Nguồn cơn phạm tội bắt đầu từ lần đi sửa xe
25 tuổi nhưng Và Bá Xê, trú xã Hữu Khuông, huyện Tương Dương đã là ông bố trẻ của 2 đứa con. Xê là người dân tộc Mông. Vợ của Xê là cô gái cùng bản, trạc tuổi. Hàng ngày, Xê thường lên rừng làm rẫy còn người vợ chủ yếu ở nhà nội trợ, chăm con. Cuộc sống chưa khá giả nhưng êm ấm với những đứa con nhỏ bên núi rừng. So với mọi người, cuộc sống của Xê có phần thiệt thòi khi mồ côi mẹ.
Nhưng rồi, Xê đã đánh mất sự bình yên trong gia đình nhỏ của mình khi tham gia vào việc mua bán ma túy với đối tượng ở bên kia bên giới. Khối lượng ma túy mà bị cáo Xê tham gia mua bán là gần 3 kg. Có lẽ phần nào đoán trước được mức án mà mình phải nhận nên suốt 2 lần mở phiên xử, Xê đều bật khóc.
Nguồn cơn phạm tội của Xê bắt đầu từ lần đi sửa xe ở xã biên giới Tri Lễ (huyện Quế Phong) vào tháng 4/2020. Tại quán sửa xe này, Xê quen với người đàn ông tên Tủa (quốc tịch Lào). Tủa bảo bên kia biên giới có mối “hàng”, nếu biết ai mua thì giới thiệu giúp. Xê hiểu ý nên gật đầu đồng ý rồi hai bên lấy số điện thoại để trao đổi.
Sau lần gặp gỡ đó, Xê vẫn làm việc và sinh hoạt bình thường. Xê cũng quên luôn việc từng gặp người đàn ông Lào. Cho đến một ngày vào tháng 6/2020, Xê nhận được tin nhắn qua Zalo của một người tự giới thiệu tên Thuận. Người này cho biết muốn mua ma túy, nhờ Xê chỉ giúp. Xê liền báo với Tủa. Người Lào bán ma túy cho biết 1 cân đá giá 100 triệu đồng, Xê bán được thì Tủa cho thêm 5 triệu đồng mỗi cân. Xê báo lại với bên mua và được Thuận đồng ý mua 3 cân ma túy, giá 300 triệu đồng. Khi Xê nhận hàng từ Tủa đi giao cho Thuận thì bị công an bắt giữ. Kẻ mua ma túy đã nhanh chân tháo chạy. Và Bá Xê bị bắt cùng 3 kg ma túy đá. Với số lượng ma túy như trên, đại diện Viện KSND tỉnh Nghệ An tham gia quyền công tố tại tòa đã đề nghị HĐXX tuyên phạt Và Bá Xê án tử hình.
Đối viện với án tử, bị cáo Xê như lạc giọng. Bị cáo trình bày trong tiếng nghẹn: “Từ ngày bị tạm giam, bị cáo suy nghĩ và hối hận rất nhiều. Bị cáo biết dính vào ma túy là sai nhưng xin tòa cho bị cáo một con đường sống, con của bị cáo còn nhỏ…”. Suốt 2 lần diễn ra phiên xử, Xê luôn cho rằng mình chỉ có vai trò thứ yếu trong vụ án. Việc Xê khai ra một số chi tiết mới về Thuận nên HĐXX quyết định tạm dừng một lần. Tuy nhiên, ở phiên tòa được mở lại, lời khai của Xê là không có căn cứ. Việc xác định người đàn ông tên Thuận vô cùng khó khăn từ thông tin ít ỏi mà Xê cung cấp.
Phiên tòa xét xử bị cáo Xê diễn ra khá nhanh nhưng hình ảnh của cuộc trùng phùng giữa bị cáo và các con khiến nhiều người xót xa. Hôm đó, được sự cho phép của cán bộ bảo vệ tòa, người vợ trẻ vừa khóc, vừa dẫn 2 đứa con ngoài hành lang vào. Vừa thấy con, Xê đã khóc nghẹn và nói lời xin lỗi. “Bố đây, con ơi. Bố xin lỗi”, Xê vừa khóc vừa đưa đôi tay đang bị còng ra bế đứa con nhỏ hơn 1 tuổi từ tay vợ. Tiếng khóc ré của đứa con thơ trên tay mình càng khiến Xê khóc lớn hơn. Dỗ dành con một hồi không được, Xê đành gửi lại cho vợ. Người thân cho hay, thời điểm Xê bị bắt đứa con thơ mới 6 tháng tuổi. Do đường xá cách trở nên vợ con ít khi xuống thăm nuôi Xê. Đó có lẽ là lý do khiến đứa trẻ ấy khóc hoảng sợ khi được bố bế sau thời gian xa cách.
Riêng đứa con lớn 5 tuổi thì mạnh dạn hơn khi gặp bố. Xê nhẹ nhàng vuốt má con, vừa khóc, vừa kêu tên con. Những lời xin lỗi cứ thế được ông bố trẻ nói với con trai. Thấy chồng khóc, người vợ đứng bên cạnh cũng nghẹn ngào. Trong giây phút bình tâm, Xê chia sẻ: “Điều sợ nhất với em giờ này là không còn cơ hội trở về để gặp vợ con. Các con của em còn quá nhỏ”. Nói đoạn, Xê ôm mặt khóc.
Và rồi, nỗi sợ hãi của Xê đã thành sự thật. Với khối lượng ma túy bị cáo tham gia mua bán là lớn, HĐXX đã tuyên phạt Và Bá Xê án tử hình. Dù phần nào xác định trước mức án mà mình phải nhận nhưng Xê đã không kìm được nước mắt. Bị áp tải rời tòa, Xê ngoái đầu nhìn vợ con. Trong giây phút ấy, người vợ trẻ chỉ kịp chạy ra dẫn theo 2 đứa con, đuổi theo chồng…