Hai anh em Và Bá Lồng (29 tuổi) và Và Bá Xâu (25 tuổi) cùng trú xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương (tỉnh Nghệ An) là con của vợ chồng ông Và Bá Và. Trong khi Lồng là con thứ 4 thì Xâu là con thứ 8 trong gia đình có đến 9 anh chị em. Đông con, cuộc sống khó khăn nhưng vợ chồng ông Và vẫn cố gắng cho các con ăn học. Cả Lồng và Xâu đều học hết chương trình phổ thông, đó là cả sự nỗ lực của vợ chồng ông Và khi không ít gia đình vùng núi bố mẹ thường bắt con nghỉ học sớm.
Khi các con đến tuổi trưởng thành, vợ chồng ông Và lại chuẩn bị bò, gà để hỏi vợ cho cả hai. Con cái đã yên bề gia thất, tưởng chừng vợ chồng ông có thể bớt đi nỗi lo, gánh nặng thì gia đình Xâu lại gặp chuyện buồn. Năm 2018, vợ con của Xâu không may gặp tai nạn giao thông, tử vong. Hiểu nỗi đau lớn mà con trai phải chịu, ông Và luôn động viên Xâu.
Hơn 2 năm trôi qua, nỗi đau của Xâu dần nguôi ngoai thì ông Và mới có chút yên lòng. Nhưng không lâu sau, vợ chồng ông nhận được hung tin hai đứa con trai của mình đã bị bắt vì buôn một khối lượng lớn hồng phiến. Thông tin ấy khiến vợ chồng ông Và bất ngờ, đau đớn hơn.
Ông cũng chỉ biết được vụ việc qua bản cáo trạng rằng: ngày 11/10/2020, Và Bá Lồng và Và Bá Xâu xuống TP. Vinh gặp người đàn ông tên Tùng để bàn bạc việc mua bán hồng phiến. Tùng đặt mua 10 tấm hồng phiến (mỗi tấm chứa 30 gói) với giá 700 triệu đồng. Để có ma túy bán cho khách, hôm sau, Lồng đi lên khu vực giáp biên giới Lào tìm mua nhưng không được. Thấy anh trai không mua được “hàng” nên Xâu tìm mối khác, đặt mua 4 tấm hồng phiến với giá 92 triệu đồng.
Theo lịch hẹn, 4h ngày 17/10, Xâu đến khu vực biên giới Việt Nam – Lào thuộc huyện Tương Dương mua 2,4 kg hồng phiến của một người đàn ông không rõ lai lịch, địa chỉ. Sau khi mua được ma túy, Xâu bắt xe khách xuống TP. Vinh và báo cho anh trai đi xuống. Gặp nhau ở TP. Vinh, cả hai thuê nhà nghỉ, bàn bạc việc mua bán ma túy.
Sáng 18/10, hai anh em Xâu mang ba lô chứa ma túy đến phòng trọ của bạn ở xã Hưng Lộc, TP. Vinh chờ khách nhận hàng. 15h cùng ngày, Xâu đến khu vực Bệnh viện Ba Lan cũ để giao cho khách, nhưng đã bị công an bắt giữ cùng chiếc ba lô. Lúc này, Xâu chống trả quyết liệt, rút con dao nhọn thủ sẵn trong người đâm loạn xạ vào lực lượng công an.
Rất may, các chiến sỹ đã né được những nhát dao ấy. Xâu bị khóa tay, đưa về trụ sở công an để phục vụ công tác điều tra. Về phần người anh trai, sau khi nghe tin em bị bắt, tối cùng ngày Và Bá Lồng đến công an đầu thú, khai nhận cùng em trai buôn hồng phiến.
Tại phiên tòa xét xử hai bị cáo Và Bá Lồng và Và Bá Xâu về tội Mua bán trái phép chất ma túy, bố mẹ và một số người thân đến tòa. Chăm chú theo dõi phiên tòa xét xử hai đứa con của mình, không ít lần vợ chồng ông lau nước mắt.
Trên bục khai báo, bị cáo Xâu thừa nhận hành vi mua bán ma túy để kiếm lời. Xâu thừa nhận, nếu phi vụ này thành công hai anh em sẽ bỏ túi hơn 300 triệu đồng. Trong khi đó, bị cáo Lồng chỉ khai nhận hành vi vận chuyển để lấy 5 triệu đồng tiền công. Nhưng sau đó, Lồng thừa nhận cùng em trai thực hiện mua bán hồng phiến.
Tham gia tố tụng tại tòa, đại diện VKSND tỉnh Nghệ An nêu quan điểm hành vi của hai bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, khối lượng mà hai bị cáo tham gia mua bán là đặc biệt lớn nên đề nghị bị cáo Xâu án tử, bị cáo Lồng án chung thân.
Đối diện với cái chết, Xâu thể hiện sự ăn năn hối lỗi, xin một cơ hội sống. Bố của hai bị cáo đã đứng lên, chắp tay cầu xin: “Là cha mẹ, ai cũng muốn con cái nên người. Việc hai đứa con cùng buôn ma túy, chúng tôi thấy lỗi một phần về mình. Xin tòa cho con của tôi có cơ hội sống”.
HĐXX nhận định, trong vụ án này khối lượng ma túy mà hai bị cáo tham gia mua bán là đặc biệt lớn, nên cần xử lý nghiêm. Xem xét vai trò của từng bị cáo trong vụ án nhận thấy Và Bá Xâu là người cầm đầu, trực tiếp đi mua ma túy và bán cho khách. Với vai trò chủ mưu Và Bá Xâu lĩnh án tử. Với vai trò đồng phạm bị cáo Và Bá Lồng bị tòa tuyên phạt án chung thân.
Hai con trai đứa lĩnh án tử, đứa tù chung thân khiến vợ chồng ông Và choáng váng, rời tòa trong nỗi đau tột cùng.