Theo khẳng định của Chủ tịch UBND huyện Lê Văn Giáp, việc xây dựng các mô hình kinh tế mang tính sinh kế trên địa bàn huyện những năm gần đây đều gắn với vai trò của HTX.
Đơn cử tại HTX Sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nông nghiệp huyện, trên cơ sở quy tụ một số thành viên có tâm huyết để thu hút các hộ dân góp đất, hướng dẫn kỹ thuật cho nông dân cùng sản xuất, HTX này đã biến vùng đất bỏ hoang tại xã Mường Nọc thành khu vực sản xuất rau an toàn. Đặc biệt thông qua xây dựng mô hình này đã góp phần tạo chuyển biến về tập quán sản xuất không chỉ các thành viên mà lan tỏa cho nhân dân tại địa phương.
Tương tự, HTX sản xuất giống cây và con tại xã Quế Sơn cũng đã xây dựng được mô hình sản xuất và cung ứng giống lợn và vịt bầu cho nhân dân trong huyện, góp phần thúc đẩy chăn nuôi trên địa bàn.
Hay thông qua hoạt động của HTX Sản xuất và cung ứng các sản phẩm tiêu biểu huyện Quế Phong góp phần hình thành cửa hàng thu mua, chế biến, tiêu thụ các sản phẩm mây tre đan, dệt thổ cẩm và đặc biệt là các dược liệu của đồng bào sản xuất.
Bên cạnh đó, Chủ tịch UBND huyện cũng thừa nhận, HTX ở huyện Quế Phong cơ bản là HTX nông nghiệp, hoạt động chủ yếu trên cơ sở góp vốn bằng đất, bằng sức lao động; còn vấn đề vốn lưu động để đầu tư cơ sở vật chất, mở rộng quy mô và định hướng sản xuất lớn còn khó khăn. Cách thức tổ chức và phương thức sản xuất còn hạn chế; đặc biệt là vấn đề đầu ra cho sản phẩm cũng đang còn lúng túng. Thành viên tham gia vào các HTX còn ít; lợi nhuận chưa cao cũng như việc đảm bảo các quyền lợi cho các thành viên HTX chưa đầy đủ, trong đó hầu hết các thành viên HTX chưa được tham gia BHXH.
Trên cơ sở phân tích vai trò của HTX cũng như những khó khăn đặt ra, Chủ tịch UBND huyện Quế Phong cũng kiến nghị tỉnh cần có cơ chế đặc thù riêng cho HTX vùng miền núi, biên giới nhằm thu hút lao động vào HTX, giảm nghèo bền vững cho đồng bào; đồng thời tháo gỡ vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho các HTX vay vốn.
Tại cuộc làm việc, các thành viên đoàn giám sát của Thường trực HĐND tỉnh nêu lên nhiều vấn đề băn khoăn liên quan đến khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay của HTX; các quỹ tín dụng trên địa bàn chưa được thành lập để hỗ trợ vốn cho các HTX; nguồn nhân lực của HTX; vấn đề quy hoạch đất để xây dựng trụ sở các HTX; cơ sở, tiêu chí đánh giá chất lượng các HTX; có hay không tình trạng HTX thành lập để hưởng cơ chế sau đó giải thể?...
Kết luận tại cuộc làm việc, bên cạnh đánh giá cao vai trò hoạt động của HTX ở Quế Phong trong việc tạo ra các mô hình kinh tế có chiều hướng phát triển bền vững, góp phần giảm nghèo, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Hoàng Viết Đường cũng thẳng thắn chỉ ra một số tồn tại, hạn chế của HTX.
Đó là hiệu quả hoạt động nhìn chung còn mờ nhạt trong đóng góp tăng trưởng kinh tế của địa phương; thu nhập của thành viên và nông dân còn thấp; trình độ quản lý HTX chưa đồng đều…
Để tiếp tục phát huy vai trò kinh tế tập thể, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh yêu cầu huyện Quế Phong tiếp tục triển khai Luật Hợp tác xã năm 2012 và Nghị quyết Trung ương 5 về kinh tế tập thể. Huyện cần chú trọng đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động HTX; trong đó xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng loại hình HTX, gắn với lĩnh vực sản xuất, kinh doanh phù hợp và mang tính trọng điểm của từng HTX.
Song song với đó, huyện cần quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn phương án sản xuất cho HTX; gắn lồng ghép các cơ chế, chính sách, chương trình, đảm bảo để các HTX hoạt động có chất lượng, hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập cho thành viên, giải quyết việc làm và cải thiện thu nhập cho người dân. Quan tâm bồi dưỡng kỹ năng, trình độ cho đội ngũ quản ý HTX hoạt động năng động và hiệu quả hơn.
Để tháo gỡ đầu ra cho HTX, theo Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Hoàng Viết Đường, huyện cần nghiên cứu và tạo sự liên kết giữa các HTX trong huyện và các HTX trong tỉnh để bao tiêu sản phẩm cho các HTX.
Phó Chủ tịch HĐND tỉnh cũng đề nghị huyện, từ những bất cập trong thực tiễn cần tham mưu đề xuất cho tỉnh các cơ chế chính sách khuyến khích HTX và các tổ hợp tác sát thực./.