Hệ lụy khôn lường
Đã 15 ngày nay, con trai của chị Lê Thị Huyền ở xã Quỳnh Văn (Quỳnh Lưu) phải điều trị viêm phổi tại Khoa Hô hấp, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An. Đáng buồn là sức khỏe của cháu lại chậm được cải thiện bởi bị kháng với nhiều loại thuốc kháng sinh.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng kháng thuốc kháng sinh được xác định: Trước đây, mỗi lần cháu bị ho, sổ mũi thì mẹ của cháu lại tự ra các quầy thuốc trong xã mua thuốc về cho cháu uống. Lúc đầu chỉ lấy mấy liều về cho con uống, thấy đỡ nên chị dừng lại không cho cháu uống tiếp.
“Lần này cháu uống hơn 2 tuần mà không khỏi, tình trạng bệnh lại nặng hơn. Đến lúc tôi đưa cháu vào nhập viện tại Khoa Hô hấp, Bệnh viện Sản Nhi thì bác sĩ nói con tôi bị kháng các loại thuốc kháng sinh do ở nhà tôi cho uống thuốc kháng sinh bừa bãi, không theo phác đồ, không theo chỉ dẫn của bác sĩ”.
Tương tự là trường hợp cháu Trịnh Nguyễn Kim Ngân, 3 tháng tuổi ở xã Diễn Hồng (Diễn Châu). Hễ Kim Ngân có các triệu chứng về đường hô hấp thì mẹ cháu tự ý cho cháu uống các loại kháng sinh từ liều thấp cho đến liều cao với hy vọng sử dụng kháng sinh sẽ nhanh khỏi bệnh vì vậy khi nhập viện cháu đã bị kháng thuốc kháng sinh. Đến nay sức khỏe của cháu nay đã ổn định nhưng theo các bác sĩ chắc chắn lần sau nếu cháu bị ốm sẽ khó khăn hơn trong việc điều trị.
Từ bài học của gia đình, tôi khuyên các mẹ có con bị ốm dù nhẹ cũng nên đến các cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời, không nên tự ý mua thuốc.
"Lỏng" quản lý bán thuốc không theo đơn
Theo Bộ Y tế: Trong khi các nước trên thế giới đang dùng các loại kháng sinh thế hệ 1 thì ở Việt Nam đã dùng các loại kháng sinh thế hệ 3, 4... Hiện nay, bất kỳ ai cũng có thể mua được các loại kháng sinh mà không cần có đơn thuốc của các bác sĩ. Công tác quản lý bán thuốc kê đơn chưa được tốt.
Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này là nhận thức của người dân, cũng như người bán thuốc. Người bán thuốc dựa trên những đơn thuốc cũ của bác sĩ để tự ý kê, bán thuốc cho người bệnh có triệu chứng tương tự, trong khi bệnh lý, biểu hiện giống nhau nhưng ở mỗi người lại phải dùng thuốc khác nhau.
Ngoài ra, theo phản ánh của một số chuyên gia y tế, tình trạng kháng thuốc còn do một số bác sĩ ở phòng khám ngoài công lập. Các bác sĩ này muốn bệnh nhân khỏi bệnh thật nhanh mà không suy xét hậu quả sau này khi cho bệnh nhân sử dụng phổ kháng sinh rất rộng, diệt nhiều loại vi khuẩn. Việc dùng phổ kháng sinh rộng khiến cả quần thể vi khuẩn thay đổi, biến đổi gen để chống lại kháng sinh phổ rộng, và nhiều vi khuẩn có lợi cũng bị diệt đi.
Một thực tế cho thấy là việc sử dụng rộng rãi các loại kháng sinh cũng là thuận lợi cho người bệnh. Vấn đề đặt ra chính là cách kiểm soát của các cơ quan quản lý. Nếu như không có sự quản lý, kiểm soát chặt chẽ tình trạng bán thuốc không theo đơn, lạm dụng thuốc kháng sinh, hoặc sử dụng rộng rãi quá thuốc kháng sinh thì những ca bệnh đang nhẹ cũng trở nên kháng thuốc, rồi đến khi nặng thì rất khó khăn trong việc điều trị... Hiện nay, chế tài xử lý vi phạm bán thuốc không theo đơn chưa đủ sức răn đe, theo Nghị định 176 thì nếu vi phạm chỉ phạt từ 200.000 - 500.000 đồng/lần”.
Tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh trong quá trình điều trị đã và đang là một vấn đề đáng báo động. Hơn lúc nào hết, cả xã hội cần vào cuộc để nâng cao nhận thức về sử dụng kháng sinh hợp lý, giảm thiểu trình trạng kháng thuốc kháng sinh trong điều trị, đảm bảo sức khỏe giống nòi và thế hệ tương lai.
Hàng năm, trên thế giới có hàng triệu người chết do kháng thuốc, trong đó có 1,4 triệu trẻ em. Nếu kháng thuốc, người bệnh phải nằm viện lâu hơn và tỷ lệ tử vong tăng ở tất cả các nhóm tuổi.