu quả hoạt động HTX có những hạn chế. Giải pháp bền vững nhất là tạo điều kiện, cơ chế để thu hút người trẻ, có bằng cấp tham gia vào lĩnh vực này.
Kết luận cuộc làm việc, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Cao Thị Hiền khẳng định vai trò quan trọng của kinh tế tập thể trong nền kinh tế chung của tỉnh cũng như thực hiện các nhiệm vụ chính trị của ngành.
Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của từng ngành, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh đề nghị 2 sở tập trung rà soát, đánh giá lại một cách tổng thể hoạt động của HTX, trong đó có các cơ chế, chính sách; từ đó tham mưu cho tỉnh những giải pháp để giải quyết những bất cập đặt ra. Gắn với đó, cần chú trọng thanh tra, kiểm tra hoạt động HTX nhằm tháo gỡ cũng như hướng dẫn kịp thời những khó khăn, vướng mắc.