(Baonghean.vn) Đồng bào bản Huồi Mới, xã vùng cao biên giới Tri Lễ (Quế Phong) ai cũng tự hào về ông Lỳ Tông Xúa. Bởi ông không chỉ là người có công đầu tiên trong việc đưa cây lúa nước về bản, giúp hàng trăm đồng bào người Mông nơi đây thoát nghèo mà còn là người có nhiều đóng góp cho sự bình yên của bản làng.
Muốn bà con nghe theo mình thì trước hết phải làm cho họ "no cơm, ấm áo", và ông là người tiên phong vỡ đất khai hoang, dẫn nước từ khe về ruộng và đưa giống lúa lai vào sản xuất. Ban đầu, việc làm của ông không được bà con hưởng ứng, bởi người Mông chỉ quen phát nương, làm rẫy, chọc lỗ tra hạt. Không hề nản chí trước sự phản đối của bà con, sau nhiều ngày trăn trở, ông lặn lội xuống ủy ban xã, trực tiếp gặp cán bộ nông nghiệp xin được hướng dẫn quy trình sản xuất lúa nước và đề nghị cấp trên hỗ trợ, cấp giống lúa mới. ông vào tận các thôn, bản người Thái để học tập kinh nghiệm về cách sản xuất lúa nước. Nhờ tích luỹ kinh nghiệm, cộng với việc áp dụng KHKT vào sản xuất nên năng suất, sản lượng đã nâng lên rõ rệt.
Với vai trò là trưởng dòng họ Lỳ,ông đã vận động 100% nhân dân bản Huồi Mới không tái trồng cây thuốc phiện; với vai trò là ủy viên UBMTTQ xã, ông Lỳ Tông Xúa còn phối hợp với Đồn Biên phòng 519 đi đến từng nhà tại 8 bản Mông vận động nhân dân đón tiếp số đồng bào hồi cư. Cùng với đồng bào Mông trong xã đóng góp ngày công làm 24 nhà ở tạm, hỗ trợ 150 kg gạo giúp họ ổn định cuộc sống. Đến nay cuộc sống của đại bộ phận đồng bào này đã dần ổn định; 100 gia đình ký cam kết không di cư tự do, không tiếp tay cho kẻ xấu, không trồng, buôn bán, sử dụng thuốc phiện...
Ông Lỳ Tông Xúa được bà con trong bản tin yêu, kính trọng. Ông được tôn vinh làngười uy tín tiêu biểu làm nhiều việc tốt, được UBND tỉnh tặng Bằng khen, là điển hình trong Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" của huyện Quế Phong.